Gabriel Byrne in ‘War of the Worlds’: ‘De dreiging in onze wereld komt van binnenuit’

Voor de miniserie War of the Worlds mocht Gilles Coulier niet alleen de planeet uitmoorden, hij kreeg ook de kans om Gabriel Byrne te regisseren, een acteur van wie hij naar eigen zeggen al langer een grote fan is. En de Ierse karakterkop heeft ook meer dan een goed woordje veil voor de Belg: ‘Indrukwekkende kerel, die Gilles.’

Tv-verslaafden kennen de naar New York uitgeweken Ier Gabriel Byrne (°1950) als de therapeut uit In Treatment, filmliefhebbers van topfilms als Miller’s Crossing (1990), The Usual Suspects (1995) en Hereditary (2018). Gilles Coulier zocht en vond in hem Bill, een wetenschapper met een geheim en een ingewikkeld liefdesleven. Zelfs nadat aliens in een oogwenk zes miljoen mensen hebben uitgeroeid, blijft hij zich als een bezetene vastklampen aan zijn stukgelopen huwelijk.

Over War of the Worlds-regisseur Gilles Coulier heeft de karakterkop meer dan een goed woordje veil: ‘Er zijn maar weinig regisseurs die écht begrijpen wat acteurs doen. Gilles is er zo eentje, een filmauteur die de techniek, het proces van acteren, volledig snapt. Hij is altijd naarstig op zoek naar het moment in elke scène waar het drama zit. Dat maakte het soms ook moeilijk werken. Maar laat ons wel wezen: indrukwekkende kerel om mee te werken.’

H.G. Wells schreef The War of the Worlds eind negentiende eeuw. De conclusie van zijn roman was dat ‘de aarde niet langer een veilige plaats om te leven is’. Wat maakt dit verhaal ruim 120 jaar later nog steeds relevant?

Gabriel Byrne: (denkt na) We leven in een wereld waarin technologie ons meer dan ooit constant met elkaar verbindt. En toch brokkelen onze connecties af. De economische en sociale ongelijkheid is nog nooit zo groot geweest als nu, landen gaan plots muren bouwen en bondgenootschappen worden verbroken. In War of the Worlds toont een invasie van buitenaardse indringers dat we meer met elkaar gemeen hebben dan we denken, dat we allemaal maar nietige wezens zijn in dit enorme universum en dat de muren die we hebben opgetrokken betekenisloze creaties zijn. De dreiging in onze huidige wereld komt niet van buitenaf, maar van binnenuit. Het lijkt mij onwaarschijnlijk dat aliens op aarde zullen landen en de mensheid onderwerpen. De gevaren van een nucleaire of klimatologische catastrofe, onze mogelijkheden om artificiële intelligentie aan het menselijke bewustzijn te koppelen, ervaar ik als veel bedreigender dan vliegende schotels.

Coulier wil dat kijkers zich de vraag stellen hoe zij zouden reageren in een dergelijk rampscenario. Ben jij een vluchter of een vechter?

Byrne: Het punt is: niemand weet waartoe hij of zij in staat is. Iedereen gelooft graag dat ze bij een aanrijding zouden stoppen om een ziekenwagen te bellen, terwijl er evengoed lafaards zijn die gewoon zullen doorrijden. Zou jij aan boord van een crashend vliegtuig met twaalf baby’s blijven als je weet dat je jezelf kunt redden? Dat is het unieke aan de mens: we kunnen fysiek lafaards zijn, maar moreel heldhaftig. En vice versa.

Wat vond je de zwaarste momenten op deze met lijken bezaaide set?

Byrne: Dit klinkt futiel, maar tien dagen lang een echte kalasjnikov op je schouders torsen was fysiek zwaar. Na een tijdje kon ik dat ding echt niet meer verdragen. De regen, de wind, de benepen ruimtes waarin we filmden, maakten het er niet makkelijker op. Al een geluk dat Elizabeth McGovern (die in de serie Bills ex vertolkt, nvdr.) en ik ons konden terugtrekken in een verwarmde tent buiten de set, waar we thee dronken en praatten over de dingen des levens, van schoenen tot het bestaan van god. (lacht)