Bij Bronks toont de amper 25-jarige auteur en regisseur Michael Bijnens dat hij een van de straffe, geëngageerde stemmen van zijn generatie is die niet enkel een missie wil uitdragen maar ook gewoonweg spannend toneel wil maken. Missie behoorlijk geslaagd in ‘Valley of Saints’.
The Play = Valley of Saints
Gezelschap = Bronks en d e t h e a t e r m a k e r
In een zin = Valley of Saints is spannend, goed toneel dat een glasheldere visie op een wereldconflict biedt. Precies wat ook de echte Vallei der Heiligen doet.
Hoogtepunt = ‘Waarom ben je het conflict ontvlucht?’, wil de man weten. Het meisje gaat op de rand van het terras staan en vertelt over hoe een mentaal beperkte jongen vernederd werd en hoe ze dat niet langer kon aanzien. Een sobere, pakkende scène waarin Di Marino de wanhoop, de hardheid én het tere hart van haar personage toont.
Quote = ‘Ik hoef niet in de wereld te geloven om erin te kunnen wonen. Misschien is dat de enige echte vrijheid die zij biedt.’
Meer info: www.bronks.been www.detheatermaker.be
Dagenlang doolden Michael Bijnens en Aurelie Di Marino door Beiroet, Caïro én door de Vallei der Heiligen, een plek in Libanon aan de grens met Syrië. Daar belandde het duo op het terras van een stinkend rijke projectontwikkelaar. Op hem is het personage Ray uit Valley of Saints geïnspireerd, gespeeld door Ruud Gielens. Als Ray steekt Gielens de ene na de andere sigaret op tijdens de voorstelling.
De machinale snelheid waarmee hij aan de sigaretten lurkt, doet me denken aan de manier waarop auteur en regisseur Michael Bijnens enkele maanden geleden tegenover me zat in een Brussels café en vertelde over deze voorstelling. Met dezelfde koortsachtigheid at, dronk en praatte hij ondertussen ononderbroken verder. Het was een heftige woordenstroom, doorspekt met Arabisch, Frans, Engels en een gebroken stilte. Bijnens vertelde me flarden uit zijn leven om de flarden tekst die hij toen al had te omkaderen. Het was een indringend, razend interessant, wat chaotisch gesprek over de vierkant draaiende wereld, de oorzaken en de gevolgen ervan, over de jongeren die tussen dit alles zwalpen als zoekende, onbegrijpende, ondernemende maar soms ook stuurloze en moorddadige projectielen die naar Syrisch oorlogsgebied trekken én over hoe hij dit alles tot een spannend, goed toneelstuk wilde comprimeren.
En dat deed hij met Valley of Saints. Bijnens is erin geslaagd om die chaotische woorden- en gedachtenstroom te ordenen tot een indringend, helder stuk dat het IS-probleem als uitgangspunt gebruikt om fundamentele levensvragen te formuleren. En neen, dat resulteert niet in muf theater met een vals-filosofisch randje.
Op een uit praktikabels opgebouwd blankhouten terras – een beetje de stille kern van de IS-storm – kruisen Ray en een meisje (dat vocht in Syrië maar het gebied ontvluchtte en zo op Ray’s terras terechtkwam) als twee verloren mensen de existentiële degens. Ze leggen de ziektes bloot waaraan onze samenleving lijdt. Samen tasten ze naar de zin in dit zinloze bestaan. Zonder deze te vinden. Onomwonden, met het rauwe hart op de tong en als in een boksring staan de twee tegenover elkaar. Ze vechten met woorden. Onder hen cirkelt, tussen de ijzeren staven van de praktikabels door, de gitaar spelende zanger Stalin Abdi als Frank. Abdi is afkomstig uit Syrië en speelt nu de onderdrukte, klagende troubadour die rondjes loopt omheen twee magistraal kibbelende westerlingen. Zij op het terras, hij op de grond. Abdi belichaamt zo een pakkende metafoor voor het huidige lot van het Syrische volk. Met die eenvoudige maar rijke plot toont Bijnens hoe ‘het kalifaat’ een soort goot van het Westen is waar figuren verzeild raken die om de een of andere reden in de westerse samenleving uit de boot vallen of niet kunnen aarden.
Dat zo’n simpele vorm zulk beklijvend toneel oplevert, is te danken aan de straffe tekst en het tintelende spel ondanks een wat ingehouden regie. Bijnens’ pen is voorlopig flamboyanter en inventiever dan zijn regietaal. Het is zijn pen die zijn sobere regie optilt. Zijn pen én zijn acteurs. Gielens heeft genoeg aan een uitgebreid scala aan blikken en fronsen om Ray geslaagd neer te zetten als een dodelijke mix van de ongelukkige jongen, de teleurgestelde man, de opgefokte zakenman, de mislukte vader en de eenzame fantast. Di Marino doet het omgekeerde. Zij speelt als een grote puber – in een donkere, te grote joggingbroek en simpel blauw T-shirtje – die bijna ontploft van frustratie over alles in haar leven en de wereld en daarom in extreem idealisme vlucht. Ze speelt met een uitgestreken gezicht waar alle emotie van is af gegleden door te veel emotie te hebben gezien en gevoeld de afgelopen maanden. Maar scène na scène lijkt haar gezicht (en hart) te ontdooien. Tot het ontstellende einde.
Valley of Saints is wat Bijnens tijdens dat gesprek in Brussel beloofde: spannend, goed toneel dat een glasheldere visie op een wereldconflict biedt. Precies wat ook de echte Vallei der Heiligen doet.
Els Van Steenberghe
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier