In feministische thriller ‘Swallow’ gaat (het gebrek aan) liefde door de maag

Carlo Mirabella-Davis’ Swallow stelt niet de voedselpiramide, maar het patriarchaat in vraag. De feministische thriller vertelt het relaas van een ongelukkig gehuwde huisvrouw die gevaarlijke objecten begint in te slikken. ‘Als man moeten we ons bewust worden van onze privileges. Als we dat niet doen, riskeren we zelf het probleem te worden.’

Een jonge huisvrouw blikt gefascineerd naar een rode knikker, pakt die op, neemt die op de tong en slikt hem in. Om ‘m later uit het toilet te vissen en uit te stallen als een trofee. Als premisse kan dat wel tellen.

Wij geven gerust toe dat we als kind eens per ongeluk een kleine knoop langs de slokdarm hebben doen afdalen, maar dat was eenmalig. Een accidentje. Wat Hunter, de huisvrouw in Carlo Mirabella-Davis’ debuutfilm Swallow, naar binnenspeelt, is toch van een andere orde. Swallow is de allereerste film over pica, een aandoening waarbij de patiënt compulsief niet-eetbare objecten consumeert. Maar de intrigerende genremix is meer dan een zoveelste portret van een geesteszieke. Mirabella-Davis heeft een buitengewone feministische thriller gemaakt over het heropeisen van het eigen lichaam.

Hunter – een tour de force van actrice Haley Bennett – is meer object dan vrouw voor haar stinkend rijke echtgenoot die het familiebedrijf erft. Haar man en schoonfamilie controleren wie ze is en wat ze doet. Hunter leeft geïsoleerd in een modernistische woonst in Upstate New York en heeft niks om handen, behalve het eindeloos herinrichten van kamers, tokkelen op haar smartphone en het koken van manliefs avondeten. In de huidige coronacrisis is Swallow daardoor wel erg relevant geworden. ‘Ironisch genoeg blijkt mijn film ideaal voor deze hulpeloze tijden’, vertelt een dankbare maar bezorgde regisseur ons aan de telefoon vanuit New York, het Amerikaanse epicentrum van de pandemie. ‘Net als mijn personage voelen de mensen zich machteloos in isolatie. We hebben geen enkele controle over de wereld rond ons.’

Carlo Mirabella-Davis is een echte New Yorker. Sinds het bekijken van cultfilm The Blob (1958) op zesjarige leeftijd, is hij verknocht aan ‘vreemdsoortige films’. Met zijn zus vond hij een Super 8-camera op een van die kenmerkend Amerikaanse yard sales en begon hij al spelend te draaien in het lokale bos. De échte inspirator moest dan nog in zijn leven verschijnen. In het middelbaar werd hij uitgenodigd in het huis van een medestudent voor een double bill van The Shining en Akira. De medestudent? Niemand minder dan Jordan Peele, de doorgebroken regisseur van Get Out en Us.

Mirabella-Davis zit momenteel veilig en wel in lockdown in de getroffen miljoenenstad, maar kan niet touren met zijn opmerkelijke debuut. ‘De bioscooprelease is geannuleerd door het virus, maar het is fantastisch om te zien hoe mijn debuut gevolg krijgt op VOD.’ Thuis voor de buis of niet, Swallow blijft subversieve horror over hoe een vrouw zich een weg uit de huiselijke hel graaft.

Voor je film liet je je inspireren door je familiegeschiedenis. In het bijzonder door je grootmoeder, die terechtkwam in een psychiatrische instelling.

Carlo Mirabella-Davis: Mijn grootmoeder was een huisvrouw in een ongelukkig huwelijk in de jaren ’50. Ze ontwikkelde verschillende dwangneuroses en controlemechanismes. Zo waste ze obsessief haar handen. Per dag werkte ze maar liefst vier zeepstukken af en per week verbruikte ze twaalf flessen schoonmaakalcohol. Ze zocht orde in een leven waarin ze zich machteloos voelde. Mijn grootvader, aangemoedigd door dokters, liet haar opnemen in de psychiatrie. Daar kreeg ze elektroshocktherapie en onderging ze ongewild een lobotomie. Ik heb altijd gedacht dat ze gestraft werd omdat ze niet de echtgenote en moeder was die de maatschappij strikt voorschreef.

Een heftige geschiedenis. Werd ze bestraft omdat ze niet voldeed aan de verwachtingen van de maatschappij?

Mirabella-Davis: Absoluut. Om de psychiatrie te kunnen verlaten, moest ze beloven dat ze alle verplichtingen van een goede echtgenote zou nakomen. Vóór haar ontslag uit de instelling zwoor ze plechtig het huwelijk correct te onderhouden. Hartverscheurend.

In Swallow toon je iemand met pica, maar het draait ook om een mogelijke oorzaak ervan: een totaal gebrek aan intimiteit en controle. Hoe kwam je daarbij?

Mirabella-Davis: Ik herinner me dat ik de maaginhoud van een picapatiënt zag. Alle objecten die chirurgisch verwijderd waren, lagen als een archeologische vondst te pronken. Ik raakte gefascineerd door wat de aantrekkingskracht zou kunnen zijn van die objecten op de patiënt. Het had allemaal wat weg van een Heilige Communie. Ik wilde van de aandoening in mijn film een metafoor maken voor een variëteit van problemen, zoals de autonomie over je eigen lichaam, controle over je bestaan en het rebelleren tegen het patriarchaat. Hunter wordt constant verteld wie ze is en wat haar gelukkig maakt, maar ze voelt onderhuids dat die situatie onhoudbaar is. Ze onderdrukt die gevoelens en zet een masker op. Alles komt bovendrijven als een dwangneurose.

