Tv-tip van de dag: ‘State of Happiness’, een serie over Noorwegen, zijn olie en zijn problemen

‘State of Happiness’: een dramaserie over hoe het zwarte goud de Noren veranderde.

Terwijl de Finnen blij worden van alcohol drinken in hun onderbroek – een mindfulnessoefening die ze daar ‘kalsarikänni’ noemen – worden de Noren al vijftig jaar gelukkig van een andere brandstof: olie. Sinds Phillips Petroleum in 1969 dat zwarte goud vlak voor de kuststad Stavanger ontdekte, gaat het immers heel goed met de Noorse economie. In het achtdelige Lumière-periodedrama State of Happiness volgt coregisseur Petter Næs vier jonge mensen wier leven na die vondst drastisch verandert.

‘Ik zag Armstrong in 1969 op de maan landen, maar die olievondst is compleet aan me voorbijgegaan’, zegt Næs, die toen negen was. ‘Ze waren al zo lang aan het boren dat niemand dacht dat er een druppel olie zou opgepompt worden.’

Hoe kijk je nu op die periode terug?

Petter Næs: Het was een vreemd soort goldrush. Het is interessant om te zien welke invloed het plotse vooruitzicht op welvaart had op het leven van de Noren, en op hun familie- en liefdesrelaties. Het zorgde ook voor druk, want samen met de olie werd ook een bron van hebzucht aangeboord. Intussen zijn velen vergeten waar onze welvaart vandaan komt en beseffen ze niet dat ze er ook iets voor moeten terugdoen: die rijkdom delen om de kloof tussen rijk en arm klein te houden. Die wordt vandaag almaar groter, ook in Noorwegen.

Een Noors gele-hesjesprotest lijkt niet veraf.

Næs: Hier wordt ook geprotesteerd tegen de hoge brandstofprijzen. Wat mij betreft mogen die nog een flink stuk hoger, om de vervuiling tegen te gaan. Maar het gaat niet over die hoge prijzen, het gaat over de lage inkomens. Overal worden mensen minder betaald zodat anderen meer kunnen verdienen. Dat was vijftig jaar geleden anders. Toen het slecht ging in de visserij, werd niet enkel bespaard op de lonen van de werknemers, maar ook op die van hun bazen. Die gaven om hun personeel. Dat zie je in de serie.

Merk je veel gelijkenissen tussen toen en nu?

Næs: We zitten op een soortgelijk kantelmoment omdat de olie-industrie duidelijk over haar hoogtepunt heen is. Natuurlijk zijn er nog genoeg olievelden om de komende vijftig jaar zorgeloos olie op te pompen, maar je voelt, net als toen de Noorse wateren in 1969 zo goed als leeggevist waren, dat iedereen weet dat het zo niet verder kan. Men kijkt naar iets nieuws uit. Eigenlijk vertelt State of Happiness een universeel verhaal over toekomstplannen in tijden van verandering. De hamvraag is: wat nu gedaan?