Hoe zou het nog zijn met… de yeti?

‘Yeti’, ‘migyur’ of ‘verschrikkelijke sneeuwman’. Hoe je hem ook noemt, voor de wetenschap is en blijft het een fantasiewezen. Al weigeren velen dat te geloven.

De wereldberoemde yeti, of ‘de verschrikkelijke sneeuwman’, is een reuzenaap die in het Himalayagebergte zou ronddolen en door de wetenschap nog steeds als een mythe beschouwd wordt.

Hoewel er nu nog geregeld nieuwe diersoorten ontdekt worden, is van het bestaan van de yeti nog altijd geen bewijs gevonden. Maar,… er is ook geen bewijs van het tegendeel.

Zo waren wetenschappers verbaasd over het DNA van zogenaamd yeti-haar dat door een Britse expeditie in Bhutan werd gevonden. Het DNA kon niet geïdentificeerd worden als menselijk, of van een beer, of van eender welk ander wezen. Ook talrijke voetsporen die tijdens Himalayaexpedities werden ontdekt, kunnen aan geen enkel bekend levend wezen worden toegeschreven. Meer hebben de ‘believers’ niet nodig voor hun theorie.

Maar de wetenschap is zoals steeds sceptisch. Volgens onderzoekers zijn yeti-expeditieleden misschien uitstekende bergbeklimmers, maar hoe betrouwbaar zijn ze om sporen te onderzoeken en te interpreteren? De sporen van de zogenaamde ‘verschrikkelijke sneeuwman’ kunnen evengoed van vallende stenen of zware sneeuwval of een ander groot wild beest in het gebied zijn. Bovendien doet de zon in het Himalayagebergte sporen van dieren op zo’n manier smelten dat ze lijken op de zogenaamde voetsporen van de yeti die tijdens expedities zijn waargenomen.

Stinken

Maar wat is de yeti volgens de wetenschap dan wel? In 1972 lanceerden drie zoölogen de theorie dat de yeti misschien wel een afstammeling is van de Gigantopithecus, een uitgestorven mensensoort in Azië. De soort zou door de voorvaderen van de moderne mens verdreven zijn naar het verlaten gebied van de Himalya waar ze nu mogelijk nog steeds leven, terwijl ze in de rest van de wereld zijn uitgestorven. Een andere theorie is dat de Gigantopithecus mogelijk geïsoleerd raakte toen de bergen zich in de loop der tijden vormden. Anderen beweren dan weer dat de yeti afstamt van de Neanderthaler of een mensachtige die afhankelijk evolueerde van de Homo Sapiens.

Of hij nu wel of niet bestaat, sherpas beweren in het Himalayagebergte verschillende keren yetis (of hun voetsporen) te hebben gezien, net als vele Europese en Amerikaanse avonturiers. Ook Edmund Hillary leidde in 1960 een expeditie naar de yeti, maar hij kwam met lege handen terug.

Volgens hun getuigenissen zou het om een rechtop lopende wezen gaan dat er uit ziet als een gigantische aap met kort bruin of zwart haar over zijn hele lichaam, behalve het gezicht. Reusachtige tanden vullen zijn grote mond. Nog volgens de getuigen staan de voeten van het beest achterstevoren met de tenen achter de hielen. De yeti is zo sterk dat hij bomen kan ontwortelen en hij stinkt als de pest. De yeti komt enkel ’s nachts tevoorschijn en wordt zelden in groep gezien. De wezens leven van bladeren en gras en alles wat ze kunnen vinden en ze zouden ook dol zijn op alcoholische dranken.

Sommigen geloven dan weer dat de yeti geen dier is, maar een mystieke kluizenaar of eenzame monnik, die vriendelijk van aard is.

Koning Mahendra van Nepal, in 1960 gevraagd naar zijn geloof in de yeti, antwoordde dat ‘hij geen expert is, maar dat het opbrengt om het mysterie levend te houden’. En opbrengen deed het zeker. In 1961 erkende de Nepalese regering het bestaan van de yeti en reikte licenties uit voor 10.000 dollar om op de yeti te jagen.

Draken en zeemeerminnen

Het is niet geheel onmogelijk dat er nog onbekende diersoorten leven in de uitstrekte bossen van de Himalaya waar heel wat eetbare planten groeien. Bovendien leven er niet veel mensen in de bossen. Of het nu om de yeti gaat of niet, de mens heeft blijkbaar de behoefte om te geloven in dergelijke mythische figuren. Ze stimuleren onze nieuwsgierigheid, net zoals de planeten in de ruimte dat doen.

En daarmee is het bestaan en de functie van de yeti ook zonder wetenschappelijk bewijs niet te ontkennen. We hebben wezens nodig die het bizarre grensland tussen feit en fantasie bewonen. Onze interesse ligt dus niet zozeer in het feit of ze echt bestaan, maar in de mogelijkheid dat ze bestaan. In de Middeleeuwen was er de draak, daarna kwam de zeemeermin. Tegenwoordig hebben we het monster van Loch Ness en dus ook de yeti, die ondertussen eens om de zoveel jaar door iemand gespot wordt. U hoort er dan wel vast meer over in de media. (TE)