Alvast één man is blij dat er gezocht wordt naar de Grootste der Belgen: de Brit die zijn kans op een miljoen pond door de neus zag geboord toen hij moest antwoorden op de vraag ‘name ten famous belgians’. Stamelend en struikelend over zijn woorden kwam hij niet verder dan Tintin en Hercule Poirot, respectievelijk een stripheld en een geromantiseerde detective die ontsproot aan het brein van een Britse. Tot zover de universele kennis over België en zijn inwoners over het Kanaal. Maar daar kan met de groots opgezette verkiezing van de Grootste Belg verandering in komen. Kan, want het is zelden dat het belangwekkende nieuws uit dit driehoekje land over de grenzen waait. Men kan de buren een gebrek aan interesse aanwrijven, men kan ook in eigen boezem kijken en zich afvragen of al die hoogtepunten wel zo hoog en indrukwekkend zijn. De krant The Guardian bond vorige week de kat alvast de bel aan en presenteerde zijn lezers bij wijze van uitsmijter de Waalse top 10 van de verkiezing van de Grootste Belg. ‘Kennen jullie José Van Dam?’ werd er geschamperd. Of pater Damiaan? ‘Je moet weten,’ verduidelijkte de krant, ‘er komt nog een Vlaamse top 10 en een Oostkantontige top 10.’ Alsof men wilde zeggen dat de Grootste Belg nog geen partij is voor de Kleinste Brit.

Nu ben ik er zelf van overtuigd dat de lijstjes van Grootste, Dikste, Dunste, Boeiendste, Meestbelovende, Minstgevende, Welriekendste, Mooiste Belgen, Vlamingen, Walen, Limburgers, Antwerpenaars die ons de laatste jaren als onze eigenste Wilma’s, Rita’s en Katarina’s overspoelen in de eerste plaats een uitvinding zijn van krantenchefs die eindelijk eens willen genieten van een wat langere vakantie. Geef twaalf weken portretten van ‘onze mensen voor’ en je moet alweer wat minder nadenken over Europa of pensioenfondsen, en de lezer krijgt de indruk dat de werkelijkheid overzichtelijk is, want in een tabel past. Maar kom, de zoektocht naar het grootste lid van de natie is geen plaatselijk of regionaal fenomeen, het is als een virus met universele vertakkingen. Rondom ons werden telkens politici ofte staatsmannen verkozen; bij ons had de top 10 die tijdens de inleidende show op Canvas werd voorgesteld vooral iets van de doorsnede van een dorp. De priester-missionaris, de kunstenaar, de wielrenner, de dokter. Enkel de lokale mandataris ontbrak. ‘Aha’, dacht Phara de Aguirre. ‘Spek voor mijn bek.’ En ze legde premier Verhofstadt deze prangende kwestie voor. Die begon een wat bevreemdende uitleg over de Belgen die altijd zijn bezet door andere volkeren. Oostenrijkers, Spanjaarden, Fransen. Hij wilde net aan de Papoea-Nieuw-Guineeërs be- ginnen – een vaak vergeten hoofdstuk uit onze kortstondige vaderlandse geschiedenis – toen Phara hem op vertrouwde wijze onderbrak. ‘Jaja. Maar waarom staat u er niet in?’ ‘Dimmen, Phara, dimmen’, siste een al overspannen regisseur vanuit de controlekamer. ‘Dit is amusement! Mensen willen zich goed voelen.’ Phara produceerde iets van een glimlach op haar gezicht en mompelde ‘grapje’ tussen haar vlijmscherpe tanden. De premier grijnsde wat groentjes terug en zei dan maar iets over de eigenheid van de Belgen. Wat die eigenheid precies is? Aha, wij zullen het misschien aandurven een wielerkampioen te verkiezen tot grootste aller landgenoten. Hij sloot zich graag bij deze mening aan, net zoals alle gasten voor hem. Deze grijze vlaag van eensgezindheid die over het programma neerdaalde, maakte van De Grootste Belg een slaapverwekkende gebeurtenis, waarbij iedereen elkaar de loef afstak in valse bescheidenheid. Ik kreeg plots een snijdend gevoel van overbodigheid en zal zeer blij zijn als het december is en we van deze onzin verlost zijn. Toch kon een aandachtig toeschouwer ook iets leren uit dit programma. Er is een manier om Phara te doen blozen. Zet twee sportmannen op leeftijd voor haar die haar vragen om hen met de voornaam aan te spreken – ‘zeg maar Raymond’ en ‘zeg maar Rik’ – en Phara’s verdedigingsmuur is niets meer dan een sneeuwpop in volle zon, en zij niets anders dan het verlegen meisje dat een complimentje krijgt over haar korte rokje. Misschien een tip voor Dewael of Coveliers?

‘DE GROOTSTE BELG’ BLINKT UIT IN VALSE BESCHEIDENHEID.

Tine Hens