Hoe zou ’t nog zijn met… Nick Leeson?

Dat er in financiële middens al een keer gefraudeerd wordt, kan niemand verbazen. Maar dat je er als jonge effectenhandelaar in slaagt de bank van de Britse koningin te tillen, wekt verwondering.

Nick Leeson, geboren in het Engelse Watford in 1967, struinde in de jaren tachtig door de Londense ‘City’ als bediende bij verscheidene banken vooraleer hij bij de oudste en meest gereputeerde Britse zakenbank ‘Barings Bank’ terechtkwam. Britser en prestigieuzer kon niet, want niemand minder dan de Britse ‘Queen’ zelf had er een rekening. Leeson zou er uiteindelijk voor zorgen dat de solide Britse bankentrots als een kaartenhuis instortte.

‘Greed is good’
De arbeiderszoon Leeson startte zijn carrière in een periode waarin hebzucht bij flamboyante beursjongens en inhalige lefgozers als een eerbiedwaardige deugd werd beschouwd. ‘Greed is good’, luidde het kort en krachtig in de vermaledijde jaren 80. De jonge Nick was geen uitzondering op de regel, en ging dus op zoek naar het grote geld in die ene echte ‘City’ of London. Waar kon je als jonge, hongerige geldwolf trouwens beter zijn? Leeson was lang niet de enige op ponden beluste jonge Brit die van het rechte pad afweek, maar de manier waarop een anonieme ‘working class lad’ uit Watford erin slaagde de hardleerse financiële wereld een hak te zetten, bleek tot dan toe ongezien. ‘Greed was good’, maar niet voor lang.

Wat deed Leeson dan?

Hij wist zich bij Barings Bank al snel op te werken door zich te specialiseren in de Oosterse markten. Hij won het vertrouwen van de top van de bank en kreeg vervolgens de leiding over de zogenaamde Singapore International Monetary Exchange (SIMEX). De prestaties van Leeson stemden in 1993 overeen met liefst 10 procent van de inkomsten van Barings Bank. Hijzelf mocht een bonus van 130.000 pond – tegenover een jaarloon van 50.000 pond – opstrijken. Niet kwaad, maar een jaar later liep het grondig fout.

Wat bleek?

De markten begonnen zich, aangewakkerd door een aardbeving in het Japanse Kobe, steeds feller tegen Leeson te keren. De slechte economische tijdingen hadden ervoor gezorgd dat de verliezen in 1994 waren opgelopen tot niet minder dan 208 miljoen pond. Niet echt een onoverkomelijk probleem voor het wonderkind van Barings Bank, want hij bracht de oplopende verliezen – zolang het kon – onder bij een obscuur en geheim rekeningnummer ‘Error account 88888’.

Toen die kruik dreigde te barsten, probeerde de ‘working class lad’ nog een en ander recht te trekken via duistere financiële constructies, maar het gouden kalf van Leeson was verdronken. En dat van Barings Bank ook. Begin 1995 stelde de top van de bank een verlies van 800 miljoen pond vast. Leeson kon zijn aandeel in de ramp niet verhullen en nam de wijk naar Borneo en Frankfurt, waar hij uiteindelijk gearresteerd werd.

De trotse Britse zakenbank kwam de klap niet te boven en werd in maart 1995 voor… 1 symbolische pond overgenomen door de Nederlandse bank-verzekeraar ING.

De autoriteiten in Singapore veroordeelden Nick Leeson in datzelfde jaar tot een celstraf van 6,5 jaar. In 1999 mocht hij de cel al verlaten, omdat hij een behandeling tegen kanker moest ondergaan.

Fraude of niet?

Leeson werd niet veroordeeld omdat hij speculeerde, want daar werd hij per slot van rekening voor betaald. Neen, Leeson werd veroordeeld omdat hij de top van de bank niet of foutief had ingelicht over de risico’s waaraan de bank door zijn handelen werd blootgesteld. Fraude, heet dat.

Berouw?

Zoals dat meestal het geval is bij fraudeurs, komt het berouw pas als de fraude ontdekt wordt. Dat was bij Nick Leeson niet anders. Hij was wel eerlijk genoeg om er een boek over te schrijven. In ‘Rogue trader’ legt hij uit hoe hij tewerk ging en waar hij faalde.
Vandaag woont Leeson ergens in Ierland, waar hij in zijn vrije tijd nog wel eens een gokje waagt op de financiële markten. De kans dat hij er de Britse koningin tegen het lijf loopt is gering. (BO)