Ronaldo heeft meer buikspieren, Messi kan beter dribbelen en Pelé beter koppen, maar dat interesseert alleen voetbalfans. Van alle GOAT-voetballers heeft Maradona het beste verhaal. In zijn nieuwe docu portretteert Asif Kapadia de Argentijnse dribbelkont met evenveel bravoure als Ayrton Senna en Amy Winehouse. ‘Maradona strijdt tegen zichzelf.’
Asif Kapadia brengt tragische verhalen die je dénkt te kennen omdat ze over wereldberoemd talent gaan, tot je zijn versie hoort en je je vergissing inziet. De Britse regisseur viel op met een documentaire over Ayrton Senna, de Braziliaanse F1-legende die in 1994 de Grand Prix van San Marino niet overleefde, en scoorde daarna een hit én een Oscar met Amy, een docu over zangeres Amy Winehouse die in 2011 een alcohol- en drugsverslaving niet overleefde. Dit keer portretteert hij met nooit vertoonde archiefbeelden een ster die op miraculeuze wijze zichzelf overleeft: Diego Armando Maradona. Op het afgelopen WK voetbal in Rusland kwam de Argentijn in beeld als een schertsfiguur, maar in de jaren tachtig was de jongen uit de sloppenwijken van Buenos Aires de beste voetballer ter wereld. Hij maakte Argentinië wereldkampioen in 1986, maar Kapadia focust op zijn turbulente wedervaren in Napels.
Maradona is een rockster, een rebel, een chaoot, een schurk, een halfgod en een wrak.
Napels zien en bederven
‘Maradona was te groot voor Argentinië. Hij trok naar Barcelona, maar die club paste niet bij hem. Tot ieders verbazing verkaste hij naar Napoli, een ploeg die nog nooit iets had gewonnen’, vertelt Kapadia. De stad waar zelfs de duivel bodyguards zou nodig hebben was voor Maradona tegelijk de beste en de slechtste plek op aarde. ‘Napels báádt in chaos en Maradona gedijt in chaos. De haat tussen de fans van Napels en die van de ploegen uit Turijn of Milaan was ook zonder Maradona theater van de bovenste plank. Hem aan die heksenketel toevoegen zorgde voor een explosie.’
Kapadia klinkt een tikkeltje nostalgisch en bewonderend. ‘Misschien omdat ik een socialist ben’, lacht hij. ‘De beste speler ter wereld trok naar een club en een stad die werden uitgelachen door de rijkere clubs en steden. Vandaag trekken de beste spelers ter wereld niet meer naar een Italiaanse degradatiekandidaat, ze trekken allemaal naar dezelfde zes, zeven steenrijke ploegen die alles winnen. Dat is oersaai. Maradona nam het met een middelmatige ploeg op tegen de beste spelers ter wereld. Hij versloeg ze allemaal en zette heel Napels in brand.’
Napels zette ook Maradona in brand. Nadat de club de titel had binnengehaald, werd hij aanbeden als een halfgod. Hij dook nog gretiger in het nachtleven. ‘Hij was gek op uitgaan, dansen en muziek en is heel charismatisch. Hij hield van de meisjes en de meisjes hielden van hem.’ Aan al dat gefeest hield hij wel een cocaïneverslaving over, en zo kreeg de Napolitaanse georganiseerde misdaad macht over hem. ‘Maradona antwoordt altijd hetzelfde als er iemand een vraag stelt over zijn relatie met de Camorra: ‘Iederéén wilde met mij op de foto.’ Wij hebben ons huiswerk gemaakt en twijfelen. Voor bescherming was iemand van zijn kaliber aangewezen op de politie, het gerecht of de straat. Maradona koos voor wat hij kende: de straat. Ze gingen met hem uit eten en feesten en ze hielpen hem aan drugs. Hij dacht dat het de zware jongens uit de buurt waren. Er was helaas meer aan de hand dan dat.’
