Op audiëntie bij Helen Mirren, de Dame van de Britse cinema: ‘Cricket en thee zullen onze problemen niet oplossen’

© Isopix
Dave Mestdach
Dave Mestdach Chef film van Knack Focus

Of ze nu schittert op het toneel, het witte doek of de catwalk, de tijd lijkt geen vat te hebben op Helen Mirren (72), al gaat het in haar nieuwste film The Leisure Seeker dan over ouder worden. Op audiëntie bij Dame Helen. ‘Ik voel me nog altijd een bakvis die net komt kijken.’

Vraag aan filmkenners wie ze tot koningin van het huidige Britse acteursgild willen kronen en de kans is groot dat ze zich – sorry, Judi Dench – welwillig aan de voeten van Helen Mirren werpen. Al een halve eeuw draait ze in het acteervak mee, en terwijl veel actrices na hun veertigste onherroepelijk in de coulissen worden geduwd, lijkt haar populariteit alleen maar toe te nemen, zelfs op haar tweeënzeventigste.

Veelzijdiger dan Dame Helen – die titel draagt ze sinds 2003 – zijn ze moeilijk te vinden. Of kent u andere actrices die vlotjes Shakespeare en Tennessee Williams afwisselen met Hollywoodpulp? Die desnoods in dezelfde zin een feministisch icoon en een tijdloos sekssymbool worden genoemd? En die gevraagd worden voor zowel de herdenking van de Slag bij Passendale als voor reclamespots voor de antirimpelcrèmes van L’Oréal?

In die zin is Mirren de blauwdruk voor elke Emma Stone en J-Law. Al vijf decennia lang levert de Londense actrice het bewijs dat je tegelijk getalenteerd, sexy én intelligent kunt zijn, en dat je naast de bühne of het witte doek ook een mening kunt ventileren zonder in simplistische slogans te vervallen of je gevoel voor humor en zelfrelativering te verliezen.

In haar nieuwste film The Leisure Seeker, geregisseerd door de Italiaan Paolo Virzì, toont Mirren zich alvast van haar minst flatterende kant. Uiterlijk, welteverstaan. In die tragikomische roadmovie, een soort Little Miss Sunshine met kraaienpootjes, trekt ze met een camper dwars door de Verenigde Staten in het gezelschap van haar aan alzheimer lijdende echtgenoot, die wordt gespeeld door Donald Sutherland (82). Het belangrijkste thema van de film is ouder worden, en de druk die dat zet op jezelf, je relatie en je kinderen.

Als je geen smartphone hebt of op Facebook zit, ben je ofwel een outcast ofwel verdacht.

‘Ik heb zelf nooit een camper gehad’, bekent Mirren, die ook in het echt een melange van gemoedelijkheid en aristocratische klasse uitstraalt. ‘Samen met mijn echtgenoot heb ik eens een road trip door de VS gemaakt.’ Haar man, dat is de Amerikaanse regisseur Taylor Hackford, die ze in 1985 ontmoette op de set van het Koude Oorlog- drama White Nights en met wie ze, na relaties met onder meer een Russische prins en haar Excalibur-tegenspeler Liam Neeson, in 1997 trouwde.

Sliep je onderweg ook op campings, zoals in de film ?

Helen MIRREN: Nee, in motels. We reden van New Orleans door het zuiden, tot aan de oostkust. Heerlijk vond ik dat. Amerika is een fantastisch land om in rond te trekken. Het is zo groot en divers. Om de paar honderd kilometer kom je in een andere cultuur, een andere sfeer, een ander klimaat terecht. Engeland heeft slechts één klimaat: een druilerig. (lacht)

In The Leisure Seeker ontmoet je personage enkele Trump-aanhangers. Hield je het tijdens de opnames voor mogelijk dat hij de volgende president zou worden?

‘Ik heb de voorbije twee maanden niets gedaan, en daar voel ik me geen beetje schuldig over.’

MIRREN: Ik woon afwisselend in Engeland en de VS, en ik heb veel vertrouwen in dat land en zijn politieke systeem. Hoe groot de polarisatie er momenteel ook is, er is iets ondefinieerbaars dat Amerikanen bindt, een energie die wij in Europa niet kennen. Dat kan niemand kapot krijgen.

