Front: De hel in de ziel van Luk Perceval

Na een erg succesvolle première in Duitsland, beleeft Lu Percevals ‘Front’ (NTGent) binnenkort zijn Belgische première.

De dag na de première van Front, een productie van Luk Perceval, viel de ene na de andere goede kritiek uit de mediahemel. Ook Knack was erbij en had niets dan lof voor deze indrukwekkende bewerking van de roman van Erich Maria Remarque, Im Westen nichts Nueus. Voor de recensie leest u hier.

De titel van het boek is ontleend aan de slotalinea. ‘Hij sneuvelde in oktober 1918, op een dag dat het aan het hele front zo rustig en kalm was dat het legerbericht zich tot die ene zin beperkte: van het westelijk front geen nieuws. Hij was voorover gevallen en lag op de grond alsof hij sliep. Toen ze hem omdraaiden, zagen ze dat hij niet lang kon hebben geleden; – zijn gezicht had zo’n vredige uitdrukking, dat het bijna leek alsof hij er tevreden mee was dat het zo had gelopen.’

Eigenlijk kan je het boek geen roman noemen. Het is een persoonlijk verslag van de auteur over zijn ervaringen aan het front gedurende de Eerste Wereldoorlog. De ellende wordt verlucht met de schaarse momenten van ontspanning. Er kan zelfs al eens een mop af. Door het leven tussen gewonden en stervenden, het weten dat jij de volgende kan zijn die sterft en dan dood is, hebben de grappen een ranzig smaakje. Frontkolder noemt de auteur ze.

De ellende houdt nooit op. Het staat al in het eerste hoofdstuk: ‘Die hele oorlog zou zo erg niet zijn als je maar wat meer kon slapen.’ Op haast elke bladzijde staat wel een mokerslag. Uit het tweede hoofdstuk geplukt, terugblikkend op de tien weken durende opleiding om naar de slachtbank te gaan: ‘We leerden dat een gepoetste knoop belangrijker is dan vier delen Schopenhauer.’ Een derde en laatste, uit hoofdstuk 11, te mooi [!] om niet te vermelden: ‘Wat heeft er nu aan dat hij op school de beste was in wiskunde.’ In één zin wordt meesterlijk samengevat hoe jonge mannen hun menselijke waarde wordt afgepakt. Er bestaat geen naam voor hun nieuwe status. Ze zijn gewoon niets meer, verloren voorwerpen. Het Westelijk front is elk front. Van eender welke oorlog sinds de mensheid bestaat waar ook op deze aarde. Onze wereld. Bestond, bestaat, zal bestaan.

Luk Perceval heeft de vrede in zichzelf gevonden. Een vrede te midden van ruzies klein en groot. Het maakt dat zijn vrede niet mooi rond is. Gekartelde randen heeft. Om ermee te kunnen leven maakt hij nuchtere producties. Geen woede, geen aanklachten, geen schuldigen. Alleen de feiten tellen. Met Front heeft hij met dat streven een [voorlopig?] hoogtepunt bereikt. ‘O hart vol bloed en wonden/ vervloekte doornenkroon,’ dichtte Bach in zijn Mattheuspassion en De schreeuw van de Noorse schilder Edvard Munch zijn maar twee gekartelde randen in de hoofd van Luk Perceval. Op zijn Give peace a Chance [met dank aan John Lennon] wil Perceval vanuit de schaduw en de luwte licht laten schijnen en warmte opwekken voor een vloek op de oorlog en een vraag om vrede. De voorstelling is de hel in de ziel van Luk Perceval.

Zijn licht en warmte is zo krachtig in Front dat de voorstelling het hoogtepunt moest zijn en werd van het jaarlijks Zomerfestival van de Duitse Bondspresident.