Actrice Léa Seydoux schittert in ‘Kursk’: ‘Nooit doe ik nog iets dat tegen mijn aard ingaat’

In het duikbootdrama Kursk is niemand heldhaftiger dan Matthias Schoenaerts of het zou Léa Seydoux moeten zijn. De prima donna van de Franse cinema is de zachtheid zelve, maar probeer niet over haar heen te lopen. ‘Ik haat machtsmisbruik, ik word daar echt opstandig van.’

‘Léa, dat is Bardot, plus Binoche, plus Kate Moss en soms alle drie tegelijk’, zo verwoordde Cannes-baas Thierry Frémaux zijn bewondering voor Léa Seydoux. Wij omschreven haar vijf jaar geleden als een vrouw met de klasse van Catherine Deneuve en de sensualiteit van Brigitte Bardot. Le Monde hield het op een mix van Deneuve en de jonge Isabelle Adjani.

Vandaag is men voorzichtiger met vergelijkingen. Léa Seydoux is Léa Seydoux geworden. Ze is de eerste met wie Hollywood contact opneemt als het een Franse schone nodig heeft. Rolletjes in Quentin Tarantino’s Inglourious Basterds, Ridley Scotts Robin Hood, Woody Allens Midnight in Paris, het Tom Cruise-vehikel Mission: Impossible – Ghost Protocol en Wes Andersons The Grand Budapest Hotel warmden haar op voor de rol van Bondgirl. Op het einde van Spectre is zij degene die naast Daniel Craig zit in een vintage Austin Martin.

Doet ze goed. Maar voor vertolkingen die de mond snoeren moet je naar de Franse auteursfilms van Christophe Honoré, Bertrand Bonello, Rebecca Zlotowski of Benoît Jacquot kijken. Haar pièce de résistance is een liefdesavontuur met Adèle Exarchoupolos in La vie d’Adèle. Op het filmfestival van Cannes in 2013 was de jury van voorzitter Steven Spielberg zo onder de indruk dat ze de Gouden Palm uitzonderlijk niet exclusief toekende aan regisseur Abdellatif Kechiche, maar ook aan Seydoux en Exarchoupolos.

Op verzoek van de Deense regisseur Thomas Vinterberg (Festen, Jagten) vermomde Seydoux zich als Russische, hoogzwangere moeder. In de op feiten gebaseerde duikbootthriller Kursk bijt haar personage fel van zich af wanneer haar man (Matthias Schoenaerts) en zijn kameraden met de ontplofte kernduikboot Koersk naar de bodem van de Barentszzee zinken en de Russische instanties van de reddingsactie een klucht maken.

Ik weet dat je voor het eerst moeder bent geworden. Is dat jouw dikke buik in Kursk? Heb je hoogzwanger op de set gestaan?

LÉa Seydoux: Nee hoor. Ik was net bevallen. Ik vond het best gek om zo’n buik voor te binden. Omdat ik net een zwangerschap achter de rug had, was ik wel nog wat mollig. Dat kwam goed uit.

Was Kursk zo’n verleidelijke opdracht?

Seydoux: Goh, ik weet nooit écht waarom ik de ene film voorrang geef op de andere. Er zijn zoveel parameters. Kursk trok vooral mijn aandacht vanwege de regisseur, Thomas Vinterberg. Ik hou van zijn werk. Ik was ook onder de indruk van het verhaal dat hij me vertelde. Ik was nog jong ten tijde van het drama met de Koersk en herinnerde er mij niet zoveel van.

De Koersk was in 2010 wereldnieuws, toen de duikboot zonk en de Russische overheid er maar niet in slaagde om de bemanningsleden te redden. Wat frappeert jou het meest aan dat verhaal?

Seydoux: Het gekst vind ik dat de familieleden op afstand werden gehouden en dat men om politieke en militaire redenen weigerde om de waarheid te vertellen. De overheid en het leger waren verschrikkelijk rigide. Het is ook altijd hetzelfde: voor gewone mensen is een botsing met de machthebbers afgrijselijk.

De vrouwen van de getroffen bemanning waren erg solidair. Maar wat ze ook deden, bij wie ze ook aanklopten, ze kregen geen gehoor en werden in de rol van toeschouwer gedwongen. Hen ontmoeten was aangrijpend en heel leerrijk. Vooral de getuigenis van de vrouw van de kapitein hakte er stevig in.

