Voor een getergde kop in ‘Undercover’-prequel ‘Ferry’ moet je niet bij Elise Schaap zijn

Ooit speelden ze Rachel en André Hazes, vandaag kent u hen als Daniëlle en Ferry Bouman. Elise Schaap en Frank Lammers zetten samen behoorlijk iconische koppels neer. Met Ferry krijgen Undercover-drugsbaas Bouman en zijn eega nu ook een Netflixprequel. ‘Ik breng lichtheid.’

Wie het betreurde dat er in het tweede seizoen van Undercover meer West-Vlaamse glottisslagen dan zachte Brabantse g’s te horen waren, kan binnenkort zijn hart ophalen aan Ferry, de Netflixprequel van Cecilia Verheyden over de Brabantse pillenboer Ferry Bouman (Frank Lammers). Ferry keert terug naar 2006, toen Bouman nog de rechterhand was van een Amsterdamse hasjbaron. Wanneer diens zoon neergeschoten wordt, stuurt hij Ferry op een wraakmissie naar een Brabantse camping. En de goeiige Daniëlle (Elise Schaap). ‘Daniëlle blijft een heerlijk gemankeerd personage’, grinnikt Schaap. ‘Ze blijft ook zeer interessant evolueren. Maar dat zul je pas in het derde seizoen van Undercover zien. Tragisch verhaal wel.’ Ze aarzelt. ‘Waar ik uiteraard nog niks over mag vertellen.’

Actrice Elise Schaap is voor Undercover namelijk zo’n beetje wat Tom Holland voor de Marvelfranchise is: een spoilergevaar. Schaap lacht. ‘Eén keer heb ik een paar dingetjes verteld in de talkshow Jinek. Eén keer. Je moet weten dat Jinek nogal laat valt en ik doorgaans op een zeer christelijk uur in bed lig. Uit puur enthousiasme en vermoeidheid heb ik daar misschien te vroeg laten vallen dat er een derde seizoen op komst is. Zeer des Daniëlles wel.’

Wat leert Ferry ons over Daniëlle?

Elise Schaap: Hoe gemankeerd ze eigenlijk echt is. Hoe hard ze naar veiligheid zoekt. En hoe ironisch het is dat ze uitgerekend in de armen van Ferry valt. Al biedt hij haar op zijn manier wel geborgenheid.

Op welke manier is ze precies gemankeerd?

Schaap: Er is mij ex-pli-ciet gezegd dat ik er nog niet te veel over mag vertellen, maar Ferry duikt wat dieper in Daniëlles achtergrond. Ze woont niet voor niks in een chalet op een onderkomen camping. Ze is heel erg zoekende, heeft geen baan en de eenzaamheid druipt van haar af. Je zag in het eerste seizoen al hoe naarstig ze op zoek is naar sociaal contact en hoe moeilijk dat loopt. Ze draagt een masker van vrolijkheid en openheid, maar daaronder schuilt echt een diepe leegte.

Daniëlle balanceert regelmatig op het randje van de kolder. Dat geeft een harde reeks en dito film een aangename lichte noot, maar het kan ook makkelijk doorslaan. Moet jij jezelf inhouden?

Schaap:(schakelt over naar Antwerps dialect) ‘Elieze, ’t ies ietske derover’, moest coregisseur Frank Devos me al eens bijsturen in het eerste seizoen. Op kousenvoeten natuurlijk, zoals regisseurs dat in Vlaanderen altijd doen. Maar het blijft inderdaad zoeken naar een evenwicht. Daniëlle moet te allen tijde van vlees en bloed blijven: als het kolderiek wordt, haak je af.

Dat Daniëlle een scheutje lichtheid mag brengen in een donkere wereld waar de naarste dingen gebeuren, was wel wat me destijds meteen aantrok in de reeks. Zij niet alleen overigens. Als Benny Claessens in zijn scootmobiel komt aangereden, gier ik het ook altijd uit. (denkt na) Comic relief en donkerte zijn een geweldige combinatie. Ik durf ons er niet aan af te meten, maar in dit genre blijft The Sopranos, met die perfecte mix van ontroering, poëzie en hilariteit, de heilige graal. Zelfs al spelen ze nog zo grotesk, toch hou je meteen van die maffiafamilie. Je wilt er zelfs deel van uitmaken.

Verheerlijkt een film als Ferry een bepaalde criminele levensstijl volgens jou?

Schaap: Zo zie ik het toch niet.

Ik vraag het maar omdat je tegenspeler Frank Lammers wel enigszins gewetensbezwaard lijkt. Bij wijze van moderne aflaat draaft hij daarom zeer gewillig op in rekruteringsfilmpjes en voor informatieavonden van de politie.

Schaap: Heel goed en nobel van Frank, maar ik ben daar minder door bezwaard. Het is en blijft fictie. Bovendien hoop ik dat de gemiddelde kijker snapt dat Fer en Daan afstevenen op grote tragiek. Ik zou daar allesbehalve jaloers op zijn.

Jij hebt naar verluidt twee selectiecriteria voor je rollen. Je mag je kostuums niet mee naar huis willen nemen…

Schaap:(lacht)Als ik mijn kledij van de set wil meenemen, dan heb ik de verkeerde rol gekozen. Ik wil personages die ver van mijn best wel saaie zelf liggen. Op het werk houd ik van excessen, maar thuis ga ik liefst om tien uur slapen.

… en humor. Als je er de humor niet van inziet, dan hoeft het niet.

Schaap: Klopt. Hoewel ik met regisseur Antoinette Beumer ook wel net Mijn vader is een vliegtuig heb gedraaid.

