Actrice Lupita Nyong’o uit 12 Years a Slave (2013) en Us (2017) gaat in de docu Warrior Women with Lupita Nyong’o op zoek naar het echte verhaal achter haar bekendste rol: die van Nakia in de zwarte superheldenfilm Black Panther (2018).
De Dora Milaje, die in de film Black Panther als lijfwacht van de koning van Wakanda fungeren, zijn geënt op een kick-ass vrouwenclubje uit het huidige Benin. Nyong’o gaat op roadtrip door de West-Afrikaanse republiek, op zoek naar de roemrijke Ahosi, een volledig vrouwelijk leger dat in Europa als de Amazones bekendstond en in 1892 een definitieve nederlaag leed tegen de Franse kolonisten. Ze vindt er echter meer dan ze had gezocht.
De Ahosi waren een idee van de derde koning van Dahomey, die hen halfweg de zeventiende eeuw in eerste instantie als bodyguard inschakelde. Sindsdien reisde elke drie jaar een vertegenwoordiger van het hof doorheen het koninkrijk om geschikte vrouwen tussen de vijftien en vierendertig jaar willens nillens naar het paleis mee te nemen, waar ze een keiharde opleiding kregen. Op ongehoorzaamheid stond de doodstraf. Nyong’o: ‘Het idee dat deze vrouwen bakens van feminisme waren, ben ik nu wel kwijt.’
Ze waren zowel heldinnen als slachtoffers.
Een tweede openbaring betreft de actrice zelf. Nyong’o schrikt wanneer ze kennismaakt met de Dahomey-cultuur en -religie, die aan de basis ligt van wat wij als voodoo kennen. ‘Ik ben me ervan bewust dat Afrika uit heel veel verschillende culturen bestaat, en het frustreert me enorm als mensen ervan uitgaan dat we allemaal eender zijn. Maar ik besef nu dat ik me nog nooit ten gronde met die verschillen had beziggehouden.’ Ter herinnering: het Afrikaanse continent bestond uit circa elfhonderd volkeren, die door de westerse grootmachten op het einde van de negentiende eeuw in veertig landen werden onderverdeeld.
Dat brengt ons bij de derde en meest onthutsende ontdekking van Nyong’o. Op het einde van de reis krijgt de actrice de familiegeschiedenis van haar eigen gids te horen. Uit het trieste verhaal blijkt dat de Ahosi op last van hun koning door de eeuwen heen duizenden krijgsgevangenen aan slavenhandelaars hebben verkocht, die hen terstond naar de nieuwe wereld verscheepten.
Onderdrukking door het patriarchaat, wreedheden en de trans-Atlantische slavenhandel: stap voor stap wordt de glorieuze herdenking van haar voorgangsters voor Lupita Nyong’o een confrontatie met de keiharde realiteit. ‘Ik hou nog altijd van hun kracht,’ verklaart ze tot slot, ‘maar ik erken ook hun misdaden. Ze waren zowel heldinnen als slachtoffers.’ Een eenduidig positief verhaal houdt buiten de wereld van Disney nooit lang stand, maar dit verhaal levert wel een heel fraaie documentaire op.
Warrior Women with Lupita Nyong’o
Zondag 8/3, 20.50, Canvas
