In de reeks ‘Hoe zou het nog zijn met de Arabische Lente’: Wat met Israël?
In Israël werd de Arabische Lente op gemengde gevoelens onthaald. De opstanden in de buurlanden zorgden voor spanning en onzekerheid, in een regio die daar zo al geen gebrek aan heeft. Israël is altijd in de eerste plaats bekommerd om de veiligheid van het land en zijn burgers. Het wist niet goed welke invloed de ontwikkeling in de buurlanden zou hebben op de veiligheidssituatie in het algemeen.
Jeruzalem vreesde met name dat democratische verkiezingen moslimpartijen aan de macht zouden brengen, die het niet op de Joodse staat hebben begrepen. Het keek daarbij vanzelfsprekend in de eerste plaats naar zijn grote buurland, Egypte. Dat is niet alleen het Arabische land met de meeste inwoners, het is ook het land waarmee Israël al in de jaren zeventig de akkoorden van Camp David sloot.
Hamas
De vrede met Israël was in Egypte op straat nooit bijzonder populair. Maar toenmalig president Hosni Mubarak en de Egyptische generaals stonden garant voor de naleving van de akkoorden – hoeveel kritiek Israël soms ook had op de bewaking van de Egyptische grens met de Gazastrook, waar het islamistische Hamas het voor het zeggen heeft en het zuiden van Israël nog altijd regelmatig met raketten bestookt. Dat Mubarak zijn land met harde hand bestuurde, deed voor Israël weinig ter zake.
Wat Israël vreesde, gebeurde ook: de verkiezingen in Egypte werden gewonnen door de partij van de Moslimbroederschap. Een organisatie die nauwe banden heeft met Hamas en met andere islamistische groepen in de regio. President Mohamed Morsi zei wel snel dat zijn regering de internationale afspraken waartoe Egypte zich had verbonden, zou naleven. Versta: de Moslimbroederschap zou het vredesakkoord met Israël niet opblazen. De organisatie vond daarover blijkbaar een modus vivendi met de Egyptische generaals en zeker ook de Amerikaanse regering, die het Egyptische leger financieel en met materiaal overeind houdt.
Onveiliger dan ooit
Het is een paradox. Israël was lang de enige democratie in de regio. Het voelt zich onveiliger dan tevoren, nu er ook in andere landen in de buurt min of meer vrije verkiezingen worden georganiseerd. De nieuwe regimes moeten nog grond onder de voeten krijgen, terwijl extremistische groepen van de nieuwe situatie gebruik maken om de vijandschap onder moslims voor Israël op te poken. Tegelijk staat de Israëlische democratie zelf onder druk door het toenemende gewicht van orthodoxe Joden in de samenleving en het internationale protest tegen de kolonisering van de bezette Westelijke Jordaanoever.
De Palestijnen dreigen ook dit keer het kind van de rekening te zijn. Aan de ene kant gaat de golf van democratisering aan hen voorbij. Aan de andere kant hebben de Arabische broeders nu andere zorgen aan het hoofd.
Wellicht heeft ook Israël nog het meeste te vrezen van wat zich in Syrië afspeelt. Als de uitdijende burgeroorlog in dat land een regionale dimensie krijgt, bestaat de kans dat ook de Joodse staat in dat conflict wordt betrokken.
Hubert Van Humbeeck
