Tv-tip: ‘Tricky Dick’, docureeks over Richard Nixon met nooit eerder vertoonde beelden

Vijfenveertig jaar na het Watergate-schandaal maakte de nieuwszender CNN een vierdelige docureeks over de gecontesteerde president Richard Nixon.

8 augustus 1974. Na een tv-toespraak waarin hij ontslag heeft genomen als de 37e president van de Verenigde Staten stapt Richard Nixon op het gazon van het Witte Huis in een helikopter. Hij zwaait beide armen breed uit en maakt in de hem typerende houterige stijl vredestekens met zijn vingers. De man die van zichzelf bleef volhouden dat hij geen crook was, ziet zijn tweede ambtstermijn stranden op het Watergate-schandaal. Alleen door een presidentieel pardon van zijn opvolger Gerald Ford belandt hij niet achter de tralies.

Schimmige figuren op de loonlijst van het Witte Huis hadden twee jaar eerder in het hoofdkwartier van de Democratische Partij in Washington ingebroken en er afluisterapparatuur geplaatst. Journalisten Bob Woodward en Carl Bernstein van The Washington Post beten zich in de zaak vast en vogelden uit dat het om een geheime operatie ging die als doel had de campagne van Nixons Democratische tegenstander George McGovern te saboteren. Een operatie waarvoor de president bovendien de toestemming had gegeven. De met glans opnieuw verkozen Nixon bleef zijn onschuld uitschreeuwen, maar bezweek onder de druk van een afzettingsprocedure en de hem sowieso al niet gunstig gezinde publieke opinie. Hij werd de eerste (en tot nu toe enige) Amerikaanse president die zelf zijn ambt neerlegde.

Vijfenveertig jaar na de feiten maakte de nieuwszender CNN een vierdelige docureeks over de gecontesteerde president, die volledig is gebaseerd op archiefmateriaal, waaronder nooit eerder vertoonde beelden. Watergate en Nixons ontslag komen pas in de laatste aflevering aan bod, want om te begrijpen hoe het zover is kunnen komen, is het belangrijk om te weten waar ‘Tricky Dick’ vandaan kwam – iets wat Oliver Stone ook deed in zijn biopic Nixon (1995).

Zijn bescheiden afkomst en zijn rush naar de top van de Republikeinse Partij staan centraal in aflevering één. Het tweede deel focust op zijn uiterst nipte nederlaag tegen de charismatische John F. Kennedy, wiens geest na diens gewelddadige dood in 1963 als een schaduw over Nixons presidentschap zou blijven hangen. Aflevering drie toont de paranoïde Nixon die tijdens zijn eerste termijn worstelt met een belofte die hij niet kan nakomen: de beëindiging van de oorlog in Vietnam.

De geschiedschrijving is niet mild voor Nixon, die meestal wordt weggezet als een lepe, door rancune en frustratie voortgedreven politicus. Toch blijft hij heden ten dage populair in Republikeinse kringen – op de rug van Roger Stone, de beruchte raadsman van Donald Trump, prijkt een tatoeage van Tricky Dick. Zelfs de grootste verliezers blijken altijd iemands held.