‘We leven in een tijd van idioten. Helaas ook in een tijd dat je dat niet meer mag zeggen’

‘Er heerst een vreemd idee: ofwel doe je niks goed, ofwel doe je meteen álles goed’, schrijft P.B. Gronda, schrijver van onder meer Wanderland en de tv-reeks Over water.

We leven in een tijd van idioten. Helaas ook in een tijd dat je dat niet meer mag zeggen, wat dan weer onomstotelijk bewijst dat we wel degelijk in een tijd van idioten leven. We zeggen nu: we moeten gaan begrijpen waarom idioten zich als idioten gedragen. Op zich echt een idioot plan, wat het onderscheid tussen de beoogde idioten en de idioten die de idioten willen begrijpen arbitrair maakt. Het is het gevecht tussen mensen die in de maakbaarheid blijven geloven en de hoop stompe idioten die gewoon veel meer tijd nodig hebben om te evolueren.

Er zijn mensen die nog altijd verdedigen dat je in de VS met oorlogswapens moet kunnen rondlopen als je in de supermarkt een pak chips gaat kopen.

Er zijn mensen die het een slecht idee vinden om hun kinderen een vaccin te geven.

Er zijn mensen die het normaal vinden om mensen uit te schelden omdat ze andere raciale kenmerken vertonen dan zij.

Er zijn volwassen mensen die het normaal vinden om kinderen uit te schelden op het internet.

Er zijn ook mensen die denken dat ze vanuit hun progressieve ideaal van de hele wereld mogen vragen om exact hetzelfde te doen als zij.

Er zijn, kort gezegd, een hele hoop idioten.

Er heerst een vreemd idee onder velen van hen. Namelijk: iemand die niet bewust iets goeds probeert te doen, die verdient daarvoor geen kritiek. Iemand die zich inzet voor iets goeds, daarentegen, wordt aan de strengste der normen afgemeten inzake mogelijke hypocrisie. Dat leidt tot deze foute redenering: het ene goed dat je doet, wordt onmiddellijk tenietgedaan door een mogelijk slecht dat je doet. En met ‘slecht’ wordt bedoeld: iets wat eigenlijk iedereen voortdurend doet.

Concreet: je mag wel je plastic fles door een drinkbus vervangen, maar dan mag je wel niet met de auto naar het werk of nooit met het vliegtuig op vakantie. Je mag op straat komen om aandacht te vragen voor het klimaat, maar o wee als je schoenen dan niet vegan zijn of je auto geen trappers heeft.

Alsof de keuzes zijn: ofwel doe je niks goed, ofwel doe je meteen álles goed. Alleen is dat tweede niet eens een realistisch doel, want tot in het absurde word je dan op fouten gewezen, wat eindigt bij verwensingen als: adem maar niet te hard, je verdoet kostbare zuurstof. Of: oei, je hebt een kind gemaakt, dan zal die plastic fles meer of minder er ook niet meer toe doen.

En dat is allemaal onderdeel van een nog veel grotere foute redenering, namelijk dat het van het individu zelf moet komen om een massale verandering in gang te steken. Zo werkt dat natuurlijk niet. Het individu kan in ons systeem via de luidspreker van de media proberen te wegen op de politieke agenda. Zodra politici denken dat er voor een bepaald idee een groot draagvlak is, zullen zij hun programma daarop afstemmen. Kortom, de functie van het individu is niet om zelf een perfect leven te leiden, het is om aandacht op te eisen.

Niet iedereen hoeft dat te doen, maar zij die het niet doen, kunnen tenminste hun mond houden als er toch alleen maar idioot gezwets uit komt.