Een dwangneurose die terug te leiden valt naar een vrouwelijk trauma. Je schaart je zo bij films als A Woman Under the Influence, Safe, Rosemary’s Baby en ook Jeanne Dielman van onze Chantal Akerman.

Mirabella-Davis: Dit is een feministische film. Hunter probeert geaccepteerd te worden, maar beetje bij beetje beseft ze dat ze in een onzichtbare kooi gevangen zit. Heel veel films over geestesziektes elimineren de symptomen. Het is belangrijk om de oorzaak te onderzoeken. De titels die je opsomt, gebruiken stuk voor stuk elementen uit de psychologische horror als een tool om seksisme en genderongelijkheid aan te vechten. Trouwens: ik ben jaloers op jullie, Belgen! Ik hou van Chantal Akerman. Ze is een van mijn grote helden. Hoe ze toxische mannelijkheid in La Captive articuleert… Wow. Ik zal haar altijd verafgoden.

Ondanks die invloeden lijkt Swallow ook een echte post-MeToo film. Hoe kijk jij naar de recente golf van horrorfilms, zoals Get Out of Midsommar, die respectievelijk begaan zijn met racisme en feminisme?

Mirabella-Davis: We bevinden ons op een zeer interessant punt in de filmgeschiedenis. Er zijn heel wat nieuwe stemmen in Hollywood en ver daarbuiten. In die zin is MeToo een belangrijke katalysator voor verandering geweest. Nu worden machtsstructuren in vraag gesteld die jarenlang ongehinderd bleven. Horror speelt daar een belangrijke rol in. Het genre neemt de viscerale kracht en impact van onze angsten om maatschappelijke relevante problemen aan te kaarten. Get Out was daar een moderne pionier in, net als The Bababook. Onze wereld wordt beheerst door angst, zelfs zonder pandemie. Horrorfilms projecteren misschien wel je angsten, maar werken ook helend. In oude religies geloofden ze dat, eens je de demon een naam kunt geven, je er ook controle over hebt.

Waar jij controle over had, was over hoever je ging in de body horror die gepaard kan gaan met een film over pica. Was het moeilijk om David Cronenberg (regisseur van The Fly en Crash) niet achterna te gaan?

Mirabella-Davis: Het was een voorzichtige afweging. Ik wilde niet wegkijken van de realiteit. Het gaat tenslotte om iemand die rebelleert door gevaarlijke objecten in te slikken. Tegelijk wilde ik niet vervallen in het groteske. Swallow mag dan over iets bizars gaan, de kijker moet zich in de pijn en angst kunnen herkennen, ook al zou die misschien nooit zoiets inslikken. Ik ben trots dat het een film is geworden die niet shockeert, maar een emotionele catharsis biedt.

Je regisseerde een thriller over het vrouwelijke lichaam. Hoe bewust was je je van jouw perspectief als mannelijke filmmaker?

Mirabella-Davis: Een terechte vraag. Ik was zeer bezorgd dat mijn male gaze de authenticiteit van de film zou beïnvloeden. In plaats van dat te negeren, zagen mijn producers en ik dit als een serieus potentieel probleem. Er is veel over gepraat. Tweederde van onze crew was vrouwelijk. Ik mag me gelukkig prijzen dat heel wat vrouwen zich het verhaal van mijn grootmoeder eigen wilden maken. Te veel mannelijke regisseurs ontwijken het gevaar dat hun perspectief kan brengen. Maar dat is niet alles. Mijn gender is fluïde geweest doorheen mijn leven. Tussen mijn twintigste en mijn dertigste heb ik me vier jaar lang geïdentificeerd als vrouw. Ik droeg vrouwenkleren en ik had een andere naam, Emma. Het was een leerrijke periode. Als je opgevoed wordt als man, realiseer je je nooit hoe erg seksisme is. Het was een eye opener om als vrouw over straat te lopen. Het versterkte mijn feministische overtuiging. Als man moeten we ons bewust worden van onze privileges. Als we dat niet doen, riskeren we zelf het probleem te worden.

Jouw perspectief levert bijna een omkering van de typische blondine van Hitchcock op. Een bewuste zet?

Mirabella-Davis: Elke regisseur is geobsedeerd door Hitchock en zijn revolutionaire meesterwerken. Psycho, Vertigo, noem maar op. Toch is er een sterke male gaze aanwezig in zijn oeuvre. Zijn vrouwelijke personages zijn interessant, maar de bron van alle kracht in Swallow moest niet bij een man, maar bij de getergde huisvrouw liggen.

We zijn nu noodgedwongen allemaal een beetje huismussen. Hoe hou jij je bezig?

Mirabella-Davis: Ik blijf in mijn bunker om te schrijven aan mijn volgende project, een bovennatuurlijke horrorfilm met een feministische insteek. Weet je, het is een ideale periode om creatief te zijn. Maar we mogen niet vergeten dankbaar te zijn voor wie nu écht de wereld aan het redden is.