Een alleenstaande moeder muteert van slachtoffer tot wraakengel in ‘La Civil’

In La civil traceert Teodora Ana Mihai de Mexicaanse drugsoorlog in het zog van een moeder op zoek naar haar ontvoerde dochter.

Afgelopen zomer werd La civil in Cannes bekroond met Le Prix de l’Audace in de sectie Un Certain Regard, wat om meerdere redenen terecht mag worden genoemd. Niet alleen biedt de eerste fictiefilm van de Belgisch-Roemeense regisseuse Teodora Ana Mihai een moedige inkijk in wat er zoal speelt achter de schermen van de Mexicaanse war on drugs. Het was ook een uitermate riskante film om te maken, aangezien hij op reële feiten is gebaseerd en gedraaid werd op locaties in Noord-Mexico waar drugskartels al jaren de plak zwaaien. Desnoods met geweren.

Spilfiguur is Cielo, een alleenstaande moeder die haar tienerdochter Laura waarschuwt dat ze maar beter op tijd naar huis komt na een bezoek aan haar vriendje. Het advies blijkt voor niets: nog diezelfde avond wordt Laura ontvoerd, waarop een gangster 150.000 pesos losgeld van haar eist. Haar ex kan haar daarbij niet helpen, en ook aankloppen bij de politie durft Cielo niet, aangezien die vaak corrupt is en al evenveel bloed aan de handen heeft kleven als de kartels die ze claimt te bestrijden.

Aanvankelijk moest La civil een documentaire worden over hoe verschillende generaties omgaan met de vicieuze cirkel van bendegeweld. Tot Mihai, die eerder de fraaie docu Waiting for August (2013) draaide, begreep dat fictie de conflicten en dilemma’s effectiever zou weergeven. Ze stuurde het project resoluut een andere richting uit.

Een broeierige trip door een sociale stratum dat stijf staat van de angst en de achterdocht.

Doet de premisse van La civil een rauw realistisch dossierdrama vermoeden – wat het ten dele effectief is – dan wordt het gaandeweg ook een benauwende narcoticathriller. Wanneer Cielo besluit om, met de hulp van luitenant Lamarque en diens militie, zelf de touwtjes in handen te nemen, muteert ze van slachtoffer tot wraakengel. Het vervolg is een broeierige trip door een sociale stratum dat stijf staat van de angst en de achterdocht en waar het geweld op elk onbewaakt moment, in elke godvergeten steeg kan uitbarsten.

Toegegeven: niet alles is in balans. In de loop van de 140 minuten lange film stokt het ritme soms. Bepaalde scènes duren net iets te lang, en bij andere voel je dat Mihai wat stilistische ervaring mist. Maar die oneffenheden trekken je net dieper in het verhaal. Bovendien moet La civil het niet alleen hebben van indringende gesprekken aan de keukentafel of in de auto. Of van zijn prima cast, met voorop Arcelia Ramírez als de stoïcijnse heldin tegen wil en dank. De film bevat ook enkele, gespierde nachtelijke actiescènes en een beklijvende passage langs een massagraf. Alsof je van een naturalistische telenovela over een vrouw op en over de rand plots naar een spannend misdaadmysterie en vervolgens naar een morbide neowestern zapt, ergens tussen Sicario, Heli en No Country for Old Men in.

Het is net die mix aan stijlen, invalshoeken, toonwissels, blutsen en builen waaraan La civil zijn langzaam hypnotiserende kracht ontleent. Het is een film die Noord-Mexico niet louter als couleur locale gebruikt. Het is er een die vooral een complex, met bloed, zweet, tranen en coke bevlekt sociaal weefsel tracht te ontrafelen, en zo dieper delft dan de meeste films en feuilletons over de war on drugs.