Mad Men: einde van een tijdperk, einde van Don Draper?

‘Ik ben niet de man die je denkt dat ik ben.’ Niets beschrijft Don Draper beter dan die zin. De laatste aflevering van Mad Men betekent meteen het einde van een tijdperk. De vraag rijst of dat ook het einde van Draper inhoudt: iedereen kent de tuimelende man van de begingeneriek. Definitely spoilers ahead.

Aan de vooravond van het einde van het Mad Men-tijdperk was het moeilijk je voor te stellen iets anders te zullen doen dan een potje huilen. De tranen rolden al een aflevering voor de nakende apocalyps toen bleek dat samen met de serie ook het leven van Betty Francis zou eindigen. Vermoedelijk net het dramagehalte dat ze verlangde.

‘Sorry, gotta go’

Betty bleef die koele egocentrische ijdele moeder en een doodsvonnis zou niets veranderen aan haar ideale familieportret. Misschien wel de eerste droom die werd waargemaakt in de aanloop naar de finale (New York is en blijft decity of dreams). Als ze maar begraven werd in haar favoriete jurk met haar kapsel zoals ze het graag zitten had. Een I love you kon er nog net af voor dochter Sally Draper met wie ze tot voor kort veeleer een puberale haatverhouding had.

Die laatste stootte in een handomdraai haar – toegegeven slechte – ouders van de troon als een duizend maal betere versie van beiden. Terwijl Betty nog gretig van haar sigaret trekt en Don Draper aan een yolo-parcours doorheen de Verenigde Staten bezig is, ontfermt Sally zich als de moeder die ze nooit had over haar jongere broers en geeft ze haar vader net zo veel aandacht als hij zelf voor haar had: ‘Sorry, gotta go.’

90 procent zelfmedelijden

Van andere personages namen we eerder dit seizoen al afscheid. ‘People just come and go and no one says goodbye’ beseft Don pas na negentig afleveringen. Waarop hij instort. Eigenlijk was hij al vanaf aflevering één aan zijn ondergang bezig. Nu schakelde bedenker Matthew Weiner even een versnelling hoger: DrapersBirdy is stervende en hij krijgt te horen dat zijn aanwezigheid overbodig is. Niet alleen de kijker, ook Don gaat een potje huilen. In beide gevallen waarschijnlijk voor 90 procent uit zelfmedelijden.

Nog een klap volgt wanneer hij Stephanie Horton zijn oude goede raad wil aansmeren als ze net geconfronteerd werd met het feit dat ze haar kind achterliet. ‘I know how people work. You can put this behind you. It will get easier as you move forward’, adviseert Don haar net zoals hij enkele seizoenen eerder ook Peggy Olson na het afstaan van haar kind op het hart drukte. ‘No Dick, I don’t think you’re right about that.’ Met die woorden boort Stephanie de fundamenten van Dons leven de grond in.

Rijzende ster Peggy Olson

Een telefoontje naar Olson volgt. Dat ligt voor de hand, want Mad Men was niet alleen het verhaal van Drapers ondergang, het was tegelijk het verhaal van Olsons opkomst. Beiden kwamen elkaar halverwege al eens tegen toen na geruzie Don de waarde van de opgeklommen secretaresse erkende en hij in haar bijzijn instortte na het vernemen van de dood van Anna Draper; ‘Somebody very important to me died […] The only person in the world who really knew me’ – ‘That’s not true’, zegt Peggy eenvoudigweg.

Nu ontmoeten de twee elkaar weer voor een emotionele cocktail tijdens de grote finale. Ruzie – ‘Where the hell are you?’ – tot verzoening – ‘I only called because I realised I never said goodbye to you.’ Don stort in, Peggy wil zoals ze dat altijd deed, helpen.

Die hulp komt niet, want het is eindelijk tijd voor Olson om hoge toppen te scheren en haar eigen keuzes te maken. ‘Well, aren’t you lucky to have decisions’, zei ze ooit tegen Ted Chaough, die voor zijn vrouw in plaats van Olson koos. Nu kiest Olson voor zichzelf in plaats van een nieuw bedrijf met Joan Holloway en springt ze niet langer in de bres voor haar voormalige baas. Loslaten betekent niet dat je niet langer om hem geeft, stelt Stan Rizzo haar daarover gerust. Om haar vervolgens zijn liefde te verklaren. De reactie daarop laat je luidop lachen tussen het snotteren door.

Geen vrouw aan de haard

Gelukkig zorgt Roger Sterling ook nog voor de nodige humor en zorgeloosheid. Hij kiest voor het geluk met de moeder van Dons ex-echtgenote, Marie Calvet en verzekert bovendien de toekomst van zijn zoon met Joan. Ook zij maakt trouwens haar droom waar, ten koste van de liefde weliswaar. In plaats van te kiezen voor het cliché van de vrouw aan de haard, start ze haar eigen productiebedrijf op. Een tweede succesverhaal van een used-to-be secretary. Tot slot zien we Peter Campbell vriendschappelijk en oprecht bemoedigend doen tegen Peggy. Nog zo’n opmerkelijke evolutie: van straight asshole naar optimistische zaken- en familieman. Zijn zielige levensloop getekend door onbeantwoorde verlangens en frustraties op professioneel en relationeel vlak maakte plaats voor een happy end: verzoening met vrouwlief Trudy Vogel de kijker uitwuivend in de meest chique kledij op een privéjet.

‘Don’t you want to work on Coke?’

Dan rest ons enkel nog Don Draper. Die nadat Megan, SCDP, Betty, zijn kinderen, Stephanie en tot slot zelfs Peggy de band met hem doorknipten, alleen achterblijft met een bende hippies op een Californische rots bij de zee (alluderend op de retraite Esalen in Big Sur?). Daar herkent hij zichzelf in het verhaal van een even eenzame man die vervolgens getrakteerd wordt op een innige knuffel en met tranen doorweekt T-shirt.

En dan zien we Don Draper plots helemaal zen. Mediterend nog steeds tussen diezelfde hippies. Je gaat haast nog wat extra huilen vanwege dit ongelooflijk shitty einde. Want Don in een wit shirt en blauwe jeans met een glimlach op zijn gezicht in klerenmakerszit? Wat, geen verdere ambities meer? ‘Don’t you want to work on Coke?’ vroeg Peggy hem net voor zijn ondergang. Geen onbelangrijke vraag zo blijkt: een Coca-Cola-reclame bestaande uit hippies op een rots bij de zee, doet ons met een gerust hart geloven dat Peggy inderdaad die ene persoon was die Don nog door en door kende.