‘Basic Instinct’ biedt veel meer dan enkel het bekendste beaver shot uit de filmgeschiedenis

Ook na dertig jaar komt Paul Verhoevens kinky neonoirklassieker Basic Instinct – nu uit in gerestaureerde versie – binnen als een ijspriem.

Terwijl zijn lesbische nonnenfilm Benedetta nog altijd vol passie de Belgische bioscopen corrumpeert, komt deze week nog een portie kinky vertier van de Hollandse filmglorie Paul Verhoeven in de zalen. Zijn erotische thriller Basic Instinct, die hem dertig jaar geleden tot in de nok van Hollywood hees, krijgt immers een re-release in 4k-restauratie. Al zit er ook zonder die digitale opknapbeurt nog geen spatje sleet op zijn hitchcockiaans moordmysterie.

Seks, geweld, satire en machtsspelletjes. Het waren altijd al de stokpaardjes van de onvermoeibare polderprovocateur die voor Basic Instinct in Hollywood al twee sciencefictionhits had gescoord met RoboCop (1987) en Total Recall (1990). Maar zelden bereed Verhoeven ze zo galant en met zoveel perfide goesting. Dat doet hij in het hitsige zog van pulpschrijfster Catherine Tramell (Sharon Stone), de blonde femme fatale met dienst die verdacht wordt van een brutale seksmoord en die politie-inspecteur Nick Curran (Michael Douglas) op alle mogelijke manieren het hoofd op hol brengt. Desnoods in de toiletten van een hippe nachtclub.

De verhoorscène in het politiekantoor – waarin Tramell haar opgehitste ondervragers héél even een blik gunt tussen haar suggestief gekruiste benen – werd legendarisch en talloze malen geparodieerd, tot ergernis van la Stone. Maar de film heeft veel meer te bieden dan wat wellicht het meest fameuze beaver shot uit de filmgeschiedenis is. Er zijn de soepele camerabewegingen die je voortdurend in de rol van voyeur dwingen. Er zijn de koel glanzende designdecors. Er is de meeslepende score van Jerry Goldsmith die knipoogt naar Hitchcock-componist Bernard Herrmann. Én er zijn natuurlijk de onvergetelijke, moreel dubbelzinnige personages, ontsproten aan de koker van Joe Eszterhas, de shockscenarist die daarna ook Showgirls (1995) zou pennen, het stripperssprookje dat Verhoeven van zijn hedonistische Hollywoodtroon deed tuimelen.

Basic Instinct, dat in 2006 een ronduit ridicule sequel kreeg, maakte van Sharon Stone prompt een wereldster, en – als vanzelfsprekend in het puriteinse Amerika – resulteerde ook in de nodige controverse. Homorechtenactivisten protesteerden tegen het feit dat een biseksuele vrouw als een psychopathische lustmoordenares werd afgeschilderd, ook al was haar homoseksualiteit nooit een issue. Anderen schreeuwden moord en brand vanwege de zogenaamd seksistische teneur, hoewel Camille Paglia de film met vuur verdedigde. De opperfeministe wees er terecht op dat er maar weinig Hollywoodfilms zijn waarin de vrouw de dodelijke paringsdans leidt, en de man aan het lijntje gehouden wordt als een slaaf van zijn chronisch onbevredigde basisinstincten.

Een wulpse, diabolisch entertainende en door Eros, Thanatos en vooral Catherine Tramell aangedreven neonoir die je beslist moet (her)ontdekken op het grote scherm. Al was het maar om een nog beter zicht te hebben op Sharon Stone in volle, vileine glorie.