Focus Filmfestivaldag: de recensies

Terugblik op de Focus Filmfestivaldag met recensies van de films ‘Elena’, ‘Meek’s Cutoff’, ‘Skoonheid’ en ‘The Invader’, het internationaal gelauwerde langspeeldebuut van beeldend kunstenaar Nicolas Provost.

Elena ***

In “Elena” laat Slavische cinemahoop Andrei Zvyagintsev (“The Return,” “The Banishment”) zijn licht schijnen over schuld en (het uitblijven van) boete in het Rusland van de 21ste eeuw. Elena, het hoofdpersonage, is een vrouw van in de zestig, die samenleeft met een oudere, rijke man (niet haar eerste levensgezel). Haar slonzige, werkloze zoon en zijn gezin kunnen niet bepaald hun eigen boontjes doppen en zijn afhankelijk van financiële giften van stiefvadertje om hun leven uit de mistroostige mediocriteit te dirigeren. Nukkige stiefpa is echter ongeïnteresseerd in een bestaan als suikernonkel van een zootje cretins en besluit om de geldkraan dicht te draaien.

“Elena” is een langzame maar trefzekere bespiegeling over de sterkte van bloedbanden en het kille kapitalisme, verantwoordelijk voor de ontbinding van het Russisch sociaal weefsel. Zvyagintsev versmelt elementen uit de psychologische thriller en het sociaal-realistisch drama tot een indringende, in strenge widescreen-composities geschoten karakterstudie waarin niemand goed of slecht is.

Meek’s Cutoff ***

Kelly Reichardt (“Old Joy,” “Wendy and Lucy”) is een gevierde naam in de Amerikaanse indie-cinema. Haar films zijn minimalistische gedichten waarin de natuur een centrale rol speelt en subtiliteit het grootste richtsnoer is bij observatie van de personages. In haar eerste western is dit niet anders.

Anno 1845 moet alpha male berggids Stephen Meek drie kolonistengezinnen naar de staat Oregon begeleiden. Hij beweert een kortere route te kennen dan de gebruikelijke, maar al snel blijkt dat Meek een man van loze woorden is.

“Meek’s Cutoff” is een atypische western: geweld is gering (de woestijn van Oregon is in wezen het gevaarlijkste hoofdpersonage) en er is zowaar sprake van een vrouwelijk perspectief (Michelle Williams speelt één van de sterkste vrouwen in de geschiedenis van het filmgenre). Kwesties zoals racisme en seksisme, die in het gouden westerntijdperk op vakkundige wijze omzeild werden, zijn door Reichardt en haar vaste scenarist Jon Raymond op ongeforceerde wijze in de vertelling geïntegreerd. Verplicht voer voor geduldige cinefielen die meer de filmbeleving koesteren dan een plot dat uitmondt in een keurig afgebakende climax. Wat ons betreft: het vierde pareltje op rij uit het Reichardt-oeuvre.

Skoonheid **

Regisseur Oliver Hermanus zet de Zuid-Afrikaanse cinema op de kaart met dit provocerend portret van een ogenschijnlijk gelukkig getrouwde man die als verdoken homoseksueel een dubbelleven leidt. Hij heeft thuis een vrouw en een dochter, maar leeft zich tijdens weekends uit met orgieën in grimmige boerderijen. Zijn ultieme object van verlangen is de knappe neef Christian, die hij met een pervers genoegen observeert en achtervolgt. Het zoom-shot waarmee ‘Skoonheid’ opent weerspiegelt ’s mans onderdrukte seksuele fantasieën, al halen de daaropvolgende gebeurtenissen nooit meer de impact van de indrukwekkende openingsscène. Keihard drama met waarschijnlijk de moeilijkst verteerbare scène uit het hele festivalprogramma. U bent gewaarschuwd.

The Invader ***

Beeldend kunstenaar Nicolas Provost zet België – en met name Brussel – op de cinefiele kaart met zijn internationaal gelauwerde langspeeldebuut ‘The Invader’. Deze onconventionele genrehybride bevat wellicht de mooiste – ahum – openingsscène uit de Belgische filmgeschiedenis (check onderstaand filmpje). Na een trippy begingeneriek, waarin Provost zijn typische experimentele visuals tentoonspreidt, treffen we de Afrikaanse vluchteling Amadou (Issaka Sawadogo) aan in een Brusselse migrantenwijk. Vastberaden om zijn armtierige bestaan te laten voor wat het is, begint hij aan een odyssee door de Belgische metropool – die door Provost met bijzonder veel cinematografische flair in beeld wordt gebracht. Het resultaat is een mengeling van migrantendrama, film noir en hallucinante droomsequenties. Provost jongleert naar hartenlust met het verwachtingspatroon van de kijker, maar (kwestie van tóch een minpuntje mee te geven) zijn film ontbeert narratief glijmiddel om écht te beklijven.

Laurens Bouckaert & Andreas Ilegems