Weet je, het is nostalgie die Trump in Amerika aan de macht heeft gebracht, dezelfde nostalgische waan die in Groot-Brittannië tot de brexit heeft geleid. Alleen zal cricket, thee en netjes in de rij aanschuiven onze problemen niet oplossen.

The Leisure Seeker is tevens de naam van het busje in de film. Ben je zelf ook een plezierzoeker?

MIRREN:(knikt) Ik ben een hedonist, en van nature lui. Ik heb de voorbije twee maanden niets gedaan, en daar voel ik me geen beetje schuldig over.

Je personage kijkt in de film de dood in de ogen. Ben je in een fase …

MIRREN:(onderbreekt) Wil je me iets duidelijk maken, jongeman? (lacht) De dood is een onderdeel van het leven. We gaan allemaal die richting uit. Als je in de herfst van je leven komt, is het logisch dat je daar meer mee bezig bent, zowel privé als professioneel. Je verliest vrienden en collega’s en de dood wordt een compagnon de route. De kunst is om daar waardig mee om te gaan, en om je humor en levenslust niet te verliezen. Dat is wat deze film wil duidelijk maken.

DONALD SUTHERLAND (82) en HELEN MIRREN (72) in THE LEISURE SEEKER: Little Miss Sunshine met kraaienpootjes.
DONALD SUTHERLAND (82) en HELEN MIRREN (72) in THE LEISURE SEEKER: Little Miss Sunshine met kraaienpootjes.

En slaag je daarin?

MIRREN: Ik ben een zondagskind. Ik let niet op mijn voeding en ik doe niet aan fitness. Toch blijf ik gezond. Mensen leven ook langer. Maar eerlijk: wil jij honderd jaar worden? Ik niet per se. Ik ben wel nieuwsgierig om te zien waar de technologie ons heen zal leiden. Ik ben geboren in het analoge tijdperk en zal sterven in het digitale. De digitale revolutie heeft onze wereld fundamenteel veranderd. Zullen mensen, en vooral jongeren die nooit iets anders dan computers hebben gekend, al die technologie wel aankunnen? Ik ben geen cultuurpessimist. Ik ben gewoon nieuwsgierig.

In welke mate heeft digitale technologie jouw leven veranderd?

MIRREN: Vroeger begreep men nog wat privacy was. Nu is dat totaal weg. Mensen nemen op straat een foto van je en gooien die op het internet. Je e-mailaccount wordt gehackt. Alsof dat de normaalste zaak van de wereld is.

Als je vroeger een naaktscène draaide, was dat op een gesloten set en kreeg je het resultaat enkel in de bioscoop te zien. Nu staat elk screenshot waarin ik ooit te zien was online. En dat is bijlange niet de zwaarste manier waarop je privacy geschonden wordt. Door die spullen hier (wijst naar mijn smartphone, nvdr.) kan iedereen weten waar jij en ik op dit moment uithangen. Ik vind dat beangstigend, want je hebt geen vrije keuze meer. Als je geen smartphone hebt of op Facebook zit, ben je tegenwoordig ofwel een outcast ofwel verdacht.

Er zou een Oscar moeten komen voor beste actiescène. Dat meen ik.

Googel je jezelf wel eens?

MIRREN: Ik ben een hedonist, geen masochist. (lacht) Ik zit sowieso al te vaak achter mijn computer, want internet is verslavend. In de film wordt Ernest Hemingway geciteerd, maar ik moet bekennen dat ik nog nooit een boek van hem gelezen heb. Ik zou daar beter mijn tijd aan spenderen. Het is alsof het internet verlangens in ons heeft losgemaakt die tienduizenden jaren diep in ons lagen te wachten om bevredigd te worden. Darwin zou zich een hoedje schrikken, mocht hij de digitale mens bezig zien.

Heeft de digitale technologie ook je beroep ingrijpend veranderd?

MIRREN: Zeker. En de revolutie is nog maar begonnen. Mensen consumeren film anders. Ze worden anders gemaakt. Ze worden anders geproduceerd. Voor mensen als mijn man is dat vreselijk. Een regisseur wil dat mensen films in de bioscoop zien. Het collectieve van cinema is aan het verdwijnen en daarmee deels de kunstvorm op zich.

Je hebt dus nog nooit een film op je smartphone bekeken?