Ik geef een stem aan die mensen. Thomas Vinterberg drong daarop aan. Hij wilde van Kursk geen al te politiek relaas maken, hij was niet uit op veroordelingen. Hij wilde ook het leed van de gewone mensen laten zien.

De heldenrol is voor mijn landgenoot Matthias Schoenaerts. ‘Quelle bête’, zei Marion Cotillard nadat die haar in 2012 in zijn armen had genomen in De rouille et d’os. Hoe verging het jou?

Seydoux: Elke acteur heeft kwaliteiten en gebreken. Dat is bij hem niet anders. Matthias is een erg instinctieve acteur met een fenomenale spelintelligentie. Hij kan perfect inschatten wat de situatie nodig heeft. Dat is uitzonderlijk. Matthias heeft inderdaad ook iets animaals. Zijn instinct fluistert hem in wat hij moet doen. Andere niet te onderschatten voordelen zijn zijn talenknobbel en techniek. En dáár komt dan die geweldige fysiek bovenop. Jammer genoeg hadden we niet veel gemeenschappelijke scènes.

Adèle Exarchopoulos, met wie je samen acteerde in La vie d’Adèle, speelde Schoenaerts’ grote liefde in Le fidèle. Heb je contact met haar opgenomen om te weten wat voor man die Schoenaerts is?

Seydoux: Ik heb haar niet geraadpleegd, maar het had gekund. We bellen elkaar regelmatig. We waarderen elkaar enorm. Dat ligt redelijk voor de hand, niet? We vormden een mythisch cinemakoppel. We zijn voor het leven met elkaar verbonden.

Je bent groot geworden in de Franse auteurscinema, maar combineert die ondertussen met commerciëlere projecten. Waar kijk jij het liefst naar?

Seydoux: Met puur entertainment is écht niets mis, maar voor mij staat dat meer op het niveau van een heerlijk stuk taart of een goed glas wijn. Soms mag het wat meer zijn. Ik hou van films die me doen nadenken, die me met het leven confronteren, die me helpen om de wereld of de mens beter te begrijpen. Van markante films die me overtuigen om het leven met de borst vooruit tegemoet te treden.

Kijk je anders naar film nu je een kind hebt?

Seydoux: Uiteraard heeft dat een invloed op me. Het is een keerpunt in mijn leven. Ik merk dat films over moeders of vaders me veel harder raken dan vroeger. Cliché of niet, zo ervaar ik het.

Je spreekt over een keerpunt in je leven. Van welke beslissing heb je spijt als je vandaag achteruitkijkt?

Seydoux: Van geen enkele. Ik heb altijd gedaan wat ik dacht te moeten doen en daar ben ik best trots op. Ik heb altijd op mijn instinct vertrouwd en heb altijd mijn hart gevolgd. Komt dat kinderlijk charmant over? Het zij zo. Een film kan meevallen of tegenvallen. Natuurlijk heb ik verkeerde keuzes gemaakt. Dat gebeurt. Maar dat vind ik nog geen reden om die keuzes te betreuren. Ik voel me pas slecht in mijn vel als ik iets gedaan heb dat tegen mijn aard ingaat, als ik mezelf niet herken. Ik heb me voorgenomen om die fout nooit meer te maken. Ik wil mezelf en mijn ideeën trouw zijn en handelen op de manier die in mijn ogen de juiste is.

Onder meer in dit blad hekelde je vijf jaar geleden de respectloze manier waarop Abdellatif Kechiche jou en Adèle Exarchopoulos als slaven had behandeld tijdens de opnames van La vie d’Adèle. Dat kreeg toen relatief weinig gehoor.

Seydoux: Integendeel! Ik heb daar erg veel kritiek op gekregen. Ik vond het zeer bizar en onaangenaam dat ik werd bekritiseerd omdat ik iets had durven aan te klagen. Ineens werd ik versleten voor een verwend nest. Dat was een hele vreemde ervaring.

Post-MeToo zou er allicht heel anders gereageerd worden op diezelfde aanklacht.