Vijand van zichzelf
De afgelopen vijfentwintig jaar haalde Maradona zelden op een positieve manier het nieuws. Slechte gewoontes veranderden de sportman in een zware schreeuwlelijkerd met ernstige gezondheidsproblemen. Zijn avontuurtjes als coach zijn pijnlijk, zijn verbale uithalen en potsierlijke gedrag wekken in het beste geval medelijden op. Dat bleek nog maar eens op het WK voetbal in Rusland. Kapadia denkt niet dat we het laatste van dat gedrag hebben gezien. ‘Ik vrees dat het een deel is van wie hij is. Hij moet en zal de aandacht naar zich toe zuigen. Maradona heeft de camera’s nodig, maar de camera’s hebben ook Maradona nodig. In Rusland ging het soms meer om Maradona dan om de wedstrijd die hij bijwoonde. Hij wordt onvoorstelbaar snel het verhaal.’
De documentaire onderscheidt de charismatische, kwetsbare man van de soms klootzakkerige publieke figuur. ‘In mijn vorige films was de vijand duidelijk. Senna moest opboksen tegen Alain Prost, Amy Winehouse tegen mensen in haar omgeving en een deel van de pers. Zo’n vijand heeft Maradona niet. Niemand zegt hem wat hij moet doen. Hij is degene die alle keuzes maakt, de goede én de slechte. Hij strijdt tegen zichzelf. Zet Diego tegenover Maradona en Maradona wint.’
Dat tragische gevecht heeft veel weg van een moderne mythe en daardoor boeit de film ook mensen die niet in voetbal geïnteresseerd zijn. ‘Moderne sporthelden zijn saaie pieten. Geef mij maar Maradona. Tegenwoordig vallen voetballers zodra je ze aanraakt. Maradona speelde nog écht voetbal: hij werd bikkelhard aangepakt, maar dat hield hem niet tegen. Hij was een straatjongen en deed wat nodig was om te winnen, desnoods door de bal met de hand in het doel te slaan. Maradona beschouwt voetbal als een spel van misleiding. Schijnbewegingen, dribbels en bedrog horen erbij, op én naast het veld. Hij is geen gladgeschoren, perfecte held maar een rockster, een rebel, een chaoot, een schurk, een halfgod en een wrak. Hoe diep hij ook zit, hij vecht altijd terug. Voor zulke mensen heb ik een zwak. Mensen met een scherpe rand en een vleug duisternis hebben de beste verhalen.
Diego Maradona
Nu in de bioscoop.
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."
Keurmerk Kapadia
Asif Kapadia kreeg twee Bafta’s voor The Warrior, zijn debuutfilm die hij opnam in de woestijnen van Rajasthan en de Himalaya, maar dat stelt niets voor vergeleken met de prijzenvangst en de schitterende bezoekerscijfers voor zijn documentaires over tragische beroemdheden. Ook al leeft Maradona in tegenstelling tot de formule 1-legende Ayrton Senna en de Britse soul queen Amy Winehouse wél nog, Kapadia beschouwt Diego Maradona, Senna en Amy als een trilogie. De aanpak is telkens dezelfde: talking heads zijn uit den boze, archiefbeelden moeten het verhaal doen en er wordt gemonteerd en geredeneerd in functie van cinema. ‘Ik ben old school, ik hou van film. Ik hou van het grote scherm, van de concentratie in de zaal én van de lengte van een bioscoopfilm. Vertel me je verhaal in twee uur en laat me daarna weer voortgaan met mijn leven. Bovendien, wat ‘het’ ook is, Maradona heeft ‘het’. Hij is net als Amy Winehouse en Senna een grotere ster dan het gros van de acteurs en verdient dat grote scherm.’
De montage laat Kapadia over aan Chris King, zelf concentreert hij zich op de intensieve research, de interviews en de jacht op veelzeggende en bij voorkeur nooit eerder vertoonde beelden. Voor deze docu vond hij een schat aan materiaal bij twee Argentijnse cameramannen die Maradona’s makelaar Jorge Cyterszpiler in de jaren tachtig had ingehuurd om een film te maken. Verder rust Kapadia niet voor hij iedereen gesproken heeft die ertoe doet (zoals de exen van Winehouse en Maradona) en zoekt hij ‘als een detective die een cold case wil oplossen’ naar hoofdgetuigen. ‘Maradona is niet de meest betrouwbare persoon als het op zijn verhaal aankomt, maar Fernando Signorini, de fitnesscoach die overal bij was, bleek Diego beter te kennen dan Diego zelf.’
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
