Wacht. ‘Squid Game: The Challenge’ is… eigenlijk nog wel interessant?

Is dit een cynisch spelprogramma op maat van cynische tijden of is het er net een commentaar op?

U dacht het. Ik dacht het. Iedereen dacht het. Toen Netflix vorig jaar bekendmaakte dat er een spelprogramma in de maak was op basis van Squid Game, was de reactie unaniem: oei nee. Genoeg tv-hits die uitgemolken worden, maar dit was van een andere orde. Squid Game, een Zuid-Koreaanse fictieserie over 456 kandidaten die een reeks sadistische kinderspelen moeten spelen ter vertier van de corrupte elite, was een satire op de uitwassen van reality-tv en een allegorie op de manieren waarop het kapitalisme de maatschappij tegen elkaar opzet. Uitgerekend daar een spelprogramma van maken, waarin 456 mensen moeten strijden voor 4,56 miljoen dollar, ‘de grootste spelpot uit de tv-geschiedenis’, het deed je afvragen of Netflix zélf wel naar Squid Game gekeken had.

Vier mensen die er samen uit moeten raken wie een koekje met een driehoek krijgt en wie een met een paraplu: het is betere tv dan het klinkt.

Wat de volgende vaststelling alleen maar vreemder maakt: Squid Game: The Challenge is fascinerende televisie. Als in: ik heb de eerste vijf afleveringen op één dag gekeken, zit op aflevering zes te wachten en vraag me nu al een week één ding af: is The Challenge daadwerkelijk… interessant?

Het eerste halfuur lijkt de reeks alle assumpties nochtans waar te maken. Wanneer de kandidaten de arena betreden bij de eerste proef, de versie van 1 2 3 piano waar ook de fictiereeks mee begint, wordt er gejuicht, dolblij dat ze in de échte wereld van Squid Game beland zijn. De eerste kandidaten die geëlimineerd worden, zijgen ter aarde neer met de overgave van een een figurant in Saving Private Ryan. Het lijkt de cosplayversie van Squid Game, gespeeld door 456 heel enthousiaste fans.

Helpt ook niet: de kandidaten zelf. The Challenge beloofde ons kandidaten van over de hele wereld. In praktijk blijkt die hele wereld zich te beperken tot de VS, het Verenigd Koninkrijk en Australië. Landen waar elke inwoner over een uitgesproken mediapersoonlijkheid beschikt, niet aarzelt om zinnen als ‘Ik ben hier niet om vrienden te maken’ uit te spreken en op elke gebeurtenis reageert met een blik alsof niets in hun leven ooit nog hetzelfde zal zijn. De deelnemers van The Challenge weten wat er van een reality-tv-personage verwacht wordt.

Maar wanneer er aan het einde van de eerste aflevering koekjes uitgeprikt moeten worden, verandert er iets. De kandidaten hebben de fictiereeks gezien en weten dat ze in geen geval met de paraplutekening mogen eindigen, een verhaallijn in de reeks. Plots begint het spel écht. En dat blijkt meeslepender dan gedacht. Vier mensen die er samen uit moeten raken wie een koekje met een driehoek krijgt en wie een met een paraplu: het is betere tv dan het klinkt.

Hét grote probleem van deze adaptatie was: werkt het spel nog als er niemand dood gaat? Knikkeren waarbij de verliezer niet sterft, het blijft toch vooral knikkeren. De makers beseffen dat ook en zoeken de spanning in het spel zelf. De strategie van de kandidaten. Hun verwachtingen van de proeven, die al snel niet allemaal blijken te kloppen. En vooral: de permanente gewetensstrijd. Een van de nieuwigheden die The Challenge introduceert, is een reeks psychologische spelletjes in de slaapzaal, waarin deelnemers elkaar eruit kunnen proberen te spelen. Als kijker vraag je je voortdurend af hoe jij het spel zou spelen. Pak jij een onbekende telefoon op, niet wetend wat de stem aan de andere kant van de lijn gaat meedelen?

Maar wat The Challenge waarlijk interessante tv maakt, is dat het de donkere geest van de originele reeks weet te vatten. De mol is dit niet. Dit is reality-tv op zijn hardst. Meerdere kandidaten zeggen na hun eliminatie dat ze het geld hadden willen gebruiken om hun familie een betere toekomst te schenken – een ronduit cynische montage. Het psychologische geweld is snoeihard, in die mate dat verschillende kandidaten de controle over hun emoties (en slokdarm) verliezen. Bijna iedereen is er voor het geld. Bijna niemand is sympathiek. Maar het is vooral de onverschilligheid van het spel zelf die afstompt. Altruïstische kandidaten worden geëlimineerd. Egoïstische kandidaten worden geëlimineerd. Of je de aandacht wilt trekken of net in de massa wilt opgaan: doet er niet toe. The Challenge is niet geïnteresseerd in menselijkheid. Het spel is gebouwd om mensen tegen elkaar op te zetten ten behoeve van de kijker en is daar ook doodeerlijk over. Op een rare, rare manier is The Challenge deprimerender dan het origineel.

Het is gevaarlijk om te veel in The Challenge te willen lezen. Het blijft een opportunistische zet van Netflix om nog meer geld uit Squid Game te halen. Maar na vijf afleveringen blijft de gedachte wel sluimeren: is The Challenge diep cynische tv op maat van cynische tijden of is het er net een commentaar op?

In dat verband is er nog één ding dat u moet weten: meerdere spelers hebben al anoniem geklaagd over hoe het er achter de schermen aan toeging. Zo duurden de opnames van de eerste proef, 1 2 3 Piano, geen vijf minuten, maar negen uur, waarbij de makers hun eliminatiestrategie aanpasten. Het spel zou ook doorgestoken kaart zijn. Kandidaten met veel volgers op TikTok en Instagram werden weinig subtiel bevoordeeld. Met andere woorden: het heeft er alles van dat een spelprogramma gebaseerd op een allegorie over de manieren waarop het kapitalisme mensen tegen elkaar opzet gemanipuleerd wordt om entertainender te zijn voor de massa.

Ironie heeft anno 2023 werkelijk géén betekenis meer.