Is de bioscoop ten dode opgeschreven?
Na God (door Nietzsche) en de mens (Foucault) wordt nu ook het bioscoopwezen een spoedige dood toegeschreven.
Boosdoeners met dienst zijn streaming-reuzen als Netflix, die eigen films draaien, waardoor ook traditionele Hollywoodstudio’s zelf willen gaan streamen. Niemand minder dan de Canadese topregisseur David Cronenberg verklaarde onlangs dat de bioscoop nu al passé is.
Het overlijdensbericht komt er, paradoxaal genoeg, op het moment dat de Amerikaanse cinemakassen zwaar rinkelen. Dat danken zij aan de superhelden uit ‘Avengers: Infinity War’ en Pixars ‘The Incredibles 2’. In het tweede kwartaal (april tot en met juni) zorgde dat voor een recordsom van 3,3 miljard dollar, het beste kwartaalresultaat aller tijden, en 22 procent méér dan in dezelfde periode vorig jaar.
Een land als Duitsland toont een geheel ander beeld. De concurrentie van het weer (altijd warm) en het WK Voetbal (altjd slecht, althans voor de Mannschaft) zorgde voor een daling van het bioscoopbezoek dit voorjaar met 17 procent tegenover de lente van 2017. Nu het WK afgelopen is en hitgevoelige films als ‘Mamma Mia 2’ en ‘Mission Impossible-Fallout’ in de zalen worden verwacht, hopen onze oosterburen dat het lot zich deze zomer zal keren.
Ondergang van de cinema
De kernvraag blijft echter: is de bioscoop niet gedoemd tot verdwijnen onder de toenemende dreiging van de video-on-demand-diensten (VoD) als Netflix en Amazon, de grote rivalen van de traditionele filmfabriek in Hollywood?
‘De ondergang van de cinema wordt al jaren voorspeld’, meent de Amerikaanse kenner van het bioscoopwezen Jason Squire. De professor aan de USC School of Cinematic Arts in Californië herinnert eraan, dat jaren geleden met de opkomst van de videorecorder reeds overlijdensberichten van de filmzaal werden opgesteld. Als echte Amerikaan blijft hij optimistisch: ‘Concurrentie zorgt voor meer inhoud en bevordert de creativiteit’.
Mooi gezegd, maar de streamingrevolutie speelt Hollywood wel degelijk parten. Vorig jaar noteerde de bioscoopmarkt in de VS het laagste aantal verkochte tickets sinds 1992. Door de verhoging van de entreeprijzen bleef het cijfer van de totale kassa-inkomsten met 11,12 miljard dollar nog binnen de perken.
Het oude studiosysteem staat onder constante druk, met een golf aan fusies en overnames in Hollywood tot gevolg. Telecomreus AT&T slokte onlangs nog het mediaconcern Time Warner, waaronder het bol van de traditie staande Warner Bros, op. En de studio 20th Century Fox van mediamogul Rupert Murdoch is momenteel betrokken bij een harde opbod-strijd tussen Disney en kabelgigant Comcast.
Sterk steigende kosten
Intussen blijven de filmbudgetten en marketingkosten door het dak vliegen. Dat noopt de studio’s tot de verdedigende tactiek van inzetten op veilige franchisen (prequels, sequels, remakes, …). ‘Een film maken, is een een enorm financieel lottospel geworden’, zegt Squire hierover. Journaliste Sharon Waxman, stichtster van het filmportaal The Wrap, is in tegenstelling tot de professor wel overtuigd dat het einde van de grote studo’s nabij is. De toekomstige ‘power players’ in het vak zijn volgens haar platformen als Netflix, Amazon, Apple en Google.
Al een tijdje vangt Netflix studioreuzen als Disney vliegen af. De wereldleider inzake videostreaming telt 125 miljoen gebruikers en wil dit jaar zowat acht miljard dollar uitgeven om eerlang de helft van zijn aanbod zelf te produceren. Dat aanbod omvat series, flms, documentaires en comedy-formats. Netflix is al in meer dan 190 landen te ontvangen.
Waar het geld zit, loopt de vijver vol en dus lopen vele sterren over naar Netflix en consoorten. Jennifer Aniston gaat in de Netflix-komedie ‘First Ladies’de rol van een lesbische VS-presidente spelen en Will Ferrell schrijft voor de streamingdienst een komedie over het Eurovisisongfestival en zal daarin allicht de hoofdrol vertolken. Van haar kant wil Nicole Kidman met haar productiebedrijf Blossom Films binnenkort films en tv-reeksen leveren aan Amazon. Eind 2017 maakte de online-reus bekend dat hij een tv-reeks gaat inblikken als prequel van de ‘Lord of the Rings’-trilogie. Amazon kreeg hiervoor al toestemming van de erfgenamen van J.R.R. Tolkien.
Old Hollywood zet zich niet bij de pakken neer en blaast ten (tegen-)aanval met eigen streamingdiensten. Het Disney-concern wil vanaf volgend jaar tegen contributies eigen films exclusief op het net aanbieden, waaronder producties van dochterbedrijf Pixar, Marvel-hits en Star Wars-avonturen. Volgend jaar loopt de samenwerking met Netflix af.
Die evolutie helpt de traditionele bioscoopgangers en -uitbaters uiteraard geen moer. Om mensen naar de donkere zaal te lokken, aldus Jason Squire, zijn technische gimmicks nodig, zoals virtual reality-stations in de foyer, of ‘bijzondere’ evenementen als live-uitzendingen van sport- en muziekevenementen.
Zelf films maken
Een andere niche ziet Squire in de groeiende entertainmentmarkt. Zoals schrijvers zelf boeken zijn beginnen uitgeven, zo kunnen debuterende regisseurs hun films met een klein budget op het net vermarkten en online centjes verdienen.
Netflix zet ondanks technische vernieuwingen nog steeds in op oude, vertrouwde marketingstrategieën als reusachtige billboards aan de straatrand. Insiders zeggen dat het bedrijf van plan is miljoenen te steken in conventionele billboards langs de legendarische Sunset Boulevard tussen Hollywood en Beverly Hills. Squire vindt dat een goed idee: op Sunset Boulevard ‘rijden dagelijks de bobo’s van de enterainmentindustrie langs die de beslissingen nemen’. Het initiatief is echter ook ‘opschepperij’, meent Squire. ‘Netflix wil daarmee de indruk wekken dat zij op hetzelfde podium staan als de grote studio’s’.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier