Het is ondertussen zo geëscaleerd dat de Razzies er een aparte categorie voor in het leven riepen: Worst Performance by Bruce Willis in a 2021 Movie. Acht straight-to-videofilms leverde hij vorig jaar af en voor 2022 staan er alweer tien nieuwe op de planning. Welkom in The Bruce Willis Fake Movie Factory, waar Bruce Willis film per film zijn carrière de grond in boort.
Dit artikel werd geschreven voordat het nieuws bekend raakte dat de acteur stopt met acteren door diagnose van afasie.
Cosmic Sin (2021, Edward Drake).
Het jaar is 2524. Een ploeg interplanetaire mijnwerkers keert terug naar aarde, niet wetende dat ze besmet zijn met een buitenaardse parasiet. Zodra ze naar een militaire basis worden gehaald voor de debriefing, muteren ze in alienzombiesoldaten, die via telekinese met elkaar in contact staan. De militairen hebben geen verweer, de aliens staan op het punt de basis over te nemen. Tot plots de deur openzwaait en Bruce Willis met een bazooka verschijnt.
Het is dé scène van Cosmic Sin , een knullige rip-off van Blade Runner, Annihilation, Aliens, Armageddon, Star Trek en Starship Troopers . Niet omdat hij goed is, maar omdat het de eerste keer is, na ruim een half uur, dat Bruce Willis de moeite doet om recht te staan. Tot dan vervulde hij zijn rol als The Blood General, een generaal die ooit een quantumbom op 70 miljoen mensen gooide, maar om een of andere reden de goede is in het verhaal, uitsluitend zittend. Zelfs tijdens het bargevecht aan het begin kwam hij niet van zijn stoel. Eén keer dachten we hem te zien wandelen, maar bleek het bij nader inzien een kale stand-in te zijn.
Maar deze keer gebeurt het dus echt. Bruce Willis staat recht. Hij knijpt zijn ogen nog net iets dichter dan anders, zijn signature move in dit slag films, schiet de aliens aan gort en wandelt stilzwijgend uit beeld. ‘Yippee-ki-yay, motherfucker’ is dit niet.
In de volgende scène zit Bruce Willis aan tafel. Het duurt 25 minuten voor hij opnieuw rechtstaand in beeld komt.
Ik denk dat Bruce Willis geen zin had in de opnames.
***
De grap is al een jaar of tien niet grappig meer, maar dit jaar wisten de Razzies, de Oscar-parodie die de slechtste films van het jaar bekroont, nog eens de aandacht te trekken met een gloednieuwe categorie: Worst Performance by Bruce Willis in a 2021 Movie. Vooral dan omdat er maar liefst acht genomineerde films waren: Willis bleek vorig jaar mee te spelen in American Siege, Apex, Cosmic Sin, Deadlock, Fortress, Midnight in the Switchgrass, Out of Death en Survive the Game. Dat was voor iedereen een verrassing.
De kans is klein dat u van een van die films gehoord heeft. Een bioscooprelease kregen ze niet. Stuk voor stuk waren ze bedoeld voor de straight-to-VOD-markt, het trapje ónder straight-to-streaming. Bij ons waren ze enkele maanden te koop voor 5,99 euro via video-on-demand, waarna ze geruisloos verdwenen in het aanbod van Streamz+ en de programmatie van Play More Kicks. Het is het trieste plekje in de filmwereld waar Bruce Willis zich nu al even ophoudt. Dit jaar verschenen er met Gasoline Alley en A Day to Die al twee nieuwe Bruce Willis-films, voor de komende maanden staan er nog acht andere op de planning.
Het zijn harde tijden voor acteurs die hun naam maakten in de jaren tachtig en negentig.
De vraag is of je ze wel Bruce Willis-films kan noemen. Ja, Bruce Willis staat op de poster en zit prominent in de trailer, maar in praktijk blijkt hij keer op keer een nevenpersonage met een totale schermtijd van een tiental minuten. Tien minuten waarin hij geen enkele moeite doet om te verbergen dat het hem allemaal niks kan schelen. Zijn tekst rammelt hij emotieloos af, meestal zittend. Zijn inleving is beperkt tot nors voor zich uit staren, waarbij hij zijn tegenspelers niet aankijkt. Af en toe knijpt hij zijn ogen dicht of perst hij zijn lippen op elkaar. Heel soms gaat één mondhoek omhoog.
