Het einde van de wereld in de film

Of er nu wordt gevreesd voor ontbrekende computerbits of een oude Mayakalender, de mens is geobsedeerd door het einde van deze aardbol. Ook de filmwereld speelt al decennia lang gretig in op het thema. Tien voorbeelden.

De Apocalyps is van alle tijden: of er nu wordt gevreesd voor vier vurige ruiters, een paar ontbrekende bits op een computer of voor een millennia oude Mayakalender, de mens is geobsedeerd door het einde van deze aardbol. Ook de filmwereld speelt al decennia lang gretig in op het dankbare thema. Een greep uit een waslijst aan (pre- of post-) apocalyptische prenten.

The Day the Earth Stood Still (Robert Wise, 1951)

Niet het Keanu Reeves-vehikel uit 2008, wel de filmklassieker uit 1951: The Day The Earth Stood Still is de naoorlogse, pacifistische sciencefictionprent waarin buitenaards wezen – al lijkt hij verdacht veel op een gewone kerel – Klaatu de mensheid waarschuwt voor zijn nefaste geweldzucht. The screen has never seen a creature like this, klonk het in de fifties over Gort, Klaatus knullige robotvriend, die de aarde dreigde te vernietigen indien de mens niet snel bezon.

The Day of the Triffids (Steve Sekely, 1962)

Aliens hoeven niet altijd kleine kereltjes met enorme hoofden te zijn. In The Day of the Triffids zijn de invaders planten. Op het eerste zicht niet de meest badass sciencefictionfilm, maar wanneer de Triffids de hele aardkorst overwoekeren en maniakale carnivoren blijken, wordt het toch even slikken. De monsters kwamen ter aarde tijdens een multicolor meteorietenregen, die het grootste deel van de wereldbevolking verblindde. Het is aan een kleine compagnie gelukkigen (die hun zicht niet zijn verloren) om de anarchie te ontvluchten en een relance van de mensheid in te zetten. Of hoe enkele mottige planten voor een beestige film kunnen zorgen.

Dr. Strangelove (Stanley Kubrick, 1964)

Dr. Strangelove, voluit Dr. Strangelove or: How I Learned to Stop Worrying and Love the Bomb is Kubrick’s absurde satire op de Koude Oorlog en de toen omnipresente A-bomb. In de film beveelt een dolgedraaide Amerikaanse generaal zijn manschappen Rusland te bombarderen, al vergeet hij dat even mee te delen aan president Muffley (gespeeld door een onovertreffelijke Peter Sellers, die in de film nog twee andere rollen voor zich neemt). Wanneer de president de nogal hachelijke situatie over de hot line tracht uit te klaren bij zijn Russische collega, krijgt hij oor van het Russische doomsday device, een verschrikkelijk systeem dat zal leiden tot een wereldwijde nucleaire holocaust. Kubrick op zijn best, en dat wil wat zeggen.

Soylent Green (Richard Fleischer, 1973)

Charlton Heston was drie decennia lang niet van het scherm te branden. Tussen 1950 en 1980 speelde hij mee in maar liefst 51 films. In Soylent Green, een dystopische the end is near-prent, speelt Heston Thorn, een rechercheur die in het overbevolkte New York van 2022 een onderzoek start naar het geheim van soylent green, het glibberige goedje dat de verarmde bevolking dagelijks binnenspeelt, bij gebrek aan natuurlijk voedsel. Spoiler alert: uiteindelijk komt Thorn te weten dat de bevolking al jaren gezapig lijken op zit te peuzelen. Yummie!

Mars Attacks (Tim Burton, 1996)

Een van Tim Burtons minst lieflijke prenten, doch een van de meest hilarische sciencefictionfilms ooit. Zelden zo gelachen met sadistische marsmannetjes als met die uit Burtons cultklassieker uit 1996. Met een cast om ‘u’ tegen te zeggen, maakte Burton een dolgedraaide parodie op de low budget sciencefictionfilms van weleer. Jack Nicholson is president van dienst, die de wereld van de groene invasie probeert te redden, terwijl Pierce Brosnans gezicht door een ruimteschip komt te vliegen. En dan vergeten we er nog bij te zeggen dat het hoofd van diens geliefde op het lijf van een chihuahua komt te staan. Say wut?

Armageddon (Michael Bay, 1998)

Prijken op de payroll: Bruce Willis, Billy Bob Thornton, Liv Tyler, Steve Buscemi, Will Patton en de toenmalige twintiger Ben Affleck. Bijgevolg had de film het stevig prijskaartje van net geen 110 miljoen euro. Gelukkig voor meneer Michael Bay, die ook al popcorn flicks The Rock en Pearl Harbour regisseerde, bracht de film maar liefst 420 miljoen euro in het laatje. In de tweeënhalf uur durende prent wordt een boorploeg onder leiding van Bruce Willis outer space ingestuurd om een levensbedreigende komeet te vernietigen en de aarde van haar ondergang te redden. Eerlijk waar nog nooit zoveel strijkers gehoord op een soundtrack, maar desondanks een pluim voor een van ’s werelds grootste apocalyptische blockbusters.

28 Days Later (Danny Boyle, 2002)

Zombies bij de vleet! Toen 28 Days Later uitkwam, een Britse low budget movie over een obscuur virus dat de mensheid verandert in kannibalistische monsters, verwachtte niemand dat de prent een wereldwijd succes zou worden. De film kreeg internationaal positieve kritieken, en echt niet enkel vanuit de horrorhoek. Eentje om in te bijten!

War of the Worlds (Steven Spielberg, 2003)

Op Halloweenavond 1938 kregen 6 miljoen Amerikanen op de radio te horen dat overal in de Verenigde Staten UFO’s waren neergestreken, en marsmannetjes waren begonnen aan een optocht naar New York. Er ontstond massale paniek onder de Amerikaanse bevolking, die niet doorhad dat het ging om een hoorspel van Orson Welles, op basis van het boek van H.G. Wells. In 2003 kwam het tot een filmversie met – toeval bestaat niet – Scientology-adept Tom Cruise in de hoofdrol. De film verhaalt hoe Ray Ferrier met zijn kinderen tracht de kwaadaardige buitenaardse invasie te ontvluchten. Voor de fans van de happy end: de buitenaardse wezens sterven door een aardse bacterie. Dikke pech.

Wall-E (Anderw Stanton, 2008)

700 jaar nadat de mensheid voorgoed afscheid nam van de tot de draad versleten aardbol, en op grote ruimteschepen het heelal introk, dwaalt Wall-E nog steeds rond op aarde om uit te voeren waarvoor hij gemaakt is: afval opruimen. Tot hij bezoek krijgt van EVE, een supergesofisticeerde robot die komt onderzoeken of leven nog steeds mogelijk is op aarde. De film werd unaniem uitgeroepen tot de beste Pixarfilm, en hier en daar zelfs tot beste animatiefilm ooit. Wall-E kreeg dan ook verdiend de Oscar én de Golden Globe voor beste animatiefilm.

Melancholia (Lars Von Trier, 2011)

Toen Lars Von Trier Melancholia in 2011 voorstelde op het filmfestival van Cannes, maakte hij enkele ongepaste opmerkingen over de nazi’s en Hitler, hetgeen er toe leidde dat het festival hem ‘persona non grata’ verklaarde. Zijn film werd op gemengde kritieken onthaald : volgens sommigen was Melancholia een meesterwerk, volgens anderen niets meer dan een ellenlange verhaling van het droeve einde van de wereld. Hoe dan ook, de film is een must see, met schitterende beelden zoals we die van Von Trier gewoon zijn, en een glansrol voor Charlotte Gainsbourg. (RL)