Tool deelde uppercuts uit die ons gebit niet ongeschonden lieten

Rock Werchter mogen afsluiten na The Cure: het is niet iedereen gegeven. Maar een progmetalgezelschap als Tool bokst dan ook uitsluitend met de zwaargewichten.

Dertien jaar is het al geleden dat het Californische kwartet zijn jongste plaat 10,000 Days op de wereld losliet. Tegen 30 augustus wordt echter eindelijk een nieuwe langspeler aangekondigd en de fijnproevers onder de staalarbeiders zien daar nú al met bijzonder veel spanning naar uit. Met reden, want Tool klinkt dan wel beenhard en visceraal, ze wordt door lieden die daar hebben voor doorgeleerd als ’the thinking person’s metal band’ omschreven. Geen van de vier leden houdt zich aan de regels en wetmatigheden die bij de Zware Garde doorgaans van toepassing zijn. Ze laten zich niet opjagen door de muziekindustrie, brengen enkel nieuw werk uit wanneer ze echt iets te vertellen hebben en zweren consequent bij diepgang en creativiteit.

Ook in Werchter bleek dat Tool zoveel meer te bieden heeft dan logge riffs en rinkelende decibels: zijn uitgesponnen composities waren met veel zorg opgebouwd en zaten vol onverwachte wendingen en onorthodoxe maatsoorten. Ze getuigden dan ook van méér reliëf en stilistische variatie dan je tijdens een gemiddelde editie van, pakweg, Graspop uit de luidsprekers hoort knallen. De muzikanten vallen, elk op hun eigen terrein, als absolute virtuozen te beschouwen, ook al tonen ze zich wars van iedere pronkzucht.

Neem nu zanger Maynard James Keenan: hoe noem je een frontman die liever achteraan staat en de schaduw boven de schijnwerpers verkiest? Die meer gehecht is aan zijn privéleven dan aan het sterrendom? Die zegt ruimte nodig te hebben om songs te kunnen vertolken die sleutelmomenten markeren op een hoogstpersoonlijke reis? Eén en ander verklaart wellicht ook waarom op de grote videoschermen geen beelden van het podium te zien waren, maar grofkorrelig aandoende, arty visuals die de songs illustreerden zonder het publiek een interpretatie op te dringen.

Psychedelisch onkruid

Tool zette er meteen de beuk in met AEnema, het titelnummer uit de plaat die tijdens de anderhalf uur durende set het vaakst aan bod kwam. The Pot, een song uit 10,000 Daysover hypocrisie, hoefde, qua power en dynamiek, niet onder te doen voor het Beste van Black Sabbath, en ook de opvallende basintro van Schism, het afgelopen jaar op plaats dertien in de Tijdloze lijst van Studio Brussel, werd door het publiek eensgezind op gejuich onthaald. Deze classic werd geflankeerd door twee gloednieuwe nummers die ons alvast razend nieuwsgierig maakten naar het vijfde werkstuk van Tool.

Descending begon traag en slepend, was voorzien van een cryptische tekst en zat vol lange instrumentale passages waarin de ene verrassing de andere opvolgde. Ook Invincible begon vrij rustig, maar ontwikkelde zich gaandeweg tot een stuwende song over de krijgersmentalteit, die meermaals werd overwoekerd door psychedelisch onkruid.

Publieksfavorieten als Parabola, Intolerance, Jambi en Vicarious konden uiteraard niet op het appél onbreken. Tool was niet alleen in muzikaal opzicht van topniveau, ook de uitgekiende (laser)belichting droeg bij tot de mysterieuze aura van de groep. Op een bepaald moment had je zelfs het gevoel dat er enkele vreemdsoortige ruimteschepen boven het podium zweefden.

Het liep al tegen tweeën toen we door Stinkfist finaal K.O. werden gemept. Niet dat het geen deugd deed, maar we zien er nog altijd sterretjes van.