‘Ik gebruikte “janet” ook als scheldwoord. Nu niet meer, maar ik ga me niet excuseren’

‘Ik zie mezelf afzakken op de schaal van politieke correctheid’, schrijft P.B. Gronda, auteur van onder meer Wanderland, Straus Park en de tv-reeks Over water, in zijn column.

Bill Burr zegt dat hij zichzelf altijd als progressief beschouwd heeft, tot hij van de Amerikaanse oostkust naar Los Angeles verhuisde en daar geconfronteerd werd met een progressieve scene die even gek en irrationeel was in haar dogma’s en ideeën als extreemrechts.

In vergelijkbare zin heb ik me altijd als zeer politiek correct beschouwd, tot enkele maanden geleden. Politieke correctheid valt voor mij ongeveer samen met beleefdheid, iets waar ik veel belang aan hecht.

Maar ik hecht ook veel belang aan humor en een zekere vorm van rebellie. Rebellie tegen wat? Maakt niet echt uit. Tegen de norm, tegen de status quo en alle andere dingen die je op een plaat van Rage against the Machine kunt horen.

Die belangen gaan nu soms in conflict. Als resultaat zie ik mezelf afzakken op de schaal van politieke correctheid. Niet omdat ik plots zo’n ongelooflijke bruut geworden ben, maar omdat het schijnbare ideaal me boven het hoofd gegroeid is.

Politieke correctheid is vergelijkbaar met technologie of muziek, in de zin dat iedereen op een bepaald moment stopt met verder te evolueren en voor de rest van het leven blijft terugkeren naar wat bekend was op dat moment.

Kortom, het heeft weinig zin om te zeggen dat het voor mij al eens te ver gaat met de propere manieren en wat ik beschouw als schijnheiligheid: de tijd bewijst dat het niet zo is.

De sympathieke makers van M!LF excuseren zich voor dat programma nu Q2 het weer gaat uitzenden, Pharrell heeft spijt van Blurred Lines en het zal vast niet lang meer wachten zijn voor Gert Verhulst spijt heeft dat Marlèneke aanzienlijk minder betaald werd dan hij.

Merkte je dat ook? Dat hoe onschuldiger de aanleiding, des te groter de excuses. Daarentegen: hoe serieuzer het misdrijf, des te kleiner de excuses. Of er komen er gewoon geen.

Bill Cosby heeft zich nooit verontschuldigd. Zal dat ook niet doen. Weinstein ook niet, geloof ik. Louis C.K. wel – en die trok zijn piet al eens ongevraagd uit zijn broek, wat op elke schaal ter wereld minder erg is dan waarschijnlijk de grootste serieverkrachter uit de Amerikaanse geschiedenis zijn.

Kortom: mensen excuseren zich, monsters niet. Wat een verrassing. Maar het gaat intussen dus nog verder dan echt gedrag: excuseren voor een oude tweet, excuseren voor een slecht begrepen date, excuseren voor een oude liedjestekst of een tv-programma dat ooit, misschien, hoogstens getuigde van enige toondoofheid of weinig fijnzinnige smaak.

Ik denk niet dat het mij nog een zak uitmaakt, eerlijk gezegd. Echt. Als er niemand minstens ongevraagd betast werd, wil ik geen excuses meer horen.

Want kijk, het is doodsimpel: vroeger was het anders dan nu. Voorbeeld: ik gebruikte ook ‘janet’ als scheldwoord tot voor enkele jaren. Nu niet meer, maar ik ga me niet excuseren voor wat ik vroeger deed, want iedereen deed dat en de norm bepaalt helaas wat kan en wat niet. Achteraf gezien was dat dom, maar als ik alle domme dingen uit mijn jaren als twintiger moet wissen, dan schiet er niet veel over. Waarvoor alvast geen excuses.