Oscarwinnaar Brendan Fraser: ‘Vanaf welk gewicht had ik The Whale wél mogen spelen?’

Hij leek voorgoed in de vergeetpunt van Hollywood gesukkeld, maar nu vist Darren Aronofsky hem eruit met The Whale. Brendan Fraser over zijn onverhoopte comebackrol als vader met morbide obesitas, en andere issues.

Vraag aan millennials wie Brendan Fraser is en de kans is groot dat ze verveeld de schouders ophalen. Vraag het aan een veertigplusser en hij of zij zal The Mummy, Gods and Monsters en desnoods George of the Jungle roepen. Begin twintigste eeuw fonkelde Frasers ster namelijk tot in de nok van Hollywood, vooral door in de avonturenfranchise The Mummy tot drie keer toe aan oud-Egyptische zombies te ontsnappen.

Het gevoel uitgesloten te worden, familiale issues, een stuk zwaarder zijn dan de man die je ooit geweest bent… Sommige thema’s van The Whale voelen heel dichtbij voor mij.

Maar daarna gleed Fraser uit de gratie. Om meerdere redenen. Hij begon te sukkelen met zijn gezondheid en onderging operaties aan rug, knieën en stembanden. Hij claimde in 2003 tijdens de uitreiking van de Golden Globes aangerand te zijn door Philip Berk, toenmalig voorzitter van de Hollywood Foreign Press Association. Er was de pijnlijke echtscheiding in 2007 van actrice Afton Smith, de moeder van zijn drie kinderen. Plus: Fraser kwam ook flink wat kilo’s bij, waardoor hij voorgoed veroordeeld leek te zijn tot karakterrollen, en voer voor sarcastische memes bleek.

Niemand die daarom verwachtte dat het tij alsnog zou keren, zeker niet op zijn 54e. Gelukkig voor Fraser was dat buiten Darren Aronofsky gerekend. De eigenzinnige maker van Pi (1998), Requiem for a Dream (2001) en Black Swan (2010) viste de vervelde posterboy op uit limbo en castte hem als de gewichtige, maar emotioneel fragiele leading man van zijn nieuwe film The Whale. Daarin speelt Fraser, met de hulp van make-up en een ‘weight-gain suit’, een dodelijk zwaarlijvige literatuurdocent die zijn studenten online Moby Dick van Herman Melville laat analyseren. Zijn huis durft of kan hij immers niet meer uit, al hoopt hij zich als gescheiden, homoseksuele vader alsnog te verzoenen met zijn vervreemde tienerdochter.

De film (naar het toneelstuk van Samuel D. Hunter) ging in première op het filmfestival van Venetië en leverde de uitgerangeerde Fraser niet alleen staande ovaties en jubelrecensies op – alsof hij al die tijd een vergeten cultheld was. Voor het eerst in zijn grillige carrière werd hij genomineerd voor de Golden Globes, de Bafta’s en zelfs de Oscars.

Daarmee tekent Fraser, die binnen enkele maanden ook naast Leo DiCaprio en Robert de Niro te zien zal zijn in Martin Scorsese’s thriller Killers of the Flower Moon, nu al voor de spectaculairste filmcomeback van deze eeuw. Of toch de meest onwaarschijnlijke sinds gevallen eightiesidool Mickey Rourke zijn spierbalsem en spandexbroek bovenhaalde in The Wrestler, ook al met regisseur Aronofsky in de ring.

‘De positieve reacties doen deugd’, zegt Fraser 2.0 zichtbaar genietend nu de magere jaren eindelijk voorbij lijken, zelfs al zag hij vorige zomer nog Adil & Bilalls Batgirl in de kluizen gestopt worden, een film waarin hij de slechterik speelde. ‘Mijn personage Charlie ziet het goede in iedereen, maar zijn drama is dat hij dat niet in zichzelf kan zien. Hij is zijn eigen ergste vijand. Hetzelfde geldt voor zijn dochter. Hun relaties zijn doordesemd met de nood aan verlossing. Hoewel hun parcours anders loopt, vullen ze elkaar aan, tot die verlossing er finaal ook komt.’

