Sofie Lemaire wil meer vrouw op straat: ‘De populairste inzending? De Moederstraat’

Sofie Lemaire wil vergeten vrouwen op de kaart zetten. En dat mag u letterlijk nemen.

Begin 2019 lanceerde Radio 1-stem Sofie Lemaire #meervrouwopstraat, om te polsen welke vrouwen een straatnaam verdienen. Het resultaat van die actie toont Lemaire nu in dit achtdelige reportagemagazine. Daarvoor verzamelde ze straffe en aangrijpende verhalen van en over bijzondere vrouwen en houdt ze zeven Vlaamse steden – Antwerpen komt eerst aan de beurt – een spiegel voor. ‘Als je op een kaart aanduidt welke straten naar mannen en welke naar vrouwen zijn vernoemd, dan komt dat aan bij het stadsbestuur, hoor’, zegt Lemaire. Ze becijferde het: amper 7 procent van de wegen die naar een persoon verwijzen, zijn naar een vrouw vernoemd. ‘Toen ik dat ontdekte, had ik mijn insteek om iets over de vrouwenzaak te vertellen.’

Je kon de feministe in jezelf loslaten?

Sofie Lemaire: (lacht) Ik kon haar zelfs de samba laten dansen! Ik besef steeds meer dat ik op mijn best ben als ik programma’s maak die dicht bij mezelf liggen. Daarom wist ik dat ik met feminisme en seksisme aan de slag moest. Er is de vrouw over de eeuwen zo veel onrecht aangedaan dat het gemakkelijk is om in een lange klaagzang te vervallen. Daar kijkt niemand naar. Ik wilde positieve verhalen brengen.

En die vond je op straat.

Lemaire: Ik ben niet de eerste die met straatnamen gaat leuren bij stadsbesturen, maar er is momenteel een groter bewustzijn omtrent ongelijkheid. Je kunt nu elke kledingwinkel binnenlopen en er een T-shirt kopen met ‘feminist’ op, maar we zijn het evenzeer gewoon door al die straten met mannennamen te rijden. Onbewust krijg je zo de boodschap mee dat vrouwen de wereld minder hebben gevormd dan mannen. Dat beeld wil ik graag bijstellen.

Waarom zijn er zoveel vergeten vrouwen?

Lemaire: Daar zijn veel redenen voor. Het gaat vooral om wat we als een betekenisvolle bijdrage beschouwen. De geschiedenis is door mannen geschreven en zij vonden oorlogen, topprestaties en macht belangrijk. We belichten in het programma bijvoorbeeld de Gentse Antoinette Vandeputte, die meisjes die door een verkrachting zwanger raakten naar een ziekenhuis in Namen bracht, waar zij een destijds illegale maar veilige abortus ondergingen. Een fantastische bijdrage maar een standbeeld kreeg je er niet voor.

Hoe vaak kregen jullie een voorstel voor een Moederstraat?

Lemaire: Dat was de populairste inzending. Een eerbetoon aan de eigen mama is natuurlijk lief. Onlangs zei iemand me wel dat je mama’s met een Moederstraat nog meer in hun klassieke rol bevestigt. Daarom pleitte zij voor een Onbekendevrouwenstraat, ter nagedachtenis van de vele gedenkwaardige vrouwenverhalen die nooit verteld zullen worden, zoals het graf voor de onbekende soldaat. Dat vond ik wel mooi.

Zou je willen dat er ooit een straat naar jou wordt vernoemd?

Lemaire: (lacht) Als de vrouwen uit Meer vrouw op straat en vele anderen een plek hebben gekregen, wil ik er misschien ook wel eentje. Maar laat het dan geen pissteegje zijn. Want dat sommige van de vrouwenstraten verstopt liggen, zit me wel dwars.