WAAROM HOUSE OF CARDS VAN CLAIRE UNDERWOOD IS

KEVIN SPACEY en ROBIN WRIGHT als Frank en Claire Underwood. Wat houdt twee mensen samen als het niet de seks is?

Haar blik snijdt even precies als een lasercutter. Haar emoties worden zelden uitbundiger dan een trillende mondhoek. Als Frank Underwood de wild om zich heen schoppende heer van House of Cards is, dan is Claire Underwood de werkelijke troefkaart.

Is Claire Underwood een feministe of niet? Is ze de wraaklustige koningin van Onderland of een ordinaire sociopaat? Als actrice weet je dat je een rol met vlees aan beethebt als de commentaren op blogs verder reiken dan de subtiele snit van je jurkje in de vorige aflevering. Waarom doet Claire wat ze doet, is voor mij de centrale vraag van House of Cards.

Waar Frank Underwood op aast, en dat hij daarbij over lijken gaat, is duidelijk. Maar hoe zit het met Claire? Is presidentsvrouw zijn, lintjes doorknippen, over blonde kinderhoofdjes aaien en geld inzamelen voor goede doelen werkelijk het summum van wat ze wil bereiken? Of geniet ze er op een vileine manier van om Franks touwtjes in handen te hebben? Door zo weinig mogelijk van zichzelf bloot te geven bespeelt Robin Wright perfect de ambiguïteit van haar personage – wat haar terecht een Golden Globe opleverde. Claire Underwood is een vrouw zoals je die zelden ziet in Amerikaanse series, omdat ze alles wat je met vrouwen associeert aan haar laars lapt. Nee, ze knippert niet met de ogen als ze haar zestigjarige secretaresse inruilt voor een jonger exemplaar omdat dat beter scoort bij haar sponsors. Nee, ze heeft er weinig moeite mee haar ex-minnaar te offeren aan een bloeddorstige meute persjongens.

Natuurlijk waren er de voorbije jaren op tv nog wel vrouwen die aan de morele code van het menselijke gedrag sleutelden. Skyler White had in Breaking Bad behoorlijk wat boter op haar hoofd. Maar haar besluit om mee te draaien in Walter Whites ingenieuze witwasmachine werd haar ingefluisterd door familiaal verantwoordelijkheidsgevoel: Skyler koos daarvoor omdat dat in haar ogen de enige manier was om haar kinderen te beschermen.

Claire heeft geen kinderen. Ze heeft ze ooit gewenst, maar nooit gekregen. Een van de momenten waarop ze wél zwanger was, strookte agendamatig niet met de campagneplannen van haar man. Ze koos voor abortus. In die zin lijkt ze in alles de perfecte Bonnie voor Franks Clyde. Zijn keuzes stemmen overeen met haar keuzes en als hij niet durft te kiezen, hakt zij de knoop meedogenloos door. In vergelijking met haar koelbloedige berekendheid is Frank een springerige clown. Als hij de spin is die alles verteert wat hem in de weg staat, dan is Claire degene die het web weeft. Minzaam lachend, altijd perfect gekleed. Zelfs als ze een voormalige werkneemster met het ergste der dreigementen afdreigt omdat die niet de rol wil spelen die Claire voor haar heeft uitgeschreven. ‘Ik ben bereid om het kind dat je in je draagt te laten sterven, als dat nodig is. Ben ik werkelijk het type vijand dat je jezelf toewenst?’

Machtsgeil klotewijf, denk je dan. En dat is het boeiende aan Claire Underwood en bij uitbreiding aan House of Cards: ondanks de sliert slachtoffers die ze aan de hakken van haar Louboutins meesleept, slaagt Claire erin een zekere kwetsbaarheid te etaleren. Frank heeft elke vorm van ethiek, elk spoor van twijfel uit zijn denken en doen geslepen, maar bij haar trekt er soms nog iets menselijks aan haar schouders. Ze pinkt al eens een traan weg, al blijft ook dan weer de vraag: wat is echt en wat is deel van het spel dat ze speelt?

‘Waarom zou een mens zoiets doen?’ Het is de vraag waar scenarist Beau Willimon elke verhaalwending aan toetst. Aanvankelijk haalde hij de mosterd bij het Britse origineel, maar hij kruidde de verhaallijnen af met zijn eigen ervaringen als campagnemedewerker van Howard Dean, die in 2003 zichzelf probeerde te verkopen als presidentskandidaat. Willimon zag hoe Dean de pedalen verloor toen hij een speech besloot met het wervende ‘yihaa’. Zijn uitroep had een voetnoot kunnen zijn, maar werd onmiddellijk uitvergroot tot de Dean Scream en betekende het einde van Dean. Politiek, leerde Willimon, heeft meer te maken met reactiesnelheid dan met ideeën voor een beter leven. Dat de personages die hij daaruit kneedde niet de sympathiekste zijn, hoeft niet te verwonderen. Zijn beeld van de politiek is misschien niet zoals de politiek is, maar wel zoals we vrezen dat die is.

En toch, meer dan over politiek en macht gaat House of Cards over het huwelijk. Wat houdt twee mensen samen als het niet de seks is? De liefde tussen Claire en Frank lijkt een zakelijke transactie waarbij voor wat ook wat hoort. Misschien verwart ons dat nog het meest. Dat politiek corrupt en doortrapt is, zucht, ja, daar hebben we wel een idee van, maar dat zowel man als vrouw een vorm van sardonisch geluk zuigen uit een huwelijk dat eruitziet als een boekhoudkundig verbond, verstoort ons beeld van de liefde meer dan ons lief is. Zeker als de vrouw even probleemloos het heilige kaartenhuis van de liefde ondermijnt als de man.

DOOR TINE HENS

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content