Hoe zou het nog zijn met… Rachel Frederix?

Zoek maar eens een tiener of twintiger die in de kleuterjaren niet voor de buis gekluisterd zat tijdens kinderprogramma ‘Musti’. Wij zeggen u: u gaat hem of haar niet vinden. Maar hoe is het eigenlijk met de stem van Musti, beter bekend als voormalig omroepster Rachel Frederix?

Rachel Frederix rolde via een omweg langs Limburg, waar ze werkte bij Omroep Limburg, de Reyerslaan binnen. “Ik hoorde dat ze voor de televisie een nieuwe omroepster zochten en je denkt van ‘waarom niet’. En hupsa, ik deed mee aan dat examen. En ineens vernam ik dat ik mocht beginnen als omroepster.” Frederix had geen uitgekiend carrièreplan in het achterhoofd toen ze naar het examen in Brussel trok. “Gewoon uit nieuwsgierigheid, eigenlijk. Ik had eigenlijk niet echt de ambitie om met mijn kop op de televisie te komen.”

In 1974 kondigde Frederix voor de eerste keer de programma’s aan, toen digitalisering nog een verhaal uit de toekomst was. “De uitzendingen gebeurden toen nog in zwart-wit. We mochten ons als omroepster nog zelf schminken. Enkele maanden later kwam de kleurentelevisie en kregen we wel een schminkster.” De eerste autocue moest toen ook nog de intrede maken bij de BRT. “Gewoon, een papiertje met heel netjes onze tekst op geschreven. Meer was dat toen niet. Televisie maken was toen nog veel eenvoudiger dan nu.”

Ver voor de BV-tijd

Ook de vedettenstatus die nu eigen is aan televisiegezichten, is Frederix helemaal ontgaan. “De eerste ‘Bekende Vlamingen’ moesten nog geboren worden toen ik al bij de televisie werkte. Ik kon nog gewoon naar de winkel gaan zonder dat er iemand nieuwsgierig in mijn karretje keek en zonder dat de hele wereld daarna wist wat ik had gekocht. Op straat zeiden de mensen wel vriendelijk gedag, en dan zei ik gedag terug. En dat was het dan ook. Die eerste generatie BV’s kwam er in 1989. Samen met VTM werden ze de huiskamer in gekatapulteerd.”

In datzelfde jaar waarin VTM het licht zag, liet Frederix de omroepsterkabine voor wat het was. Haar partner, voormalig VRT-journalist Jan Ceuleers, werd toen directeur-generaal bij de openbare omroep. “Ik wilde zelf alle mogelijke verwijten van nepotisme preventief de kop indrukken. En neen, er kwam geen zwart gat.”

Hartedief van kleuters en peuters In 1991 verscheen Frederix opnieuw op het scherm, althans in de vorm van een brave witte kater: Musti.”Ik sprak af en toe wel wat stemmetjes in voor kinderprogramma’s, en op een dag belde iemand van het departement jeugd – Nonkel Bob, jawel – me op met de vraag of ik een nieuw kinderprogramma wilde inspreken. En ik was weer voor 15 jaar vertrokken.”

Musti en diens kompanen Meneer Konijn en Mevrouw Schildpad werden de soulmates van menig peuter en kleuter geboren in de jaren 80, 90 en 2000. Het geesteskind van Frederix – die ook de teksten schreef voor de reeks – en tekenaar Ray Goossens kreeg een tweede leven in voorleesboekjes en zelfs computerspelletjes. Maar in 2007 eindigde het Musti-avontuur jammerlijk voor Frederix.

“In 2007 werd Musti helemaal gemoderniseerd en werden de typische getekende lijnen van Ray Goossens vervangen door een Musti in 3D. En toen ja…Toen moest Musti een nieuwe stem krijgen. Dat vind ik ontzettend jammer. En eigenlijk is dat nog behoorlijk zacht uitgedrukt. Maar meer wil ik daar niet over kwijt.” Samen met de oude Musti van pen en papier, verdween ook Rachel Frederix uit de Reyerslaan.

Nooit uitgeschreven Maar het schrijversbloed kruipt waar het niet gaan kan, en intussen heeft de gewezen omroepster een nieuw prentenboek voor kinderen uit, ‘Het meisje dat geen tranen had’. “Die titel zit zeker al drie jaar in mijn computer. Als stem van Musti en schrijfster van de verhaaltjes, ging ik nog wel vaak op bezoek in kleuterklasjes om voor te lezen. En dan gaat het over leuke dingen, maar soms ook over verdriet. En toen kwam er een meisje naar mij, zo’n erg mondig kind van vier, dat bij hoog en bij laag beweerde dat ze nooit, maar dan ook nooit, moest huilen. Het meisje dat geen tranen had, dus.”

Anderhalf jaar lang schreef Frederix aan het boekje. “Soms een zin, soms zelfs maar een woordje per dag. Maar toen was het toch plots rond, en dan moest ik nog in allerijl op zoek naar een tekenaar om voor illustraties te zorgen.” En intussen ligt het nieuwe werk van Frederix in rekken van boekenwinkels en bibliotheken.

Jaarlijkse hoogdagen

Waar ze nu nog het meest naar uitkijkt? “De Antwerpse boekenbeurs. Dat waren in de Musti-tijd echt hoogdagen, en hopelijk mag ik er in november 2013 opnieuw naartoe. Naar mijn allereerste dag boekenbeurs ging ik met knikkende knieën. Er stond in de zaal bij mijn uitgeverij een heel erg lange tafel waaraan alle jeugdauteurs moesten gaan zitten, met zo’n keurig wit naamkaartje ervoor, waar de kinderen konden aanschuiven voor een handtekening. Ik heb dat naamkaartje meteen weggehaald en ben nooit aan die tafel gaan zitten, maar ging tussen de boeken staan. En ja, al snel stonden er een hele hoop kinderen en ouders rondom mij. Daar deed ik het voor.”

“Wist je trouwens dat ouders toen echt soms Musti-boekjes op bestelling kwamen vragen. Een mama was op zoek naar een boekje van Musti rond afscheid, omdat de grootmoeder erg ziek was. Dat hadden we toen niet. Maar een jaar later, op de volgende boekenbeurs, lag dat wel tussen de stapel. (Glundert, red.) En Dirk Friemout (eerste Belgische astronaut, red.) is ook ooit op een dag Musti-boekjes komen kopen. En uiteraard, een jaar later verscheen het boekje ‘Musti naar de maan’.”

De televisieomroepster en Musti-mevrouw is dan misschien al wel op pensioen, schrijfster Rachel Frederix lijkt nog wel even door te gaan. En dat is goed nieuws voor alle toekomstige generaties kleuters.