Hoe zou het nog zijn met…. Donna Tartt?

De Amerikaanse schrijfster Donna Tartt werd in 1992 wereldberoemd maar haar boek The Secret History. Nu, ruim twintig jaar later is het aftellen naar het verschijnen van haar derde roman.

Al voordat Donna Tartt The Secret History had geschreven kreeg ze een voorschot van 450.000 dollar. Waarom zoveel betalen voor een nog niet verschenen debuutroman? Om verschillende redenen: al op haar dertiende publiceerde Tartt haar eerste sonnet en tijdens haar studie raakt de Amerikaanse schrijver William Morris zo onder de indruk van haar teksten daar hij haar een genie noemt.

De uitgever krijgt er geen spijt van: het boek krijgt meteen een cultstatus, wordt in 24 talen vertaald en alleen al in de Verenigde Staten worden er meer dan een miljoen exemplaren verkocht.

Whydunit en niet whodunit

The Secret History begint met de vondst van een lijk in een ravijn en de betekenis van de ik-persoon van betrokkenheid bij de moord. Vervolgens neemt deze Richard Papen de lezer mee naar het moment dat hij vanuit Californië naar een kleine, elitaire universiteit in Vermont gaat om daar klassieke talen te studeren.

Tot zijn eigen verbazing wordt hij vlot opgenomen in een groepje gedistingeerde studenten die dwepen met de charismatische professor Julian Morrow. De zes studenten vormen een hecht, arrogant groepje dat neerkijkt op de feestende medestudenten terwijl zij zich onder invloed van alcohol en drugs bezighouden met het discussiëren over Griekse teksten en morele dilemma’s. Zoals professor Morrow hen voorhoudt: ‘I hope we’re all ready to leave the phenomenal world and enter into the sublime.’

Het boek beschrijft hoe deze studenten er uiteindelijk toe komen een studiegenoot te vermoorden. Tartt noemt The Secret History daarom een whydunit en niet een whodunit.

Chic en raadselachtig

Ondanks het enorme succes blijft Donna Tartt zelf een mysterie. Ze is klein, kleedt zich onberispelijk en heeft iets chics en raadselachtigs. Als kind leest ze graag jongensboeken – een van haar favoriete schrijvers is Robert Louis Stevenson – en kan ze gedichten en zelfs hele verhalen uit haar hoofd citeren.

Haar studietijd vertoont de nodige gelijkenis met The Secret History. Ze wordt weliswaar geboren in een klein stadje in Mississippi (1963) en niet in Californië, maar trekt ook – net als Richard Papen – naar een kleine universiteit in Vermont, in haar geval Beddington College.

Ze hoort daar bij een groepje jonge schrijvers uit het oosten van de VS dat, omdat haar goede vriend Brett Easton Ellis er een soort leider van is, wel eens de Brat Pack wordt genoemd. Dit clubje staat bekend om hun politieke onvrede en drugsgebruik. Het is tijdens haar studie dat ze begint te schrijven aan The Secret History. Daarom wordt er vaak gesuggereerd dat ze het verhaal baseerde op haar eigen vriendenkringetje, maar zelf heeft ze dat altijd ontkend.

Meest ongelezen boek aller tijden

Het duurt acht jaar voordat het boek klaar is. Het succes en het mediacircus overrompelen haar, maar ze laat zich niet van de wijs brengen: ‘I can’t think of anything worse than having to turn out a book every year, it would be hell.’

Haar fans moeten dan ook lang wachten op een tweede roman. Die verschijnt pas tien jaar later, in 2002: Little Friend over een twaalfjarig meisje uit Mississippi dat de moord op haar broer wil wreken. Ondanks de hooggespannen verwachtingen en een grote publiciteitscampagne vallen de kritieken en verkoopcijfers tegen. In Nederland krijgt het boek zelfs de Vergeelde Boekenlegger, een prijs voor het meest ongelezen boek aller tijden.

Opnieuw verdwijnt Donna Tartt volledig van het toneel. Bijna tien jaar lang geeft ze geen enkel interview en leent ze enkel haar stem voor het inspreken van de luisterboeken van haar eigen romans, True Grit van Charles Portis en Winesburg, Ohio van Sherwood Anderson. En opnieuw moeten de fans veel geduld hebben.

Artistieke onderbuik van New York

In 2008 komt dan het verlossende woord van Tartt’s uitgeverij Brown: in 2012 zal haar derde roman verschijnen. Ondertussen is de verschijningsdatum nog een jaar uitgesteld, maar in september (in de VS pas in oktober) zal The Goldfinch dan echt in de winkel liggen. In maart al werd de cover van het boek onthuld en ondertussen is er ook al iets meer bekend over het verhaal.

Het literaire platform Bookish vermeldt al iets over de inhoud: Theo Decker, een kleine jongen uit New York City, overleeft op miraculeuze wijze een ongeluk waarbij zijn moeder het leven laat. Hij blijft alleen achter, nadat zijn vader hem in de steek laat, maar wordt in huis genomen door het gezin van een vriend. Hij probeert de zin van zijn nieuwe leven te ontdekken. In de daaropvolgende jaren geraakt hij in de ban van een van de weinige overgebleven bezittingen van zijn moeder: een klein, mysterieus schilderij, dat Theo naar de artistieke onderbuik van New York leidt.”

Of het boek het succes van The Secret History zal evenaren valt te bezien, maar daar ligt Donna Tartt niet wakker van, maakte ze al meteen in 1992 duidelijk: People you’d meet and talk to and journalists would say, ‘Oh, what are you going to do to top this one? If your name’s not out there in two years, people will forget all about you.’ I mean, jeez, what are they talking about? William Styron said, when he was about my age, that he realised he had about five books in him, and that was OK. I think I have about the same number. Five.” Nog twee boeken te gaan. (MS)