Theater: Ginds, tussen de netels, NTGent

Ginds, in de Plantentuin vindt Lorca’s ‘Bloedbruiloft’ plaats. Tussen netels en met Dimitri Verhulsts pittige taal.

‘Ik kies voor zekerheid, Léon’, piept de pasgetrouwde Emelyne Dupont tegen haar ex-lief Léon Muermans. Maar ze kijkt hem net iets te lang en te schuldig aan. En haar lach is niet gul maar groen. ‘Jij trouwt niet met Cédric, Jij trouwt tegen mij!’ Zijn antwoord is er bal op. Emelyne weet niet waar te kijken en het publiek geniet van de tintelende chemie tussen Emelyne en Léon, knap vertolkt door Lien Wildemeersch en Stef Aerts.

De godverdomste dag op een godverdomse bol

Het is meteen een van de mooiste en de sterkste scènes in deze wisselvallige Ginds, tussen de netels ( * * * ). Deze NTGent-voorstelling is de tweede samenwerking tussen actrice en regisseur Marijke Pinoy en auteur Dimitri Verhulst.

In 2005 werkte dit duo voor het eerst samen. Toen onder de vleugels van het Antwerpse Theater Zuidpool en het Gentse muziektheaterhuis LOD. Ze bewerkten Federico Garcia Lorca’s Yerma tot de wervelende locatievoorstelling Yerma vraagt een toefeling.

Nu gaf Pinoy de opdracht aan Verhulst om Lorca’s Broedbruiloft (1933) te bewerken. Verhulst maakte het stuk tot een hedendaagse tragedie over misschien wel de meest ‘godverdomste dag op een godverdomse bol’: een huwelijksdag waarop de bruid beslist om er alsnog met haar ex-lief vandoor te gaan. Want het hart van Emelyne slaat net iets harder voor ex-lief Léon Muermans dan voor kersverse echtgenoot Cédric Delfosse… Tot overmaat van ramp wordt Léon gehaat door haar schoonfamilie. Ziedaar de smeuïge basis van alle ellende: een ouderwetse, zure familievete tussen de familie Muermans en de familie Delfosse. De huwelijkspartij mondt uit in een bloederig gevecht tussen de twee jonge mannen. Ze vechten als twee stieren om hun wijfje en vermoorden uiteindelijk elkaar.

De volle, poëtische taal van Lorca is getransformeerd tot de pittige, ruwe en met droge humor doorspekte taal van Verhulst. Hij veranderde weinig aan de structuur van Lorca’s stuk maar voegde er wel een actuele dimensie aan toe. Door het verhaal te situeren in een fictief dorpje, Urtica, waar iedereen leeft van de brandnetels – het enige goedje dat de grond er kan voortbrengen.

Verhulsts taal is bedrieglijk eenvoudig. Hij ‘verkwist’ geen scènes aan het voorstellen en karakteriseren van de personages. Hij ramt meteen door naar de werkelijke kluiten van frustratie, woede, verbittering en passie. Dat geeft zijn stuk een dravende vaart. En het maakt het zowel voor de spelers als voor de toeschouwers niet gemakkelijk om van in den beginne mee te draven…

Te veel afspraken

Pinoy stelde nochtans een cast samen om ‘U’ tegen te zeggen. Ze vroeg acteur, danser, choreograaf en zanger Sam Louwyck (herinner u ‘de windman’ uit Tom Barmans film Anyway the wind blows) om de rol van schoonvader Gilbert Dupont te spelen. Uit de spelersploeg van NTGent selecteerde ze Chris Thys (een grappige tante Nelly), Oscar Van Rompaey (een degelijke Cédric) en Lien Wildemeersch (een ontroerend tedere Emelyne). En ze wist drie spelers uit een van de meest veelbelovende jonge theatergroepen, FC Bergman, te overtuigen om mee tussen de brandnetels te stappen. Namelijk: een ijzersterke Stef Aerts (Léon), een uitmuntende Bart Hollanders (als roddeltante Lauretta Gazetta) en een verdienstelijke Marie Vinck (de eega van Léon). Rik Verheye, tot slot, werd opgetrommeld als de prettig gestoorde DJ Jacques-André.

Ondanks die potentiële vuurpijlen spatten de vonken niet (steeds) van de scène. Mogelijks ligt dit aan de scène zelf: een immense, kale serre in de universitaire Plantentuin die danig wat stemwerk van de acteurs vergt om zich verstaanbaar te maken. Sfeer geeft de serre amper, die moet geheel van het spel én de muziek komen. Daar zit de angel.

DJ Jacques-André zorgt voor pittige commentaar en toepasselijke muziek bij het gehele gebeuren. Maar het duurt té lang vooraleer spelers en publiek het gevoel krijgen zich te midden een diepe huwelijkscrisis op een bruiloftsfeest te bevinden. Té vaak kijk je naar ‘afspraken’. De afspraak om buiten de serre over het plantsoen (’tussen de netels’) heen en weer te hollen (‘Waarom toch?’, vraagt een mens zich af). De afspraak om samen te dansen op het feest (waar je in de ogen van de meeste acteurs vooral het tellen van de danspassen leest). En de afspraak om ‘schoon synchroon’ te breken op het einde. Choreografie en spel, regieaanwijzingen en sfeer, … op de première schurkten ze nog te onwennig tegen elkaar aan.

De mooiste momenten waren die deze waar het schurken versmelten werd. De vlammende scène tussen moeder Céleste (Marijke Pinoy) en haar zoon Cédric. Of deze tussen Emelyne en Léon. Dan voelde je de passie, de frustratie en het verlangen (dat een onvermogen blijkt) om echt gelukkig te zijn en te kiezen voor dat geluk.

De acteurs voelen zich nog niet helemaal thuis ginds, tussen die tengels. Naarmate ze zich de voorstelling meer toe-eigenen en meer gaan spelen in de plaats van afspraken uit te voeren, kan Ginds, tussen de netels uitgroeien tot een inkervend portret van eenzaamheid en opgekropte passie te midden stuitend feestgedruis.

Zoiets als in het holst van een warme zomernacht met een gebroken, stil hart door de Gentse Feesten dolen, terwijl de lallende zatlappen en uitzinnige feestgangers langs je heen zwalpen…

Els Van Steenberghe

Ginds, tussen de netels, NTGent. Gezien op 15 juli 2011. Meer info: www.ntgent.be