‘The Bruce Willis Fake Movie Factory’ werd het al gedoopt. De meeste van zijn recente films maakte hij met Randall Emmett, een producer met een bijzondere status in Hollywood. Emmett, een voormalige persoonlijke assistent van Mark Wahlberg die zich tot producent opwerkte, heeft zijn eigen niche gevonden in de filmwereld: mid-budgetfilms voor de dimmende sterren van de jaren tachtig en negentig. Onder meer Sylvester Stallone, Robert De Niro en John Travolta hebben hun prepensioen aan hem te danken.
De formule die Emmett geperfectioneerd heeft is even cynisch als vernuftig. Via schimmige kanalen, niet zelden Russisch oliegeld, zoekt hij budget om grote acteurs van weleer voor één of twee draaidagen te betalen. Vervolgens wordt er twee weken opgenomen met een cast van C-acteurs in het belastingvriendelijke Puerto Rico, waarbij het script zo geschreven is dat de tien minuten schermtijd van de ster maximaal renderen. Het doelpubliek zijn ‘voornamelijk mannen van boven de 35 die in hun tienerjaren Jean-Claude Van Damme-films huurden in de lokale videotheek’, zoals Vulture het verwoordde.
De voordelen zijn simpel. De acteurs worden vorstelijk betaald om één of twee dagen op te dagen. Op voorhand moeten ze zich niet op hun rol voorbereiden. Achteraf moeten ze geen vervelende promo doen. En aangezien de releases onder de radar blijven, hebben ze nauwelijks impact op hun reputatie. Makkelijk geld. Geen gedoe. Emmett van zijn kant mag hun kop op de poster zetten en de films op voorhand verkopen aan betaalzenders in Europa en Zuid-Amerika, waarmee zijn winstmarge gegarandeerd is.
Iedereen wint. Behalve de kijker dan. Twee films van Randall Emmett, The Wicker Man met Nicolas Cage en Gotti met John Travolta, zijn vaste prik in lijstjes van slechtste films aller tijden. Het ding is: dat waren Emmetts prestigeprojecten. De rest van zijn filmografie schurkt dicht tegen de oplichterij aan, bedoeld voor mensen die denken: ‘Ah leuk, een film met Robert De Niro. Kan nooit heel slecht zijn.’ ‘Geezer teasers’ worden ze genoemd.
Ooit was Randall Emmett een schertsfiguur in Hollywood, maar de jongste jaren wordt hij er net iets serieuzer genomen. Het zijn harde tijden voor acteurs die hun naam maakten in de jaren tachtig en negentig. De lucratieve dvd-markt is in elkaar gestort. Mid-budgetfilms geraken moeilijk gefinancierd. In het blockbusterlandschap, gedomineerd door Marvel, is het dringen om een plekje als gelegenheidsslechterik. En dus kwamen steeds meer grote namen, zodra de centen van The Expendables op waren, bij Emmett terecht, de man wiens checks altijd gedekt zijn, om de tijd tot het volgende échte filmproject te overbruggen. Zelfs Martin Scorsese ging in op zijn avances om de financiering van Silence rond te krijgen. Fijn detail: in ruil kreeg Emmett een producer-credit voor The Irishman, die hij sindsdien herhaaldelijk op de hoes van zijn producties vermeldt.
Alleen: bij Bruce Willis ligt het anders. Bij hem gaat het niet over één of twee films om wat zakgeld te verdienen. Zijn laatste bioscoopfilm, Glass, dateert al van 2019. Sindsdien maakte hij een waanzinnige 23 straight-to-videofilms, een tempo waar zelfs Steven Seagal in zijn hoogdagen voor moest passen. Bruce Willis is niet aan het overbruggen. Dit is het. Dit is wat er van zijn carrière nog overblijft.
***
Survive The Game (2021, James Cullen Bressack).