MIRREN: God nee. Mocht Taylor me betrappen, dan zouden we slaande ruzie krijgen. Ik heb er ook geen behoefte aan. Ik bekijk films wel in de bioscoop. Of op mijn iPad. Mijn iPad Pro. (lacht)

Zorgt de digitale revolutie er niet voor dat acteren en regisseren voor veel mensen toegankelijker zijn geworden?

MIRREN: Iedereen kan tegenwoordig een filmpje maken, dat klopt. Maar voor kwaliteit blijft kunde nodig, en om het publiek te bereiken heb je middelen nodig. Het is heel naïef om te geloven dat het internet meer acteurs en regisseurs, meer creativiteit genereert. Het genereert alleen meer reclametools. Iedereen wordt een doelwit van de reclame.


***

‘Acteurs hebben het zelden over acteren. We delen dezelfde routines en angsten, maar bijster interessant is dat niet.’


In haar carrière werkte Mirren met roemruchte regisseurs als Michael Powell (Age of Consent), Robert Altman (Gosford Park), John Boorman (Excalibur), Peter Greenaway (The Cook, the Thief, His Wife & Her Lover), en Stephen Frears (The Queen). Haar tegenspelers heten Robert Redford, Anthony Hopkins, John Malkovich en desnoods Vin Diesel. Toch was Mirren – zelfs na vier Oscar-, tien Emmy- en vijftien Golden Globe- nominaties – naar eigen zeggen een beetje starstruck toen ze voor The Leisure Seeker met veteraan Donald Sutherland kon samenwerken.

‘Ik ken Donald al jaren,’ legt ze uit, ‘maar toen ik hem voor het eerst ontmoette, was hij al een ster, en ik niet. Ik had al heel wat ervaring, zeker in het theater, maar het is pas vanaf Prime Suspect(de Britse detectiveserie waarin ze tussen 1991 en 2003 te zien was, nvdr.) dat ik een celebrity geworden ben, of toch in Europa. Vandaar dat ik me zelfs nu nog een outsider voel in het filmwereldje, een bakvis die net komt kijken. Ik was heel nerveus tijdens die eerste draaidagen met Donald. Vooral voor de seksscènes.’

MIRREN: Nee, maar daarom doe ik ze nog niet graag. Het is positief dat deze film toont dat ook oudere mensen behoefte hebben aan seks. Dat was voor mij de reden om mijn schroom opzij te zetten. Gelukkig was Donald een gentleman. Hij nam de touwtjes in handen, bij wijze van spreken. (lacht)

Als je zoveel ervaring hebt als jij en Donald, hebben jullie het dan nog wel over acteren?

MIRREN: Acteurs hebben het zelden over acteren. Omdat we toch allemaal onze eigen techniek hebben. We delen dezelfde routines en angsten, maar bijster interessant is dat niet. Mijn ervaring is: hoe ouder je wordt, hoe meer plezier je eraan beleeft. Zelfs als het om ernstig materiaal gaat, het blijft acteren. Veel acteurs nemen zichzelf te au sérieux.

Wissel je daarom tragische rollen af met actiefilms als Red of The Fate of the Furious?

MIRREN: Precies. Ik wil van alle dingen proeven. Weet je wat fantastisch is aan een Oscar winnen? Dat het de deur opent naar actiefilms. Zo werkt Hollywood nu eenmaal. Actiefilmers zijn dol op Oscarwinnaars, omdat ze het gevoel hebben dat ze minder ernstig genomen worden dan dramaregisseurs, terwijl ik actiefilms een even hoge kunstvorm vind. Er zou een Oscar moeten komen voor beste actiescène. Dat meen ik.

Je hebt al zoveel dingen bereikt. Staat er nog iets op je bucketlist ?

MIRREN: Niet echt. Ik laat de dingen graag op me afkomen. Zoals mijn huwelijk. Trouwen is nooit een ambitie geweest. Het is er gewoon van gekomen. Passionele affaires, dáár deed ik het voor. (lacht)

De inhoud op deze pagina wordt momenteel geblokkeerd om jouw cookie-keuzes te respecteren. Klik hier om jouw cookie-voorkeuren aan te passen en de inhoud te bekijken.
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."

The Leisure Seeker

Nu in de bioscoop.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content