Theater: Gusta, De Werf (Aalst)

Theatermaker Yves De Pauw geeft kansarmen met ‘Gusta’ goesting in cultuur én in het leven.

‘Moest jij ook mee?’ ‘A ba ja’, klinkt het niet bijster enthousiast. De twee mannen kijken verlekkerd naar de foyer – waar frisse pinten worden geserveerd – terwijl ze aanschuiven om de (broeierig warme) theaterzaal te betreden. Of beter: de tot theaterzaal omgebouwde expositieruimte van de zaal ArtypArty te Aalst.

Daar ging tijdens het eerste weekend van juni Gusta in première, een lovenswaardig initiatief van enkele organisaties die zich inzetten voor armoedebestrijding in de stad Aalst. Doel van het project was niet zozeer ijveren naar een glansrijke première maar streven naar een hechtere band met en participatie aan cultuur van mensen wiens bestaan vervaarlijk flirt met de armoedegrens.

‘Magnifiek schoon!’

Theatermaker Yves De Pauw is de artistieke coördinator van het project. Een kolfje naar zijn hand. Deze jonge theaterregisseur, auteur én speler groeide op in Aalst en onderhoudt nog steeds innige banden met deze stad. Niet in het minst omdat hij er actief is in het circuit van het amateurtheater. Dat engagement leidde in 2005 zelfs tot het winnen van het Koninklijk Landjuweel met de enscenering van zijn zelfgeschreven tragikomedie De Aft. De voorstelling was vervolgens te zien tijdens het Theaterfestival 2006 in de Antwerpse DeSingel.

De Pauw koestert nochtans een liefde voor het avant-gardistische theater van Jan Decorte. Na zijn stage bij Decorte (hij speelde mee in Cirque Danton, 2002, Toneelhuis), was de bewondering voor deze theatermaker des te groter. In 2006 richtte hij samen met Iris Van Cauwenbergh (eveneens een bewonderaar van Decorte) het gezelschap Compagnie Lodewijk / Louis op. De motivatie voor dit nieuwe spelerscollectief verraadt die voorkeur voor soberheid en absurditeit:

Yves De Pauw en Iris Van Cauwenbergh delen een gevoeligheid naar het kleine in de maatschappij. geen grote wereldthema’s, maar diepmenselijke, persoonlijke, en daardoor herkenbare aspecten van het leven dat soms groteske gevolgen met zich meebrengt en personen leidt naar waar ze in hun ergste dromen nooit geweest zijn. gedreven door het krampachtige streven naar, en het soms heel even bereiken van, geluk.

Na Voorbij de liefde (2006) en My FLESH-MY Blood (2008, naar een tekst van Jan Decorte) waarin ze de familiale verhoudingen grotesk én griezelig uitvergrootten door een eigenzinnige speelstijl en een opvallend kunstige scenografie, volgde in 2009 Camping Vaucluse. In deze tragikomedie van theaterauteur Roel Verniers doet een naïef koppel zijn intrede in een niet zo onschuldige camping in Frankrijk. Met de nodige (moordlustige) gevolgen…

Alle deelnemers aan het Gusta-project mochten in november 2009 deze voorstelling van ‘hun’ regisseur bijwonen in CC De Werf te Aalst. Ze vonden het ‘Magnifiek schoon!’. Ze hadden zich kunnen inleven in de personages, ze hadden goed kunnen lachen en ze hadden een fijne tijd gehad. Meer moet dat niet zijn.

Magnifiek schoon

Belangrijker dan tot een uitmuntende theatervoorstelling te komen, was de doelstelling om deze kansarme mensen een fijne tijd te bezorgen. Een tijd waar ze ‘deugd van hebben’ én waarin ze beseffen dat ze allerminst nutteloos of uitschot zijn.

Alle deelnemers proefden in het najaar van 2009 van de verschillende kunstdisciplines (theater, muziek, dans, schrijven en beeldende kunst), die elk geïntroduceerd werden door een professionele kunstenaar, zoals muzikant Chris Carlier of schrijver Bart Koubaa.

Van zodra de keuze gemaakt was, werkte elke ‘kunstgroep’ naar de uiteindelijke voorstelling toe. Deze werd in goede banen geleid door Yves De Pauw die tijdens de voorstelling een opmerkelijke rol speelde door tussen de muzieklijnen enkele melancholische trompetlijnen te verweven. Machtig om horen én om zien.

We zagen geen perfecte voorstelling. Bij momenten verstonden we de acteurs zelfs niet en betrapten we de muzikanten op enkele valse noten. Dat zijn echter bijkomstigheden die niets afdoen aan de warme, enthousiaste sfeer die van de kien vormgegeven scène afstraalde. Met enkele houten tafels, een toverachtige zandregen en een cameraman die krachtige beelden schoot van verkrampte handen, verstrengelde handen én handen die zorgvuldige zandtekeningen maakten, vertolkten de spelers het verhaal van Gusta en Gust. Ontgoocheld in elkaars liefde vinden ze elkaar terug na een woelige zeereis van Gusta.

Veel minder dan dit verhaal deed het ontzettende spelplezier van alle medewerkers ertoe. Stuk voor stuk broze mensen die danig wat klop gekregen hebben van het leven en die voor én dankzij Gusta hun broosheid achter een stuk kostuum of een felgekleurde mond verborgen. Ze stapten het licht in en stelden kordaat: “Ik besta!”

Dit begin van de voorstelling kan ook het begin van hun ‘wederopstanding’ zijn als respectabele mensen die begrijpen dat weinig hebben geen synoniem is voor weinig of niets betekenen. Zulk een actieve participatie aan cultuur verrijkt het zelfvertrouwen en kan zo indirect aan de start liggen van een bestaan ver boven de armoedegrens.

Na afloop zagen we de twee verveelde heren terug. Zegt de ene tegen de, zichtbaar ontroerde, andere: “En?” Zegt de andere: “Magnifiek schoon. Daar gaan we een pint op drinken!”

Els Van Steenberghe

Gusta, CC De Werf Aalst in samenwerkin met vzw De Welle, stad Aalst/De Werf, Steunpunt Welzijn, Parol vzw, Vierdewereldgroep Aalst Mensen voor Mensen .

Gezien op 5 juni 2010. Meer info: www.ccdewerf.be