Woensdag 19/11, 22.30 – Arte. Miguel Gomes, P-D-BR-FR 2012
‘Het Afrika dat ik film ligt dichter bij dat van The Wizard of Oz dan bij eender welke realiteit’, aldus de Portugese cineast Miguel Gomes. In Tabu kijkt hij op betoverende wijze naar een mysterieuze romance die zich voor een groot stuk in koloniaal zwart Afrika afspeelt. Het resultaat is een excentrieke maar ook lyrische en sensuele film over liefde, nostalgie, krokodillenogen en de stille film. Het leverde Gomes een korf prijzen op: van beste film op Film Fest Gent tot de prijs voor de meest vernieuwende film op de Berlijnse Filmfestspiele.
Het in stijlvol zwart-wit opgenomen Tabu ontvouwt zich in twee delen. ‘Paradise Lost’, het met ironie vertelde eerste deel, speelt zich af in het moderne Lissabon. Daar maken we kennis met Pilar, een vriendelijke katholieke vrouw van in de vijftig die zich bekommert om haar bejaarde buurvrouw Aurora. Wanneer de elegante en aan gokken verslaafde Aurora in het ziekenhuis opgenomen wordt, vraagt ze aan Pilar om op zoek te gaan naar Gianluca Ventura, de liefde van haar leven. In het meer frivole, dialoogloze en op 16 millimeter opgenomen tweede deel ‘Paradise’ gaat de film vijftig jaar terug in de tijd, naar een boerderij aan de voet van de mythische berg Tabu in Mozambique, toen een Portugese kolonie. De jonge Aurora is er getrouwd met een rijke kolonist, tevens eigenaar van een theeplantage. Als op een dag haar huisdier annex krokodil ontsnapt, leert ze haar buur kennen: Ventura, een knappe Italiaanse avonturier met de looks van Errol Flynn.
Dat Gomes, een gewezen filmcriticus, een visueel stilist is die zich graag door de poëzie van de stille film laat inspireren, kun je al aan de titel afleiden: Tabu verwijst rechtstreeks naar het gelijknamige opus van F.W. Murnau uit 1931. Van de film die Murnau op Tahiti draaide, neemt Gomes niet alleen de structuur over, ook zijn in melancholie gedompeld melodrama is opgevat als een verhaal over een gedoemde liefde op een exotische junglelocatie. Met dit verschil dat de auteur zijn eigenaardige mix van retrokitsch en slapstick situeert tegen de achtergrond van de dreigende Afrikaanse onafhankelijkheid en van de Europeaan die uit zijn paradijs weggejaagd gaat worden. Tabu – een arthousevariant van de Hollywoodpastiche The Artist (2011) – wordt zo een wonderlijke en licht surrealistische mijmering over het hemingwayaanse beeld dat we van Afrika hebben, de koloniale malaise, verloren onschuld versus de herinnering van de liefde en uiteraard de filmgeschiedenis zelf.
(L.J.)
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