Seydoux: We leven nu in een wereld die zich van polemiek naar polemiek haast. Als je dingen aanklaagt, wordt dat snel opgepikt. MeToo heeft veel veranderd. Zodra iemand zijn mond opendoet, zit het spel op de wagen en wordt er geluisterd. Maar toen ik destijds zei dat we slecht behandeld waren, heeft niemand ons verdedigd. Niet de mensen in de sector. Niet de journalisten. Ze hebben mijn woorden wel gepubliceerd, maar vervolgens kreeg ik bakken kritiek. Heel wat journalisten namen het op voor Kechiche, terwijl we toch pertinente zaken zeiden. Ik blijf dat raar vinden.

In Amerika sloten veel actrices zich aan bij de MeToo- en Time’s Up-bewegingen, ook grote namen. Ik heb de indruk dat er in Frankrijk minder solidariteit is. Wat denk jij?

Seydoux: Je zou gelijk kunnen hebben. Ik denk dat de beweging in Frankrijk kleiner is. Ik heb daar geen verklaring voor. Ligt het aan onze cultuur? Zijn we in Frankrijk minder solidair? Of hebben Amerikaanse actrices een grotere drang om zich te groeperen? Misschien was het probleem daar ook nog net iets groter. Er is geen Franse Harvey Weinstein. Er zijn wel Franse mannen die misbruik gemaakt hebben van hun machtspositie, maar niet op dezelfde schaal als hij. Wat mij vooral stoort, is de hypocrisie. Mensen die doen alsof hun neus bloedt. Kursk raakt dat ook aan. Kursk laakt de hypocrisie van de Russische overheid.

Waarom komt het verzet tegen misbruik en grensoverschrijdend gedrag nu pas op gang?

Seydoux: De wereld evolueert en zal dat altijd blijven doen. Waarom maken we ons vandaag zorgen over de klimaatopwarming en tien jaar geleden veel minder? Omdat we inzien dat we ons lelijk hebben vergist door de ernst van de situatie te onderschatten. Dat is des mensen. We slaan de bal soms verschrikkelijk mis en dat moeten we vervolgens proberen recht te zetten.

Is de jongere generatie actrices beter gewapend dan de vorige om in opstand te komen tegen bedenkelijke praktijken?

Seydoux: Misschien wel. De wereld luistert beter naar wat we te zeggen hebben. We hebben de kans en de moed om te praten over wat niet door de beugel kan. We worden daar niet voor gestraft, en dat is een begin. Als ik voor mezelf mag spreken: ik heb altijd het gevoel gehad dat ik het recht had om in alle omstandigheden te spreken en op te komen voor mijn zaak. Maar je moet je kúnnen verdedigen. Machtsmisbruik zal blijven bestaan. Het is een onvermijdelijk gevolg van ongelijkheid. Het is dagelijkse kost in bijna alle sectoren. Als je hoofdredacteur je wil spreken, dan haast jij je toch ook naar zijn bureau? Ik haat machtsmisbruik, ik word daar echt opstandig van.

Waar trek jij de grens? Zeg je ja tegen Woody Allen als hij je morgen vraagt om, na Midnight in Paris, nog eens samen te werken?

Seydoux: Het enige wat ik over Woody Allen kan vertellen is dat hij zich tegenover mij nooit ongepast heeft gedragen. Hij heeft me altijd met veel respect behandeld. Ik vond het geweldig aangenaam om met hem een film te maken. Ik heb dus geen zin om hem nu uit te spuwen. Ik vind dat hij niet altijd correct behandeld wordt. Er is een onderzoek geweest en hij is niet vervolgd. Op een gegeven moment moet je de rechtspraak durven te vertrouwen. Ik vind het afschuwelijk dat zijn proces buiten de rechtbank is gevoerd en dat mensen, zelfs acteurs, doen alsof hij schuldig is bevonden. Je moet niet volharden in de boosheid. Soms neemt een zaak hysterische proporties aan en is alle rede zoek. Harvey Weinstein wordt terecht hard aangepakt, maar bij Woody Allen is het lang niet zo duidelijk. Ik wil hem niet beoordelen. Ik wil me niet laten leiden door een soort van consensus.

Dus Woody Allen mag je bellen.

Seydoux: Ik heb de indruk dat het erg moeilijk voor hem wordt om nog een film te maken. Ocharme, die man. Ik weet niet hoe hij eraan toe is, ik kan alleen herhalen dat ik ervan heb genoten om met hem samen te werken.

C’est noté.