Guillaume Senez, die andere scorende Belg in Cannes: ‘Ik krijg bijna dagelijks een slag in het gezicht’

Door de triomf van Lukas Dhont (Girl) is het velen ontgaan: Brusselaar Guillaume Senez imponeerde met zijn Nos batailles óók aan de Côte d’Azur.

Langs Franstalige kant zijn Joachim Lafosse, Bouli Lanners en de broers Dardenne al ettelijke jaren de vaandeldragers van de Belgische cinema. Guillaume Senez toont zich de eerste in rij om die status quo te doorbreken. Zijn Keeper (2015), over een tienervader, kreeg de Magritte voor beste debuut, die voor beste vrouwelijke bijrol, die voor beste montage én was genomineerd voor beste film. Met Nos batailles imponeerde hij dit jaar in Cannes in het nevenfestival Semaine de la Critique.

Daarin speelt de Franse steracteur Romain Duris ploegbaas Olivier in een Amazon-achtige pakjesdienst die privé voor een joekel van een reorganisatie komt te staan: wanneer zijn vrouw Laura op een dag met de noorderzon verdwijnt, moet hij voor de opvoeding van zijn kinderen instaan. En dat blijkt een pak moeilijker dan een syndicaal dispuut.

Vrouwen zijn jarenlang gepest met de vraag hoe ze gezin en carrière combineren. Dit is het ideale moment om de vraag ook eens op een man af te vuren: viel je gezinsleven wel te rijmen met je film over een man die acuut op zoek moet naar een nieuw evenwicht tussen werk en gezin?

Guillaume Senez: Touché! Tijdens de aanloop naar Keeper ben ik gescheiden van de moeder van mijn kinderen. Dat was een moeilijke periode. Ik verdiende amper iets, moest een appartement vinden en kreeg tal van praktische en opvoedkundige vraagstukken op mijn bord.

Ik heb het geluk dat de scheiding goed verlopen is en dat het co-ouderschap prima werkt. Het bewijs: bij gebrek aan steun van het Brussels gewest zijn we voor de opnames van Nos batailles naar Frankrijk uitgeweken. Ik was twee maanden in Lyon en zo lang heeft mijn ex voor de kinderen gezorgd. Maar dat zette me wel aan het denken. Wat als de moeder van mijn kinderen er, om welke reden dan ook, niet meer is? Ik zou die eerste langspeelfilm en de voltijdse zorg voor mijn kinderen niet hebben kunnen combineren.

Blijf je met opzet vaag over de reden waarom de moeder in Nos batailles er niet meer is?

Senez: Absoluut! Op dat idee heb ik veel kritiek gekregen en daar schrok ik van. Als een man zijn gezin verlaat, zeggen we: ‘Triestig, maar dat gebeurt.’ Doet een vrouw hetzelfde, dan schreeuwen we moord en brand. Is dat in 2018 niet te gek voor woorden? Ik ben dat in elk geval beu. In Nos batailles geef ik bewust géén uitleg, laat staan dat ik een oordeel vel over waarom de moeder er ineens niet meer is.

Deze film werpt ook een blik op arbeidsomstandigheden die allesbehalve ideaal zijn. Vanwaar die invalshoek?

Senez: Ik ben vertrokken van mijn eigen situatie maar op een bepaald moment moet je meer afstand nemen en nadenken over dramaturgie en narratieve spanning. Ik was vooral geïnteresseerd in de gevolgen van arbeidsomstandigheden voor het gezinsleven en het intieme. Roepen op je kinderen die amper iets mispeuterd omdat er net een rotmail is binnengekomen, herken je dat niet?

Als ik dan toch een blik werp op de arbeidswereld, dan kan ik maar beter meteen zoeken naar wat er fout zit: de überisering van de maatschappij, bedrijven als Amazon die hun werknemers uitputten en onmogelijke uurroosters opdringen en het uithollen van de sociale bescherming.

Senez de syndicalist?

Senez: Nee, het moest inleefbaar blijven, ik preek niet over wat er allemaal misgaat. Ik heb liever dat de kijker en stoemelings begint na te denken over bepaalde situaties. Ik loop niet mee in betogingen, ik maak films. Dat is mijn bijdrage tot de revolutie. (lacht) Elk zijn manier om te verduidelijken dat je het niet eens bent met bepaalde zaken.

Hoe zit het met jouw werkzekerheid? Aan je debuut ging een jarenlange lijdensweg vooraf. Vergemakkelijkt het succes van Keeper de zaak?

Senez: Amper. Het is nu iets makkelijker om een afspraak te regelen maar het blijft aartsmoeilijk om een film van de grond te krijgen. Keeper was goed voor zeventig festivalselecties, heeft dertig prijzen gewonnen, waaronder drie Magrittes, en was een succes in de Belgische zalen en toch hebben we vaak het deksel op de neus gekregen. Ik ben daar vrij fatalistisch in. De grootste cineasten zwoegen om hun films te kunnen maken, zeker als ze passen voor een puur commercieel project. Soms denk ik: de grootste kwaliteit van een filmregisseur is rechtkrabbelen na de zoveelste tegenslag en nooit opgeven. Ik krijg bijna dagelijks een slag in het gezicht.

Je bent een voetbalfan en je hebt zowel de Franse als de Belgische nationaliteit. Iets zegt me dat je een zalige zomer achter de rug hebt.

Senez: Nou en of. Mijn vader is Frans, mijn moeder Belgisch. Ik had twee kansen om wereldkampioen te worden. Ik had me voorgenomen om tijdens Frankrijk-België voor de best voetballende ploeg te supporteren. De uitkomst was sowieso fantastisch.

Is het niet hoog tijd dat er eens een goeie voetbalfilm wordt gemaakt?

Senez: Zeker. De Amerikanen hebben al zo veel sterke populaire films gemaakt over hun favoriete sporten. Denk maar aan Any Given Sunday van Oliver Stone, of de serie Friday Night Lights van filmregisseur Peter Berg. Hoe kan het dat wij er maar niet in slagen om een grote voetbalfilm te maken? Op het wk voetbal huilden Panamese voetbalcommentatoren tijdens hun nationale hymne. Ze knuffelden en knepen elkaar in de arm om te checken of ze niet droomden. Peruanen verkochten hun huis om in Rusland de wk-wedstrijden van hun ploeg bij te wonen. Voetbal lokt wereldwijd waanzinnige emoties uit. Bizar toch, dat we daar niets mee aanvangen in een goed sportdrama? We zullen er ons aan moeten zetten.