20.50 – Canvas

Zelden heeft een Keerpunt-reportage vooraf zoveel aandacht gekregen als die over de moord op de voorzitter van de Kommunistische Partij Julien Lahaut in 1950. Makers Philippe Gyselbrecht en Ria Van Alboom kregen als bij toeval een man voor zich die beweert het dodelijke schot te hebben gelost en De moord op Julien Lahaut nam heel andere, zelfs juridische proporties aan. De Keerpunt-medewerkers in kwestie zijn niet langer bereikbaar voor commentaar, maar de documentaire zal tonen hoe zij er een halve eeuw na datum dan toch in geslaagd zijn de waarheid te achterhalen.

Duizenden bladzijden telt het gerechtelijke dossier over de moord op Julien Lahaut, en toch is hij nooit opgehelderd. Er bestaat zelfs een nota van de Staatsveiligheid waarin een initiatiefnemer met naam en toenaam wordt genoemd, en diezelfde man, ex-verzetsstrijder François Goossens, heeft in Halle aan God en klein Pierke verkondigd dat hij inderdaad achter de aanslag zat. Blijkbaar voelde Goossens zich met recht en reden onaantastbaar: terwijl het gerecht alle andere sporen in het onderzoek naar de moordenaar minutieus uitvlooide, werd hij ongemoeid gelaten. Tot nu toe was aangenomen dat Lahaut werd vermoord door een driekoppig commando onder leiding van Goossens. Maar het commando zou uit vier mannen hebben bestaan. Het vierde lid van dat commando zal nu op Canvas bekennen dat hij heeft geschoten, zo kondigde Gyselbrecht in De Morgen aan.

Belangrijker dan wie de trekker overhaalde, is natuurlijk wie de opdracht gaf. Lahaut werd voor zijn woning in Seraing neergeschoten op 18 augustus 1950, net een week nadat Koning Boudewijn de eed had afgelegd en Lahaut als communistisch volksvertegenwoordiger de kreet ‘Vive la république’ door het parlement had laten schallen (jaren later raakte bekend dat het eigenlijk zijn partijgenoot Glineur was). Bovendien woedde de Koude Oorlog hevig en zat de angst voor alles wat naar de Sovjet-Unie rook er goed in.

Vandaar dat de makers, net zoals de schrijvers van het eerder verschenen boek De moord op Lahaut, vermoeden dat de kringen rond Leopold III er voor iets tussen zaten: met de moord hadden ze een opstand onder de communisten willen veroorzaken om zo Leopold III de kans te geven zijn macht te versterken. Het draaide echter anders uit. De reactie was veel lauwer dan voorzien en de verwachte opstand bleef uit.

(B.D.C.)