David Lynch (78) overleden, regisseur van ‘Twin Peaks’: ‘Kijk naar de donut, niet naar het gat’

De Amerikaanse regisseur David Lynch, bekend van onder meer de televisieserie ‘Twin Peaks’ en de film ‘Mulholland Drive’, is overleden op 78-jarige leeftijd.

‘Wij zouden op dit moment enige privacy op prijs stellen’, schrijft zijn familie op Facebook. ‘Er is een groot gat in de wereld nu hij niet meer bij ons is. Maar zoals hij zou zeggen: Kijk naar de donut, niet naar het gat.’

In augustus vorig jaar maakte Lynch bekend dat er na jaren roken een longemfyseem bij hem was vastgesteld, dat hij aan huis gekluisterd was en waarschijnlijk niet meer in staat zou om te regisseren. Vorige week nog moest hij zijn huis in LA verlaten vanwege de bosbranden.

De films en tv-productie van Lynch werden gekwalificeerd als ‘sinister’, of ‘een surreële mix van horror en melodrama’. Hij verwierf wereldwijde bekendheid met de grensverleggende tv-serie Twin Peaks, die in 1990 in première ging.

Met zijn films ‘Eraserhead’, ‘Blue Velvet’, ‘Lost Highway’ en misschien bovenal ‘Mulholland Drive’ uit 2001 won hij onmiskenbaar een plaats onder de groten van de filmgeschiedenis. De legendarische filmcriticus Pauline Kael omschreef Lynch als ‘de eerste populistische surrealist’.

Hijzelf noemde regisseur Frank Capra en schrijver Franz Kafka als invloeden. Zoals deze figuren, schrijft The New York Times, werd de naam van Lynch een adjectief dat een stijl kon duiden: Lynchiaans.

Behalve regisseur was Lynch een pleitbezorger voor Transcendentale Meditatie, en een levenslange Beatles-fan.

Lynch werd drie keer genomineerd voor de Oscar van beste regisseur. Die won hij niet, maar in 2019 ontving hij dan een goedmakertje van Hollywood: een ere-Oscar voor zijn carrière. In 1990 haalde hij wel een Gouden Palm binnen op het filmfestival van Cannes voor ‘Wild at Heart’.

Lynch was niet alleen regisseur, hij was ook schilder, visueel kunstenaar, meubelontwerper, muzikant, verkocht biologische koffie, stampte een liefdadigheidsinstelling uit de grond en nog veel meer. Al zijn ‘nevenactiviteiten’ voedden zijn filmwerk.

Kassuccessen

Hij was afkomstig uit Montana, wilde oorspronkelijk kunstschilder worden. Hij zat op diverse kunstacademies, maar vond zijn draai pas echt op de Pennsylvania Academy of Fine Arts, waar hij zich met film ging bezighouden.  Zijn debuutfilm, ‘Eraserhead’, een surrealistisch horrorfilm uit 1977, werd meteen opgemerkt. De film verwierf al snel de status van cultfilm en lanceerde de commerciële carrière van Lynch. In 1980 was er ‘The elephant man’, met onder meer John Hurt, Anthony Hopkins en Anne Bancroft. De film was goed voor acht Oscarnominaties, maar kon er geen van verzilveren. In 1984 waagde Lynch zich aan de verfilming van het sciencefictionverhaal ‘Dune’ van schrijver Frank Herbert. De reacties waren gemengd, ondanks een cast met onder meer Kyle MacLachlan, Patrick Stewart, Virginia Madsen, Sting en Max von Sydow. 

Nadien volgden het ene kassucces na het andere, met ‘Blue Velvet’ (1986), ‘Wild at Heart’ (1990), waarvoor hij dus de Gouden Palm won,  ‘Lost Highway’ (1997), ‘The Straight Story’ (1999) en ‘Mulholland Drive’ (2001). Tussendoor was er ook de veelgeprezen maar evenzeer surrealistische serie ‘Twin Peaks’ (1990-1991), opnieuw met Kyle MacLachlan. De serie kreeg in 2017 een vervolg. 

In 2006 maakte Lynch nog ‘Inland Empire’, maar daarna bleef het relatief stil, op het Twin Peaks-vervolg na.