Na een verkeerd afgelopen drugdeal wordt een psychotisch moordkoppel met sterke Natural Born Killers -vibes op de hielen gezeten door een politieagent. Ze verschansen zich in een afgezonderde boerderij, waar ze op versterking wachten. Wat ze niet weten, is dat de eigenaar van de boerderij, sinds twee weken een weduwnaar, een getroebleerde veteraan is die gezworen heeft nooit nog te moorden.
Bruce Willis, voor alle duidelijkheid, is geen van die vier hoofdpersonages. Hij speelt David, een flik op enkele maanden van zijn pensioen, die in de allereerste scène gegijzeld wordt. Wat, zo blijkt al snel, een scenarieel handigheidje is om hem één uur en zeventien minuten lang vastgebonden in een stoel te laten zitten. Meteen ook het enige wat hij in de film doet: zitten. In een scène waarin hij gemarteld wordt, zonder dat ooit duidelijk wordt welke informatie ze uit hem willen krijgen, krijgt hij de meppen buiten beeld te verwerken. In een andere scène, waarin hij tussen twee ruziënde criminelen zit, kan hij zijn glimlach bij hun acteerwerk niet verbergen.
Survive The Game is overigens niet te verwarren met Survive The Night, een film uit 2020, waarin Bruce Willis een gepensioneerde sheriff speelt die vastgebonden in een stoel zit terwijl twee criminelen zich na een mislukte overval verschansen in een afgelegen boerderij en de eigenaars gijzelen.
Totaal andere film.
***
Nicolas Cage zei een decennium lang op elk project ja om enkele impulsaankopen, waaronder een eiland in de Bahama’s, twee albinocobra’s en een 67 miljoen jaar oude dinoschedel, en de daaropvolgende belastingaanslag van 13 miljoen dollar te kunnen betalen. Steven Seagal dook het direct-to-videocircuit in omdat geen enkele producer nog met zijn escapades wilde omgaan. (In 2003 liet hij de productie van The Foreigner stilleggen en een rist Nepalese monniken overvliegen om bij hem thuis, in aanwezigheid van alle producers, een ceremonie te laten uitvoeren die moest bepalen of de opnames nog konden verdergezet worden. Dat is één Steven Seagal-escapade.) John Travolta ging met Randall Emmett in zee om zijn passieproject Gotti, waaraan hij al zes jaar aan het werken was, rond te krijgen. Elke acteur voorbij zijn piek belandt, met andere woorden, op een bepaald punt wel in het vagevuur van de straight-to-videorelease.
Maar bij Bruce Willis is het niet duidelijk waarom. Er zijn geen berichten over grote schulden of dure scheidingen. Hij lijkt nog credibel genoeg om een deugdelijk scenario toegestuurd te krijgen. En, afgaande op het enthousiasme dat hij erin etaleert, is de kans heel, heel klein dat zijn output van de voorbije jaren passieprojecten waren. Het is dan ook het mysterie dat nu al even rond hem hangt. Waarom laat de ster van Die Hard zich verleiden tot First Kill, Hard Kill, Deadlock, Out of Death en A Day to Die? Waarom is Bruce Willis zijn eigen carrière aan het slopen voor wat makkelijk geld?
Achteraf bekeken was 2012 zijn laatste goede jaar. Na het trio Looper, Moonrise Kingdom en The Expendables 2 leek zijn carrière klaar voor een relance, precies zoals hem in 1994 na Pulp Fiction was overkomen. Alleen: die kwam er niet. A Good Day to Die Hard, zijn terugkeer als John McClane in 2013, kon niet op het verhoopte enthousiasme rekenen. Red 2 en G.I. Joe: Retaliation flopten.
Nog veelzeggender waren de projecten die er níét kwamen. In 2014 stond Bruce Willis aangekondigd voor The Expendables 3, maar werd hij abrupt vervangen door Harrison Ford. De reden, zo viste The Hollywood Reporter uit, was geld. Bruce Willis wilde één miljoen dollar per draaidag. Sylvester Stallone wilde hem drie miljoen dollar betalen voor vier draaidagen. Toen Willis een extra miljoen eiste, liet Stallone hem uit het script schrijven en noemde hem ‘hebberig en lui’.