Naar het gelijknamige boek van Beumer over een vrouw die haar verstand vreest te verliezen. Daar zit veel onverwerkt trauma en zwaarte in, en maar zeer weinig ruimte voor lichtheid.

Schaap: Dat dácht ik in eerste instantie toen ik het las. Net om die reden had ik de rol ook ei zo na afgewimpeld. Prachtig verhaal, maar ik kon meteen tien actrices bedenken die dat veel mooier konden spelen. Ik weet na tien jaar ongeveer waar mijn kracht zit: ik breng lichtheid. Als je alleen maar een getergde kop zoekt, kan ik er echt veel betere bedenken. Wat ik Antoinette dus ook gezegd heb. (lacht) Maar zij wilde net ’tegenkleuren’ en vond dat opgeruimde van mij net interessant. Het is een zeer intense film, met nul ruimte voor ongein, maar ik heb ontdekt dat ik dat ook kan. Blijkbaar moet ik mezelf zulke rollen toch niet ontzeggen.

Had jij tien jaar geleden niet besloten om de zwaarmoedigheid en het sérieux wat te mijden, na een stagejaar bij de voormalige Toneelgroep Amsterdam – nu ITA?

Schaap: Regisseur Ivo van Hove heeft daar zonder meer iets fantastisch en vooruitstrevends gecreëerd, maar ik vond het er toch behoorlijk verschrikkelijk. Ik moest als stagiaire ook meteen naar de prestigieuze Rurhtriennale, om er in drie weken tijd een stuk in het Duits in elkaar te steken. En ik spreek geen Duits. (lacht) Ik weet wel: met ITA op de Rurhtriennale, dat is de Champions League voor een acteur, en velen dromen ervan. Maar het bleek niks voor mij. Tien jaar geleden voelde dat allemaal zeer kut, maar achteraf bekeken ben ik ontzettend blij dat ik meteen heb mogen proeven van die kant van het vak. Ik mocht er aan drie producties meewerken en na een jaar bedacht ik me: ‘Mooi, dat kunnen we dan ook weer afvinken van de wishlist. Die richting hoef je alvast niet uit, Elise.’ Het is een luxe om zo vroeg al te weten wat je níét wilt in je carrière en welk soort acteur je alvast niet bent.

Liever BN’ers imiteren in De tv-kantine, op de Nederlandse zender RTL 4, dan druk doen in het Duits?

Schaap:Je mag van alles vinden van De tv-kantine, maar ik heb er elke keer weer vreselijk veel plezier in. Voor mij voelt dat als een uitstapje waaraan ik hoop en al tien dagen per jaar spendeer. Zelfs al krijgen die imitaties meestal meer aandacht dan eender welke film waarin ik speel. Zo’n persiflage is een kruiswoordpuzzel, een minutieuze zoektocht naar iemands kleine tics en eigenaardigheden. De handleiding ligt er, je moet ze gewoon juist lezen. Als je een personage in een reeks opbouwt, moet je toch veel meer in de marge gokken en de gaten zelf invullen.

Je stond ook meer dan 150 keer op het podium als Rachel Hazes in de musical Zij gelooft in mij, nota bene naast Frank Lammers als André Hazes. Dat zijn twee iconische koppels in tien jaar.

Schaap: Doe mij dan toch maar Daan en Fer. (lacht) We waren allebei understudy voor de hoofdrolspelers in die musical, maar uiteindelijk stonden we toch regelmatig samen op het podium. Dat maakte wel dat het meteen zeer vertrouwd voelde toen ik auditie voor Undercover deed tegenover Frank, die toen al gecast was als Ferry.

Met voormalig Undercover-collega Anna Drijver schrijf je momenteel de Nederlandstalige comedy Fake It voor Netflix. Valt daar al wat te spoilen?

Schaap: Anna, Jelle de Jonge en ik werken er ondertussen zo’n drie jaar aan. Anna schrijft, Jelle regisseert en ik speel Michelle, een vrouw die altijd is blijven steken in de beloftevolle fase, zich dan maar wil omturnen tot influencer maar merkt dat dat lastiger gaat dan verwacht.

Kun je een wereld die an sich al behoorlijk grotesk is nog persifleren?

Schaap:Met die vraag hebben we dus ook lang geworsteld. Michelle zou aanvankelijk een vrouwelijke Borat worden, een extreem uitvergroot typetje, maar dat werkte niet in een setting die vanzelf al zo outrageous is. Influencers hebben alle grappen zelf al gemaakt, al dan niet bewust. Daar is geen overtreffende trap meer van te bedenken. Uiteindelijk is Fake It eerder de krampachtige zoektocht van een vrouw naar een carrière als influencer geworden. Aan de achterkant van de Insta-foto’s, hoe die tot stand zijn gekomen, was nog heel wat humor te vinden.

Drijver was twee jaar geleden in Knack Focus bepaald niet positief over het gemiddelde niveau van de Nederlandse fictie. Mikken jullie wel hoger?

Schaap: De kwaliteit van Nederlandse fictie lijkt tegenwoordig in een stroomversnelling terechtgekomen. We moeten gewoon mee. Het veelvoud aan streamingdiensten legt de lat voor ons ook hoger. Netflix zit bijvoorbeeld behoorlijk dicht op ons maakproces, en dat is goed zo. De budgetten zijn wat verhoogd, maar de kwaliteitseisen ook. Dat gezegd zijnde, de Vlaamse standaard ligt nu eenmaal hoger. Er staan meer mensen op de set, scenaristen krijgen meer tijd en het tempo ligt iets lager. Voor Ferry draaiden we maximaal zeven pagina’s per dag, voor Familie Kruys (op RTL4, nvdr.) soms vijftien per dag. Dat merk je.