Elle Fanning, het emotionele anker van ‘Sentimental Value’: ‘Van Hollywood naar Oslo, dat is toch de droom?’

Met Sentimental Value bewijst Elle Fanning nog maar eens dat ze méér is dan die eeuwig jonge, blonde Hollywoodprinses. Een gesprek over gezien worden, opgroeien in de schijnwerpers en thuiskomen op de set én daarbuiten.

Met een maagdelijk wit T-shirt waarop in kinderlijke hanenpoten ‘Joachim Trier Summer’ staat gekrabbeld, komt Elle Fanning een dakterras in Cannes opgewandeld, vanwaar je een spectaculair uitzicht hebt op de Croisette. ‘Ik heb het T-shirt laten maken door het zoontje van mijn stylist’, zegt Fanning giechelend. ‘Hij is elf en tekent op T-shirts. Charli XCX had op Coachella gezegd dat het een Joachim Trier-zomer was. Dus ja, ik móést het dragen.’

Voor wie de referentie niet snapt: vorig jaar doopte de Britse popster de zomer na de release van haar album Brat tot Brat Summer, een explosieve cocktail van glitter, girlpower en ironie, een term waarmee ze ook het internet veroverde. Tijdens haar shows dit jaar projecteerde ze als knipoog dus ‘Joachim Trier Summer’ op grote schermen – een onverwachte liefdesverklaring aan de Noorse cineast, en het begin van een internetmeme. Eerder deze maand dook Charli op als special guest op de première van Triers nieuwe film in Oslo.

Fanning, fan zowel van Charli als van Trier, pikt er dan ook gretig op in. Maar laat je door de uitbundigheid niet misleiden: Sentimental Value is geen wild feestje, maar een ingetogen Scandinavisch coming-of-agedrama, met onderhuidse spanningen, emotionele fijnzinnigheid en een camera die durft stil te staan – sprekende stiltes incluis. ‘Het is een film over gezien willen worden’, zegt Fanning. ‘Rachel, mijn personage, wil niet alleen beroemd zijn, ze wil erkend worden. En dat gevoel… dat ken ik ook.’

In de film, die in Cannes werd bekroond met de Grand Prix, oftewel de officieuze Zilveren Palm, speelt Fanning Rachel Kemp, een Amerikaanse filmster die een rol aangeboden krijgt in een familiaal geladen Europese arthousefilm – een rol die oorspronkelijk bedoeld was voor Nora, de dochter van regisseur Gustav Borg (Stellan Skarsgård), die zowel privé als professioneel betere dagen gekend heeft. Wat begint als een klassieke All About Eve-setting groeit al snel uit tot iets grilligers, maar ook melancholischers en unheimlichers. Het is een film over film, maar vooral over vaders, dochters, herinneringen, en het einde van cinema zoals Gustav die een (inmiddels tanende) carrière lang kende. Net als in Triers vorige werk – het al even luid bejubelde The Worst Person in the World – verspringt de toon van bitterzoete humor naar existentiële crisis. Alsof de geesten van Ingmar Bergman en Krzysztof Kieślowski stilletjes meeloeren vanuit de coulissen. Mild glimlachend welteverstaan.

Fanning is het emotionele anker van de film, en dat zonder de meeste schermtijd. Haar Rachel is een oprechte Hollywoodactrice in een onecht decor. ‘Ze is een ster, ja. Maar ook iemand die klaar is om eindelijk iets te betekenen als actrice, als vrouw’, zegt ze. Elle Fanning is 27. Maar wanneer ze vertelt over haar eerste filmrol – als peuter in het hypersentimentele Sean Penn-vehikel I Am Sam, waarin ze een jongere versie speelde van haar zus Dakota – klinkt het alsof ze het over een vorig leven heeft. ‘Ik was er gewoon, op de set, en ze hadden een flashback nodig. Dus gebruikten ze mij. En voilà.’

Samen met haar vier jaar oudere zus groeide Fanning op onder de warme spots van Hollywood, opgevoed door een zuiderse familie in Californië. Ze werd het engelachtige gezicht van L’Oréal, speelde een prinses in het Disneysprookje Maleficent en bracht het puberpubliek aan het grienen in Super 8, de nostalgische sciencefictiontrip van J.J. Abrams. Maar volwassen worden voor de camera is één ding. Gezien worden als volwassen vrouw in de filmindustrie is nog iets anders. ‘Als kind zie je de sets als speeltuinen. Alles lijkt vanzelfsprekend. Maar nu besef ik pas hoe uitzonderlijk het is, wat Joachim Trier bijvoorbeeld doet. De rust op zijn set, de openheid. Ik voelde me daar gewoon veilig.’

Dat Fanning zich veilig voelde op de set, heeft ook te maken met wie er achter de camera stond. Trier is voor haar wat ze noemt ‘top of the top’. ‘Ik wil het zo weer doen. Dat gevoel heb ik zelden. Alsof ik nu pas weet wat werken met een echte auteur betekent.’