Bruce Willis is niet aan het overbruggen. Dit is wat er van zijn carrière nog overblijft.
Het was een reputatie die hij al jaren met zich meedroeg. Vindt Willis een film beneden zijn waardigheid, dan slaapwandelt hij doorheen de opnames en gaat zijn ego opspelen. Regisseur Kevin Smith beschreef zijn ervaringen met Willis op de set van Cop Out ooit als ‘ware duisternis’. ‘Bruce Willis is lui en houdt niet van films maken’, zei Smith. ‘Kevin Smith is een zagevent’, reageerde Bruce Willis.
In 2015 stond Willis op de set van Woody Allens Café Society, naast Kristen Stewart en Jesse Eisenberg, maar werd hij na enkele draaidagen vervangen door Steve Carell. De officiële reden was een agendaconflict met Misery, zijn Broadwaydebuut, maar in de wandelgangen klonk het dat Bruce Willis zijn tekst niet kon onthouden, ook niet met de hulp van pancartes op de set, tot frustratie van de crew. Een gerucht dat alleen maar toenam nadat bleek dat Willis op het podium van Misery via een oortje zijn dialogen ingefluisterd kreeg.
Het was het begin van heel veel speculatie over zijn financiën, over zijn werkethos en over zijn gezondheid. De hardnekkigste theorie die op het internet circuleert is dat Bruce Willis aan jongdementie lijdt en niet meer in staat is om zijn teksten te memoriseren. Het is een verleidelijk gerucht, maar het is ook maar dat: een gerucht. De enige gezondheidsproblemen waar Willis zich over uitsprak, in 2019, was dat hij deels doof is sinds een geweer op de set van Die Hard te dicht bij zijn oor afging. Meteen ook een van de laatste keren dat hij een interview gaf.
Een helder antwoord is er dan ook niet. Het kan zijn dat Bruce Willis is ingehaald door zijn reputatie als notoir lui en notoir moeilijk en geen deugdelijke regisseur of producer nog met hem durft te werken. Het kan zijn dat er iets iets ernstigers aan de hand is. Maar feit is dat ergens tussen 2015 en 2019 Bruce Willis gestopt is met moeite doen en begon aan de langste en openlijkste cash grab sinds Nicolas Cage. Want dat moet je hem wel nageven: als het Bruce Willis niet meer kan schelen, kan het Bruce Willis ook écht niet meer schelen.
***
Out of Death (2021, Mike Burns).
Jaime King, ooit nog Goldie in Sin City , speelt Shannon, een vrouw die de bossen intrekt om de assen van haar net overleden vader te verstrooien. Al snel is ze getuige van een fout uitgedraaide drugdeal, waarbij een corrupte agente een handlanger executeert. De agente jaagt haar op, met de hulp van haar al even corrupte politiechef, een man met een goochelaarsringbaard die de lokale burgemeester wil worden. Gelukkig waart toevallig ook Bruce Willis door de bossen, een flik die mentale rust probeert te vinden na de dood van zijn vrouw, drie weken eerder.
Negen dagen duurden de opnames van Out of Death (‘From the producers of The Irishman en Lone Survivor’ ) in Puerto Rico, waarbij Bruce Willis’ beschikbaarheid last minute teruggebracht werd van twee dagen naar één. Iets wat de makers niet meteen kunnen verbergen. Kent u die tablets die je op een tombola wint maar waar geen merk op staat? Dit is het filmequivalent. Out of Death begint met een bizarre montage van alle Bruce Willis-scènes uit de film, wat nooit een goed teken is. Vervolgens krijgen we anderhalf uur lang te zien hoe de hoofdrolspelers hetzelfde stuk bos op en af lopen en af en toe op elkaar schieten, tot alleen de goeien nog overblijven. Meer plot is er niet. Het enige goede nieuws: Bruce Willis is daadwerkelijk te been in de film.
In de allerlaatste scène wil Bruce Willis vertrekken voor een helende wandeling, wanneer hij merkt dat hij zijn pistool thuis vergeten is. ‘Geen zorgen’, zegt Jaime King, terwijl ze op haar heup tikt. ‘Ik heb het mijne bij.’ Het is de boodschap die Out of Death wil meegeven: trek nooit de natuur in zonder gun. ‘Je vader zou trots op je zijn’, zegt Bruce Willis, terwijl ze samen richting de horizon stappen.
