In ‘Kruispunt’ is Jonathan Franzen (eindelijk) weer Amerika’s fijnste chroniqueur van het gezinsleven

Amerika’s chroniqueur van het dagelijks leven doet het weer. Na een paar mindere romans sluit Jonathan Franzen in Kruispunt aan bij het elan van zijn grandioze De correcties.

In de aanloop naar Kerstmis 1971 realiseren de leden van het gezin Hildebrandt zich dat ze op een kruispunt in hun leven terechtgekomen zijn. Neem nu vader Russ. Hij is zevenenveertig en hulppastor in een kleine protestantse gemeente die vooral uit gegoede blanken bestaat. Een reden om teleurgesteld te zijn in zijn kinderen heeft hij niet, maar toch had hij op meer gehoopt. En dat meer zou de elf jaar jongere weduwe Frances hem wel eens kunnen bieden, of zoals zijn oudste zoon Clem tegen zijn zusje Becky zegt over de vele wandelingen die Becky met haar vader maakt: ‘Mam is blij dat hij die wandelingen met jou maakt, omdat hij er met jou niet vandoor zal gaan.’

Centrale zin: De tijd was gekomen om een daad te stellen.

Alleen is het nog maar de vraag of Marion, de vrouw van Russ, niet eerder de handdoek in de huwelijksring zal gooien. Ook zij zit immers vol teleurstelling en frustratie, zodanig zelfs dat ze er een zichzelf hatende dikkerd van geworden is. Ooit was ze nochtans zo mooi en naïef, toen ze als jonge vrouw de eerste onafhankelijke stappen in het leven zette en zowat de eerste dag daarvan al verleid werd door autoverkoper Bradley. Hij ontmaagde haar in een auto en zei haar meteen dat hij er niet aan dacht zijn gezin te verlaten. Maar Marion bleef hopen, werd zwanger en belandde na een finale afwijzing op kerstdag 1941 in de psychiatrie. Russ had haar gered, waar ze hem voor dankte door haar katholicisme in te ruilen voor zijn protestantisme, maar haar liefde voor Bradley was nooit voorbijgegaan, evenmin als haar haat voor de kerstdagen trouwens.

In 'Kruispunt' is Jonathan Franzen (eindelijk) weer Amerika's fijnste chroniqueur van het gezinsleven

Jonathan Franzen bewees eerder met vijf vuistdikke romans dat hij de fijnzinnigste chroniqueur van het Amerikaanse gezinsleven is. Waarom proberen mensen het toch iedere keer weer, zou je zijn grote preoccupatie kunnen samenvatten, want het loopt steevast op een mislukking uit? Ook in zijn nieuwste, Kruispunt, is dat zo. En niet alleen Russ en Marion hebben het gevoel dat er dringend iets moet gebeuren, ook voor hun kinderen geldt dat. Het zal wel niet toevallig zijn dat Franzen zijn roman in het stadje New Prospect laat spelen.

Zo is er de al genoemde Clem, die zijn universitaire studie stopzet en met zijn geliefde, tegen wie hij tijdens het vrijen niet kan zeggen dat hij van haar houdt, breekt om naar Vietnam te vertrekken. Perry, de slimste van het gezin, stopt dan weer met zijn druggebruik om lid te worden van de religieuze jongerenvereniging Crossroads, waar hij tot zijn verbazing ook zijn zus Becky aantreft, het meisje van wie hij altijd zei dat de afwezigheid van negatieve kenmerken geen bewijs is van de aanwezigheid van positieve. Zij was altijd het populairste meisje van de klas, mee met alle modes. Een onzichtbare ballon aan een touwtje, volgens Perry, waar alle mensen verwonderd naar kijken, tot ze beseffen dat het alleen maar lucht is. Ook die Becky ondergaat een persoonlijkheidscrisis, wanneer haar geliefde tante zich doodrookt aan het tempo van twee pakjes Chesterfields per dag en ze haar hele bezit aan haar favoriete nichtje nalaat. Moet ze die 13.000 dollar met de andere kinderen verdelen, zoals haar vader wil?

Een roman van Franzen herken je meteen. Zijn golvende zinnen, zijn fijne humor die je vaak doet glimlachen maar nooit schateren en zijn ongelooflijk psychologisch inzicht vallen meteen op. Nooit gebeurt er iets wat zomaar voor de hand ligt en op vergezochte verhaallijnen kun je hem evenmin betrappen. Meer zelfs, na een paar mindere romans sluit Franzen in zijn nieuwe aan bij het elan van De correcties. Dat Kruispunt het eerste deel is van een trilogie kan je daarom alleen maar vrolijk stemmen.

Kruispunt

Jonathan Franzen, Prometheus (oorspronkelijke titel: Crossroads), 576 blz., 25 euro.

Jonathan Franzen

Na een paar boeken die in kleine kring geprezen werden, kwam Jonathan Franzen (°1959) precies twintig jaar geleden met De correcties, de wereldomspannende roman die op zoek ging naar wat het betekent om Amerikaan te zijn. Het boek bezorgde hem op slag universele faam, zozeer zelfs dat iemand zijn bril stal en 100.000 dollar losgeld eiste.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content