Jim Jarmusch maakte een ecologische zombiefilm: ‘Ik ben zelf deel van het klimaatprobleem’
In mei mocht Jim Jarmusch Cannes op gang trappen met deze undeadpan-komedie. Nu doet de zombiestoet van The Dead Don’t Die ook Gent aan. In een gezapig tempo en al grijzend – uiteraard – maar wat u misschien niet had verwacht, is hóé deze jongens uit de doden zijn opgestaan.
Filmgenres binnenstebuiten keren, en er humor-met-uitgestreken-gezicht, rock-‘n-roll, poëzie en zenfilosofie aan toevoegen, bij voorkeur in het gezelschap van bekend hip volk, dat is wat Jim Jarmusch ondertussen al dik dertig jaar doet. In zijn nieuwste worp The Dead Don’t Die begeeft de Amerika’s indie king of cool zich op zombieterrein. U herkent Adam Driver, Bill Murray en Chloë Sevigny als flegmatieke flikken uit het slaapstadje Centerville, dat plots met een zombieplaag af te rekenen krijgt.
Maar verwacht geen lang uitgesponnen aflevering van The Walking Dead. Wat Jarmusch serveert, is een ondode parade van metagrappen (‘Ik weet hoe het afloopt want ik heb het scenario gelezen’, bekent Drivers personage), cinefiele knipogen (die naar George A. Romero’s Dead-films liggen er dik op en het graf van cultfilmer Samuel Fuller komt opzichtig in beeld) en kleurrijke personages. Zo mag Tom Waits een eekhoornvretende bosbewoner incarneren, Tilda Swinton een Schotse alien die met samoeraizwaarden zwiert en Steve Buscemi een verzuurde blanke boer met een ‘Keep America White Again’-petje op. Het is de Apocalyps volgens het evangelie van Jim.
Ik geef geen fuck om Donald Trump. Negeer hem toch gewoon.
Is The Dead Don’t Die jouw satirische visie op dit Trumptijdperk?
Jim Jarmusch: Ik geef geen fuck om Donald Trump. Negeer hem toch gewoon. Ik maak me liever zorgen om de klimaatramp die op ons afkomt, om de grote bedrijven die de kleine man wegdrukken, om het racisme dat de kop opsteekt. Trump is een reality-tv-figuur, een professionele leugenaar. Bovendien is hij geeneens de eerste president die een white supremacist is. Woodrow Wilson was dat ook al. Zelfs op dat vlak is Trump niet origineel. Het enige waarin hij onnavolgbaar is, is zijn onvermogen om ook maar één juiste zin te schrijven. Vandaar dat ik me die ene knipoog heb gepermitteerd, dat Keep America White Again-petje.
Zombies zijn altijd vehikels geweest om de pols van de tijd op te meten. Die van jou toch ook?
Jarmusch: Dat zit in de zombietraditie. In Romero’s Dead-klassiekers werden zombies metaforen voor het gebrek aan empathie in deze materialistische tijden. In mijn film zijn ze het gevolg van fracking op de polen én van smartphones. Als ik in New York rondloop, zie ik alleen maar zombies willoos naar hun telefoon gapen, zich totaal onbewust van de wereld om hen heen.
Jouw zombies zijn het gevolg van een ecologische ramp. Ik wist niet dat je zo’n groene ridder was.
Jarmusch: Ben ik ook niet. Ik ben deel van het probleem. Ik drink water uit plastic flessen. Ik rij met een benzineauto. Ik neem regelmatig het vliegtuig. Dankzij vrienden die milieuactivisten zijn, en dankzij al die jongeren die overal ter wereld op straat komen voor het klimaat, ben ik me wel bewust geworden van het probleem, en van de rol die ik daar zelf in speel. Daarom ook wil ik niemand de les spellen. De enigen die niet in zombies veranderen in mijn film, zijn de tieners. Dat was een bewuste keuze. Tieners zijn altijd al de toekomst geweest, zij die ons de weg wijzen, die nieuwe dingen aanreiken. Denk aan Mary Shelley, Arthur Rimbaud, Bobby Fischer, de songs die Carole King als tiener schreef, aan Billie Eilish nu… In die zin is het een heel optimistische film.
Stoort het je dat mensen vinden dat je film een sarcastische uithaal is naar de wereld van vandaag?
Jarmusch: Toch wel, ja. Veel mensen vinden dat ik een fatalistisch beeld schets, dat het een anti-Trumpfilm, een anti- corporate-film is. Het is vooral een komedie, die hopelijk grappig is, ook al speelt ze zich af in een donkere wereld. Ik hou van de mensen van Centerville, zelfs van de flikken, ook al loop ik niet hoog op met autoriteit. Zij zijn ons, simpele mensen die ook maar hun best doen. Zoals het personage van RZA zegt: ‘The world is perfect. Appreciate the details.’ We leven op een prachtige planeet. Draag er een beetje zorg voor. Zorg dat ze niet verdwijnt omdat je eerst een nieuwe iPhone wilt en Game of Thrones wilt bingewatchen. Zonder planeet geen iPhone en geen Game of Thrones. Laat ons de prioriteiten juist stellen.
Sinds je debuut Stranger Than Paradise (1984) is er in de filmwereld veel veranderd. Veel van je collega’s kloppen tegenwoordig aan bij Netflix.
Jarmusch: Heb ik geen probleem mee. Ik vind wel dat Netflix een fout maakt door te weigeren zijn films ook in de bioscoop uit te brengen. Die houding is op termijn ook slecht voor hen.
Heb je het gevoel dat die streamingdiensten bekende filmmakers als Cuarón en Scorsese louter gebruiken om hun prestige op te krikken?
Jarmusch: Prestige voor hen is geld. David Lynch kwam ook al jaren niet meer aan de bak en kon alleen maar een derde Twin Peaks-reeks maken omdat de eerste twee indertijd goed hebben gescoord. En wat deed David? Keihard zijn eigen zin, en een achttien uur durend meesterwerk van de Amerikaanse filmkunst maken. Als David Lynch geld vraagt, geef je hem dat, verdomme. Dat is gewoon een wet die dringend gestemd moet worden. Als Trump die erdoor krijgt, zet ik zelfs een maga-petje op. (grijnst)
The Dead Don’t Die
12/10 om 17.30 uur, 15/10 om 20 uur, 16/10 om 10 uur, 17/10 om 22.30 uur, Kinepolis.
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."
Jim Jarmusch
Zilvergrijze 66-jarige filmregisseur uit New York met een voorliefde voor outsiders.
Excelleert al in sinds de jaren tachtig in minimalistische cool.
Bekende films:Ghost Dog (1999), Broken Flowers (2005), Only Lovers Left Alive (2013), Paterson (2016).
Geeft doodgraag hoofdrollen aan Bill Murray en Tilda Swinton en gastrollen aan Iggy Pop en Tom Waits.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier