Wordt ‘The Last of Us’ de eerste geslaagde adaptatie van een videogame?

Dertig jaar na Super Mario Bros (1993), een flop die hoofdrolspeler Bob Hoskins tot in zijn kist zou achtervolgen, bestaan er nog altijd nauwelijks goede verfilmingen van videogames. The Last of Us zoudaar weleens verandering in kunnen brengen.

De videogame The Last of Us speelt zich af in een wereld waar een groot deel van de bevolking door een schimmel in bloeddorstige zombies is veranderd. In de proloog van het in 2013 verschenen spel maak je kennis met het hoofdpersonage Joel, die met zijn broer Tommy en dochter Sarah een door de monsters overspoelde stad probeert te ontvluchten. Hun poging eindigt met de dood van Sarah, die door een soldaat wordt neergeschoten.

Twintig jaar later zien we Joel terug. De wereldbevolking is door de schimmel gedecimeerd, de overblijvers hebben zich verschanst in streng bewaakte zones waar een totalitair regime heerst. Er zijn ook vrijheidsstrijders die zichzelf ‘Fireflies’ noemen, maar daar maakt onze protagonist geen deel van uit. Joel komt aan de kost als smokkelaar en krijgt op een dag van de rebellen het lucratieve voorstel om Ellie, een aan de schimmels immuun tienermeisje, naar een ziekenhuis buiten hun zone te smokkelen.

Deze premisse is op zich niet uitzonderlijk voor videogames. Wat The Last of Us bij verschijning bijzonder maakte, is dat het verhaal pas na de proloog echt begon. Op het moment dat de gamer, die de rol van Joel speelde, vijftien uur later – de gemiddelde duur van het spel – met het tienermeisje Ellie bij het eindpunt was aanbeland, hadden ze samen zoveel meegemaakt dat hij met haar een affectieve band had ontwikkeld. Dat zorgde – zonder alles te verklappen – niet voor een gemakkelijk afscheid, maar het leverde wel een primeur op: een videogame met personages met wie je kon meeleven.

The Last of Us was de eerste videogame met personages met wie je kon meeleven.

Precies het gebrek aan zo’n personages is het grootste struikelblok voor Hollywood, dat al dertig jaar zonder veel succes probeert om deugdelijke films te maken van populaire games. En dus was er al in maart 2014 voor het eerst sprake van een verfilming van The Last of Us. Dat kon zelfs binnen hetzelfde huis: Naughty Dog, de ontwikkelaar van het spel, maakt al sinds 2001 deel uit van Sony, dat niet alleen de PlayStation produceert maar ook een van de grote spelers in Hollywood is. Maar de samenwerking liep op niets uit omdat de afdelingen er een verschillende visie op nahielden. Filmproducent Screen Gems, een dochter van Sony die bekend is van de eveneens op een gamefranchise gebaseerde Resident Evil-films, had een grote actieblockbuster in gedachten. Bedenker Neil Druckmann, die al sinds de verschijning als een kloek over zijn geesteskind waakt, dacht veeleer aan een indieproductie. ‘Hij dacht aan No Country for Old Men; zij wilden World War Z’, schreef The New Yorker.

Neil Druckmann zat nochtans samen met collega’s bij Naughty Dog achter de succesvolle Uncharted-franchise, die in 2022 wel werd bewerkt tot een – gemengd onthaalde – actieblockbuster, met Tom Holland en Mark Wahlberg in de hoofdrollen. Zelf zegt hij daarover: ‘Ik heb Uncharted mee bedacht, maar dat spel is geen stuk van mij zoals The Last of Us. Als daarvan een slechte adaptatie verschijnt, zou ik het niet overleven.’ The Last of Us moest een andere richting uit, en waarom niet weg van het witte doek? Vijftien uur aan gameplay laten zich niet makkelijk in het keurslijf van een film wringen, en het spel kreeg in 2020 een sequel waar de gemiddelde speler nog eens 24 uur zoet mee was.

Enter Craig Mazin. De bedenker van de wereldwijd bejubelde miniserie Chernobyl (2019) bleek een fan van het spel en werd door kabelzender HBO aan Druckmann voorgesteld. De twee drukten hun bewondering voor elkaars werk uit en sloegen de handen in elkaar. Ze kregen van HBO een budget dat groter was dan elk van de eerste vijf seizoenen van hun grootste hit Game of Thrones. Het resultaat, met The Mandalorian-ster Pedro Pascal als Joel en de jonge Bella Ramsey (Lyanna Mormont in Game of Thrones) als Ellie, kunt u vanaf volgende week bekijken. Naast Mazin en Druckmann nam onder anderen ook de Iraanse regisseur Ali Abbasi (recent nog in de zalen met serialkillerthriller Holy Spider) een aflevering voor zijn rekening.

Een tip: laat je volledig onderdompelen en sluit je af van de buitenwereld. De wereld op het scherm is overweldigend, net als de look van de zombies – body horror zoals u die nog niet hebt gezien. Het tempo volgt dat van het spel: in de negen afleveringen, waarvan verschillende ongeveer een uur duren, is er naast actie ook veel tijd voor intermenselijke relaties – vooral tussen Joel en Ellie – en om zomaar met de personages rond te dwalen. Slechts in één aflevering wordt ernstig van het spelverloop afgeweken, om de homoseksuele relatie tussen twee personages, van wie we één al kennen uit de game, te verkennen. Volgens Craig Mazin zullen we er allemaal door moeten huilen. Verder heeft The Last of Us inderdaad iets verwezenlijkt wat tot nu toe onmogelijk werd geacht. Het is een adaptatie die de fans van het videospel blij zal maken, ook al weten ze hoe het afloopt. En de reeks zal mensen die nog nooit een controller in hun handen hebben gehad niet afschrikken. Al moet je wel een sterke maag hebben.

Spijtig dat Bob Hoskins het niet meer mag meemaken.