Dit is hem, denk ik.
Dit is de slechtste Bruce Willis-film van 2021.
***
Na een tijdje begint het een spelletje te worden. Het is geen advies, hoegenaamd niet, maar kijk zes of zeven van die dingen en het wordt een genre op zich: de Bruce Willis-pensioenfondsfilm. Altijd speelt Bruce Willis een agent, een ex-agent, een CIA-agent op rust, een FBI-agent of een in ongenade gevallen militair. Steeds zie je dezelfde gezichten die je vaag herkent in de nevencast opduiken: de tuinman van Desperate Housewives (Jesse Metcalfe), de goede zoon uit One Tree Hill (Chad Michael Murray), de huurling uit Captain America (Frank Grillo), de ex van Randall Emmett (Lala Kent). In elke film is er een personage dat recentelijk zijn vrouw, zijn kind of zijn vrouw en kind verloren is. In elke film is er een drugdeal of heist die verkeerd loopt en een afgelegen huis of gebouw dat verdedigd dan wel aangevallen moet worden. Het zijn steeds dezelfde elementen, gewoon in een andere samenstelling gegoten.
Maar het meest amusante is het spotten van Bruce Willis. Of beter: de creatieve oplossingen van de regisseurs om te verbergen dat Bruce Willis weer eens geen zin had. Als zijn hoofd uit het kader is of wazig gemaakt, mag je ervan uitgaan dat er een willekeurige kale man als stand-in is gebruikt. Dezelfde willekeurige kale man die ook de actiescènes speelt, overigens, waarbij Willis’ personage steevast langs achter wordt gefilmd. Conversaties neemt hij dan weer apart op en worden in de montage ingepast, wat tot onbedoeld surrealistische scènes leidt. In Cosmic Sin voert de crew een technische discussie over tijd-ruimteportalen, die occasioneel onderbroken wordt door Bruce Willis die random zinnen als ‘We gotta do what we gotta do’ en ‘This is gonna be bad’ aframmelt. Het oortje waarmee zijn dialogen gesouffleerd worden kan je nog zien steken.
Als het Bruce Willis niet meer kan schelen, kan het Bruce Willis ook écht niet meer schelen.
En dan zijn er nog de vele, vele scenariotruken om hem te laten zitten. In Fortress, het eerste luik van een trilogie, zit hij een aanval op een rusthuis voor CIA-agenten uit vanuit de sofa in de panic room. In Deadlock, een Aldi-versie van Die Hard, orkestreert hij een aanslag op een elektriciteitscentrale vanuit de controlekamer, beentjes onder tafel, met een walkietalkie. In Survive the Game wordt hij driekwart van de film vastgebonden op een stoel. ‘Sit down’, zegt hij tegen zijn gijzelnemer, als hij net voor de finale eindelijk zijn boeien losmaakt en opstaat. ‘I’m only sitting down if you’re sitting down’, is het antwoord.
Het is alsof ze er zelf ook mee aan het rammelen zijn.
Een gevoel dat je wel vaker krijgt, overigens. ‘Once upon a time you were a big bad motherfucker. But now….’, zegt een figurant tegen Bruce Willis in het begin van Cosmic Sin. ‘You used to be the big dog in town’, krijgt hij in Survive the Night naar zijn hoofd gesmeten. ‘At least act like you give a shit’, klinkt het in American Siege. Wat extra pijnlijk is, zodra je je realiseert dat Bruce Willis er wellicht niet eens bij was terwijl hij beledigd werd. Hij verschijnt alleen op de set voor zijn eigen tekst.
Misschien is dit Bruce Willis op zijn meest Bruce Willis: een luie, zelfingenomen en geldbeluste acteur die geen fuck meer geeft om wat u denkt. Misschien zijn we naar een tragisch schouwspel aan het kijken van een acteur die film per film meer richting vergetelheid opschuift. Maar hoe dan ook: veel lijkt het Bruce Willis niet meer te kunnen schelen.
DE RAZZIES
Uitreiking op 26/3.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