Charlie is een gescheiden vader die door zijn demonen naar de ondergang gedreven wordt. Blijf je zijn geest met je meedragen?

Brendan Fraser: It’s Brandon here. No worries. Het klopt dat het een film is die mensen een catharsis schenkt. Ze kunnen zich identificeren met deze man, ook al leeft hij zijn leven in een appartement afgesloten van de buitenwereld. Hij propt zich vol met schuldgevoelens en hartzeer, tot die ook fysiek zichtbaar worden en hij er langzaamaan onderdoor gaat.

Darren Aronofsky heeft jaren naar een geschikte acteur voor The Whale gezocht, tot hij jou vond. Hoe voelt dat?

Fraser: Sam Hunter heeft het toneelstuk waarop de film is gebaseerd geschreven op basis van zijn persoonlijke ervaringen. Maar sommige thema’s voelen heel dichtbij: het gevoel uitgesloten te worden, voortdurend als de ander gecast worden, bepaalde familiale issues, een stuk zwaarder zijn dan de man die je ooit geweest bent. Je moet al een hart van steen hebben om niet ontroerd te raken door Charlie, om géén empathie met hem te voelen.

Maar hoe persoonlijk is Charlies verhaal voor jou? Wat heeft jouw levensloop hem bijgebracht?

Fraser: Wat ik Charlie heb proberen mee te geven, is dat je niemand zomaar moet afschrijven. Of dat nu is vanwege je uiterlijk, je seksuele geaardheid of je religieuze overtuiging. Ik geloof dat zijn pad naar verlossing herkenbaar is voor veel mensen. Ik kan me volledig met hem identificeren. Zeker in deze tijden van sociale media, waarin iedereen aan kwetsende commentaren blootgesteld kan worden. Die kleven aan je als tandplak. Dik zijn is om mee te lachen, leren komedies ons. Alleen is de grap vaak pijnlijk, zeker voor de betrokkenen.

Veel mensen zeggen: The Whale is de film die Brendan Fraser al jaren verdiende, terwijl je het voorbije decennium hooguit nog hier en daar in een bijrol te zien was. Voelde je je uitgesloten door Hollywood?

Fraser: Ik ben blij dat ik werk had. Eerlijk. Ik probeer altijd mijn best te doen, integer te zijn. Te inspireren en geïnspireerd te zijn. Maar: ben ik blij om weer in cinema te werken? Ja, dat ben ik. Ach, eigenlijk ben ik nooit ver weg geweest.

Heb je veel mensen met morbide obesitas ontmoet om je op de rol voor te bereiden?

Fraser: Toen ik research deed, hebben we gesproken met leden van een hulpgroep voor mensen die lijden aan zwaarlijvigheid. Velen hebben chirurgische ingrepen ondergaan, hebben fysiek en mentaal geleden en stelden zich enorm kwetsbaar en open op. Al heeft het wel even geduurd om hun vertrouwen te winnen, wat begrijpelijk is. Ze wilden zeker zijn dat we hen niet te kijk gingen zetten, dat we hen niet als grap gingen opvoeren, dat we hun problematiek niet gingen minimaliseren. Wat me frappeerde, was dat in hun verhalen vaak dezelfde patronen weerkeren. Bijna altijd was het een leraar, een klasmakker of een vader – een dominante persoon – die hen in hun jeugd een vreselijk gevoel over henzelf gaf, die wrede dingen tegen hen zei en daarmee het patroon voor hun latere leefgewoontes bepaalde. Het type voedsel dat in Amerika alomtegenwoordig is, maakt het nog moeilijker om die gewoontes te doorbreken. Het is een onfaire strijd. Fastfood is speciaal in laboratoria ontwikkeld om je brein een kick te geven, om er steeds meer van te willen. Het is een drug die pijn verdooft. Het is verleidelijk, zelfs voor naasten, om daardoor iemands menselijkheid uit het oog te verliezen. Daarom: wees voorzichtig met elkaar. Help mekaar.

