The Dirty Three, een instrumentaal indierocktrio dat in 1992 ontstond in Melbourne, stond lange tijd op non-actief. Maar in 2024 bracht het, na twaalf jaar afwezigheid, eindelijk zijn tiende langspeler uit. De korte Europese tournee die erop volgde, hield ook halt in de AB en velen zullen het beamen: het werd een bijzonder aangenaam weerzien.
De drie veteranen, inmiddels tussen de 60 en de 65 jaar oud, gaven in Brussel een marathonconcert dat dik tweeënhalf uur duurde. Het begon en eindigde met composities uit het vrij recente Love Changes Everything, een zesdelige suite waarop de experimenteerdrang van de Australiërs nog steeds niet is wegeëbd. Toch greep de groep af en toe ook terug op oudere platen, zoals haar titelloze debuut uit 1995, Horse Stories (’96), Ocean Songs (’98) en Whatever You Love, You Are (2000).
Zoals bekend beschikt ieder lid van The Dirty Three over een imposante palmares. De eerste keer waarop bovengetekende Warren Ellis ooit live aan het werk zag, was ergens de jaren 1990 in de Gentse Vooruit, waar hij met zijn onstuimige podiumgedrag en virtuoze spel tijdens een concert van wijlen David McComb van The Triffids alle aandacht naar zich toe trok. Later schopte hij het, als multi-instrumentalist, tot de rechterhand van Nick Cave bij The Bad Seeds en Grinderman, schreef hij talloze sublieme filmsoundtracks en publiceerde hij het alom geprezen boek Nina Simone’s Gum.
Meesterdrummer Jim White musiceerde met iedereen van PJ Harvey tot Cat Power en van Bonnie ‘Prince’ Billy tot Bill Callahan en vormde ook een tijd lang een duo met de George Xylouris. Gitarist Mick Turner maakte dan weer deel uit van een reeks Australische undergroundbands, waaronder The Moodists, en is tegenwoordig actief bij het noisy countryfolkgezelschap Mess Esque, waarmee hij enkele maanden geleden nog in Leuven te zien was. ‘Niet dat we over onze sound lang hebben nagedacht’, vertelde Ellis in de AB. ‘Niemand van ons kon zingen of bas spelen. Dat verklaart waarom we klinken zoals we klinken’.
Rattenvanger
Wat de drie muzikanten met elkaar gemeen hebben is dat ze lak hebben aan regels of conventies. Hun nummers ontstaan uit spontane, lang uitgesponnen jams waartoe repetitieve structuren, drones, loop stations en vervormingspedaaltjes de bouwstenen vormen. De heren zijn aan elkaar gewaagd en dus allemaal even onmisbaar in het geheel. De onvermijdelijke blikvanger in de AB was echter de even exuberante als sjamanistische Warren Ellis die, als een soort rattenvanger van Hamelen, niet zelden op één been solerend en briesend en spuwend, over het podium raasde. Tegelijk manifesteerde hij zich als een clown en potsenmaker die graag met het publiek -steevast geadresseerd als ‘fucking Belgium’- in dialoog ging. Dat resulteerde vooral in absurde mededelingen. Zo vernamen we dat Manneken Pis zijn favoriete toeristische attractie is en dat de lichtman van dienst onder zijn verwachtingen bleef: ‘Don’t treat this as a job, man. Follow your fucking instincts!’
De stage-act van Warren Ellis contrasteerde aanzienlijk met de bescheidenheid van gitarist Mick Turner en de onverstoorbare attitude van drummer Jim White, een natuurkracht achter wiens verbluffend inventieve spel een hele wereld verborgen lag. Aanvankelijk hingen de nummers een beetje als los zand aan elkaar: het leek zelfs of de muzikanten zich elk in hun eigen bubbel bevonden en nauwelijks met elkaar rekening hielden. Tegenwoordig wonen ze dan ook elk op een ander continent: Ellis in Parijs, White in Brooklyn en Turner in Melbourne.
Tijdens de eerste twintig minuten van de set kozen The Dirty Three duidelijk voor de Vrije Vorm, alsof ze zich lieten inspireren door John Coltrane tijdens zijn periode bij het Impulse!-label. Maar gaandeweg begonnen ze aandachtiger naar elkaar te luisteren en op elkaars bijdragen te reageren, waardoor de muziek aan spanning won. En ook al waren er geen teksten, van Warren Ellis vernamen we dat achter de titels wel degelijk een narratieve context schuilging en dat de composities heen en weer schommelden tussen hoop en wanhoop, tussen bedachtzaamheid en razernij.
Sloopkogel
Het melancholische Sea Above, Sky Below schetste een wereld waarin alles op zijn kop stond, in het van tristesse doordrongen Some Summers They Drop Like Flys werden alle drugsdoden herdacht (Ellis zat ooit zelf zwaar aan de heroïne) en het relatief ingetogen Authentic Celestial Music werd opgedragen aan de betreurde Steve Albini, met wie The Dirty Three samenwerkten ten tijde van hun lp Ocean Songs. ‘Van hem leerden we een belangrijke les: blijf altijd trouw aan je artistieke uitgangspunten’, aldus Ellis.
1/3
2/3
3/3
1/3
2/3
3/3
Met het op een gypsy vibe steunende I Remember A Time When Once You Used to Love Me probeerde de violist zijn gebroken hart te lijmen, maar in het koortsachtige Everything’s Fucked (‘Onze poging om een hit te schrijven. Oasis zag zich zelfs genoodzaakt in allerijl Wonderwall uit te brengen om ons uit de toptien te houden’) bouwde hij met zijn schurende riffs aan een wall of sound die zelfs geen sloopkogel neergehaald kreeg.
Het ene moment speelden The Dirty Three losjes uit de pols, het andere strak en trefzeker, en zo ontstond een spirituele band tussen de groepsleden, zonder dat hun inividualiteit werd aangetast. De Australiërs puurden schoonheid en lyriek uit chaos en feedback, goochelden met spanningsbogen en dynamiek. Soms bespeelde Warren Ellis zijn viool als een ukulele. Soms, wanneer hij piano speelde, beukte hij met zijn voeten op het klavier. Tijdens Indian Love Song, één van de eerste songs die hij met de groep ooit schreef, kreeg hij de toeschouwers zelfs aan het neuriën.
Om kort te gaan: een concert als een grillig berglandschap waarin telkens nieuwe, verrassende panorama’s opdoken. Wie zijn muziek graag glad gepolijst heeft, was bij The Dirty Three aan het verkeerde adres. Maar wie het avontuur niet schuwde, was verbaasd dat een concert van 150 minuten zo snel voorbij was gevlogen. Want jawel, Love Changes Everything.
DE SETLIST: love Changes Everything I, II & III/ Indian Love Song / Sea Above, Sky Below / Some Summers They Drop Like Flys / I Remember A Time When Once You Used to Love Me / Authentic Celestial Music / Everything’s Fucked / Love Changes Everything V & VI.