‘Monos’, ‘Apocalypse now’ in de Andes: ‘De grootste vijand, dat zijn wijzelf’

© GF
Sven Hollebeke
Sven Hollebeke Medewerker Focus.be

Majestueuze vergezichten op de toppen van de Andes, maar onder het wolkendek woedt een oorlog waarbij niet duidelijk is wie tegen wie en voor wat vecht. Alejandro Landes maakte een hypnotiserende film waarin de Colombiaanse burgeroorlog altijd om de hoek loert, met een snuifje Apocalypse Now en Lord of the Flies.

Op een mistig bergplateau in een onbenoemd land en tijdvak spelen geblinddoekte jongeren voetbal. Het vermaak is maar schijn: de groep noemt zich de Monos – Spaans voor ‘schatjes’ of ‘apen’ – maar schattig is hun leven bepaald niet. Rambo, Boom Boom, Leidy, Pitufo, Lobo en Patagrande – die laatste vier kunt u vertalen als respectievelijk Lady, Smurf, Wolf en Bigfoot – zijn krijgers die deel uitmaken van ‘de Organisatie’, die vecht voor… Ja, voor wie of voor wat, eigenlijk? ‘Ik wilde een vacuüm creëren, waarin ideologieën er niet toe doen, want de grootste vijand, dat zijn wijzelf’, legt de Colombiaans-Ecuadoraanse cineast Alejandro Landes uit.

De Monos bewaken een gekidnapte Amerikaanse vrouw maar zijn meer geïnteresseerd in een melkkoe die naar de naam Shakira luistert. Ze moeten goed voor het beest zorgen, het op tijd melken, anders ontploft Shakira, zo wordt hen op het hart gedrukt door de volwassen commandant die hen drilt.Wanneer die vertrekt, geven de jonge soldaten zich over aan capoeira, seksuele experimenten, drank en drugs. Wanneer ze later naar de diepe jungle versassen, wordt de sfeer alleen maar drukkender.

Ik wilde de kijker desoriu0026#xEB;nteren: wanneer speelt het zich allemaal af, en waar?

Meer dan eens moet je bij dat alles denken aan de chaotische burgeroorlog die Colombia decennialang geteisterd heeft, tussen het leger, paramilitaire bewegingen en revolutionaire strijdkrachten als het Farc. ‘Vreemd genoeg bestond er nog geen oorlogsfilm waarin mijn landgenoten hun situatie konden herkennen’, aldus Landes. ‘Dus maakte ik die zelf maar. Ik ben vertrokken van de oorlog in Colombia, maar gaandeweg begon ik ook naar andere conflicten te kijken. Mijn grootvader heeft tijdens WO II in Normandië gevochten. Zijn verhalen deden me beseffen dat we niet meer op dezelfde manier oorlog voeren als onze grootouders.’

Wat is er dan precies veranderd?

Landes:De Colombiaanse oorlog lijkt op andere hedendaagse conflicten: chaotisch, complex en versplinterd.Kijk maar naar Syrië, Irak of Afghanistan. Dat zijn oorlogen die worden uitgevochten door veel verschillende partijen en op diverse fronten. Er wordt niet gestreden in de frontlinie, maar in de achterhoede. Het zijn schermutselingen zonder einde.

Waarom heb je gekozen voor jonge strijders?

Landes: De adolescentie is voor vele jongeren een intense periode. Je wilt tegelijk alleen zijn en ergens bij horen. Door die innerlijke strijd te laten botsen met een extern conflict wilde ik voor een soort universele herkenbaarheid zorgen.

Een van de Monos is ook androgyn. Bewust?

Landes: Ik heb een wereld gecreëerd waarin alle binaire noties worden verworpen. Veel mensen denken heel zwart-wit: goed versus kwaad, paradijs versus hel, toekomst versus verleden. Ik wilde de kijker desoriënteren: wanneer speelt het zich allemaal af, en waar? Dit is een postideologische film, waarin tijd en ruimte van geen belang zijn, waarin de verschillende ideologieën één groot waas vormen. Andere oorlogsfilms gaan over vechten vanwege een bepaalde overtuiging. Je weet waarvoor de strijdende partijen staan en wat de consequenties van winnen of verliezen zijn. Hier zijn die begrippen vaag en spelen de ergste conflicten zich af binnen de groep. Monos houdt ons een spiegel voor.

Ik heb een wereld gecreu0026#xEB;erd waarin alle binaire noties worden verworpen.

Is het dan vooral een politieke film?

Landes: Het is een zeer politieke film, in de eerste plaats in de menselijke zin. De mensheid is een sociaal ras. Door sociaal te zijn worden we politiek. Dat zie je op de speelplaats, in overheidsgebouwen. Mensen smeden voortdurend nieuwe allianties. Wie wil leiden, moet zich geliefd maken.

Ook de muziek van Mica Levi is desoriënterend.

Landes: Een orkest was uit den boze. Ik wilde geluiden van de wind en andere elementen. Mica laat alles heel minimalistisch maar ook monumentaal klinken.

De opnames in de jungle zullen niet eenvoudig zijn geweest.

Landes: Ik heb zwaar gegokt. Helikopters, muilezels, kajaks: we hebben heel wat transportmiddelen gebruikt. Alles aan deze productie hield een risico in, en voor sommige shots kregen we maar één kans. Daarnaast heeft het verhaal geen echte held en werkten we met onervaren tieners. De crew heeft afgezien. Iemand kreeg een hartaanval op vierduizend meter hoogte en er viel bijna een boom op onze tentjes. Veel mensen trekken de parallel met wat Francis Ford Coppola heeft meegemaakt toen hij Apocalypse Now draaide, maar die film was zowel narratief als productioneel veel braver, klassieker.

Ook Lord of the Flies en Aguirre, der Zorn Gottes wordenals referenties aangehaald.

Landes: Daarin heb je telkens een Europees personage dat verbaasd de ‘derde wereld’ aanschouwt. Mijn personages doen dat niet, want ze zijn een deel van de omgeving zelf.

Monos

Van 1/5 tot 4/5 op Lumierefilms.be, Universcine.be en Dalton.be. Daarna zo snel mogelijk in de cinema.

De inhoud op deze pagina wordt momenteel geblokkeerd om jouw cookie-keuzes te respecteren. Klik hier om jouw cookie-voorkeuren aan te passen en de inhoud te bekijken.
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content