Ik ben enorm ontgoocheld dat Batgirl van Adil & Bilall geschrapt is, zoals iedereen.

Charlies tienerdochter wordt vertolkt door Sadie Sink, bekend als Max uit de hitserie Stranger Things. Dat zal wel helpen om ook een jong publiek naar de film te lokken.

Fraser: Jonge mensen zijn veel snuggerder dan ouderen soms vermoeden. Mijn oudste is achttien en ik zei hem: ‘Hey, ik ga meespelen in Batgirl. ’ Waarop hij antwoordde: ‘Cool!’ Toen zei ik hem: ‘Ik ga ook meespelen in de nieuwe film van Darren Aronofsky, geproduceerd door A24 (het kwaliteitslabel dat ook al films van Robert Eggers, Kelly Reichardt, Ari Aster, Mike Mills en Joanna Hogg distribueerde, nvdr.). ’ Waarop hij: ‘Way coooooooooool!!!’ (lacht) Ze weten heus waar het goede spul zich bevindt. Geef hen dat krediet. The Whale zal zeker zijn publiek vinden. Ook in Amerika. (buigt zich naar de dictafoon, en met luide stem) Zeer in tegenstelling tot Batgirl.

Voor regisseurs Adil & Billal was het schrappen van Batgirl door producent Warner een zware en onverwachte klap. Ook voor jou?

Fraser: Ik ben enorm ontgoocheld, zoals iedereen. Het is onbegrijpelijk. Ik ga vaak naar fanconventies. Verhalen als dat van Batgirl betekenen veel. Verhalen over goed en kwaad, over triomferen ondanks allerlei hindernissen. Het is de essentie van commerciële cinema, en ik heb toch in een paar van die films meegespeeld.

Krijgen we Batgirl ooit nog te zien, denk je?

Fraser: Man, you got me. Ik werk hier alleen maar.

The Whale speelt zich af in één appartement met drie kamers, maar toch voelt de film niet verstikkend aan. Hoe was het om in zo’n theatrale setting te werken?

Fraser: Het voelde alsof ik lid was van de bemanning van een onderzeeër. Zeker met dat pak dat ik droeg. Men heeft mijn lichaam eerst gescand, en vervolgens heeft men er in een atelier in Montreal een 3D-model uit één stuk van gemaakt. Daardoor moesten we niet met plasticine en vulsels werken, zoals gebruikelijk. Die methode is volkomen nieuw. Ik droeg een harnas, een soort afkoelend pak zoals racepiloten dat dragen. Daar werd Charlies lichaam dan overheen gestroopt. Het was indrukwekkend, de eerste keer dat ik het zag. Zo levensecht. Zo gedetailleerd. Een personage en kunstwerk op zich, alsof het uit het Tate Modern kwam. Er waren vijf mensen nodig om me in het kostuum te laten bewegen. Om me van de deur naar de sofa te helpen. Maar we deden het, zo authentiek als maar kon. We kennen dit soort lichamen uit weinig subtiele komedies, maar wij wilden de wetten van de fysica respecteren.

Toch hebben sommigen kritiek op het feit dat je een fatsuit aantrekt om een extreem zwaarlijvig personage te spelen.

Fraser: Stop even. We gebruiken dat woord niet. We gebruiken weight-gain suit.

Wat vind je van dergelijke kritiek, dat enkel een zwaarlijvig acteur de rol zou mogen spelen?

Fraser: Ik moet je vragen, al was het maar uit nieuwsgierigheid: vanaf welk gewicht had ik de rol volgens jou dan wel mogen spelen? 150 kilo? 200? Ik geef een performance. Dat is wat ik doe.

En een hele goede.

Fraser: Dankjewel. Dat apprecieer ik.

Mogelijk levert ze je zelfs een Oscar op. Ben je daarmee bezig, of laat je het over je heen komen na alles wat je al hebt meegemaakt?

Fraser: Laat me Herman Melville citeren: ‘I know not all what will come, but be it what will. I will go at it laughing.’ Moby Dick, 1851. (lacht)