***

Het is niet haar eerste keer in Cannes. In 2019 werd ze er het jongste jurylid ooit. Twee jaar daarvoor trok ze er naast Nicolas Winding Refn de rode loper op voor The Neon Demon, een ijzig strakke bodyhorrornachtmerrie die de meningen verdeelde zoals Mozes de Rode Zee. ‘Ik was achttien en vond dat geweldig’, grinnikt ze. ‘Ik wilde shockeren. Ik wilde dat mensen mij anders zagen. Niet als Disneyprinses. En Refn is punk. “Applaus én boegeroep?” zei hij. “Dit is perfect. Dit is wat cinema moet doen.”’

Toch is de lijn van het blonde, gecorrumpeerde meisje in The Neon Demon naar de vrouw in Sentimental Value langer dan ze lijkt. Fanning werd beroemd in kinderrollen, werkte daarna met Sofia Coppola (Somewhere en The Beguiled) en Woody Allen (A Rainy Day in New York), en begon ook achter de schermen te producen met haar eigen bedrijf, Lewellen Pictures, waar ook zus Dakota mee aan de knoppen zit. ‘Als kind voel je je soms een marionet,’ zegt ze, ‘nu weet ik wat autonomie is.’

Dat merkt ze ook in de scripts die ze kiest. ‘Rachel is een rol die ik jaren geleden nooit had kunnen spelen. Ze komt uit een wereld van franchises en actiespektakels, maar wil eindelijk ook eens iets anders. En dan komt Gustav aankloppen. Een oude man met een beroerde reputatie, maar wel een echte regisseur. Ze wil via hem gezien worden.’

Het contrast tussen Rachel en Nora – opnieuw een sublieme rol voor Trier-muze Renate Reinsve, die het gezicht van de millennialgeneratie werd dankzij The Worst Person in the World – is voelbaar. Ze delen nauwelijks scènes, maar hun spiegeling is de ruggengraat van de film. Beide vrouwen moeten zich verhouden tot een vader die jarenlang afwezig was, en nu ineens weer een rol opeist – letterlijk en figuurlijk.

‘Toen ik Renate ontmoette, moesten we allebei giechelen. We voelden de spanning meteen. Dat wilde ik in de scène stoppen. We spreken op een bepaald moment allebei dezelfde monoloog – door Gustav geschreven. Maar het betekent iets totaal anders voor elk van ons.’

2025 is hoe dan ook een sleuteljaar voor Fanning. Behalve Sentimental Value schitterde ze eerder in A Complete Unknown, James Mangolds Bob Dylan-biopic met Timothée Chalamet als de jonge folklegende. Daarin speelt ze Dylans eerste grote liefde, Suze. ‘Ik schreef “Bob Dylan” op mijn hand in het middelbaar. Elke dag. In sierlijke krulletters. De rest luisterde naar de Jonas Brothers. Ik droeg vintagekleren. Ik was een buitenbeentje.’

Ook dat outsidergevoel kleurt haar acteren. ‘Ik heb altijd het gevoel gehad dat ik net een beetje uit de tijd val. Mensen zeggen dat ik een “period face” heb. Als uit de stille films van weleer. Ik geloof dat wel. Ik lijk niet van vandaag.’

Toch is ze springlevend in het heden. Op Instagram kijkt ze vooral naar marmervideo’s en tapijtreinigingen – ‘ik snap ook niet waarom’ – en binnenkort is ze naast Nicole Kidman te zien als OnlyFans-model in Margo’s Got Money Troubles, een nieuwe serie van David E. Kelley, de veteraan achter Ally McBeal en Big Little Lies. ‘Ik heb geleerd dat het oké is om er niet bij te horen. Dat je ook jezelf mag zijn, met skinny jeans of zonder.’

***

Het valt op hoe vaak ze lacht tijdens het gesprek, hoe vaak ze zichzelf corrigeert, herneemt, nuanceert. Fanning is zich bewust van haar publieke imago als het eeuwig engelachtige meisje, maar ook van haar honger naar meer. ‘Ik sta nu op een punt dat ik van alles wil proeven. Elk dessert. Ik heb net een Predator-film gedraaid. En toen meteen deze. Van Hollywood naar Oslo. Dat is toch het droomscenario?’

Of ze zichzelf ooit zag als een actrice die met Trier zou werken? Ze lacht. ‘Nee, maar ik heb het geflikt! Echt. The Worst Person in the World was mijn favoriete film van het decennium. Mike Mills, de regisseur met wie ik werkte aan 20th Century Women, heeft me blijkbaar bij Joachim aangeraden. Ineens sms’te mijn agent. “Script komt vanavond. Zoommeeting met Joachim morgenvroeg.” Ik was zo nerveus.’

Dat haar personage uiteindelijk toch afhaakt in Sentimental Value, en besluit om Gustavs comebackfilm niet te draaien, is haar eigen keuze. ‘Rachel beseft dat het project haar overstijgt. Dat het eigenlijk van Nora is, en altijd zal zijn. Dat vind ik mooi. Het gaat niet over winnen. Het gaat over juist handelen.’

En dat lijkt Fanning zelf ook begrepen te hebben. Na een carrière van meer dan twee decennia, lijkt ze eindelijk op haar plek. ‘Deze rol voelt als thuiskomen.’