Vier vragen die ‘Better Call Saul’ nog moet beantwoorden in zijn laatste seizoen

Nu het einde – en de aansluiting bij het universum van Breaking Bad – definitief in zicht is: vier vragen die Better Call Saul in zijn zesde en laatste seizoen nog moet beantwoorden.

1. Hoe verandert Jimmy McGill in Saul Goodman?

Het heeft even op zich laten wachten – eerst waren er covidvertragingen, dan kreeg hoofdrolspeler Bob Odenkirk een hartaanval op de set en moest hij twee maanden revalideren – maar met een half jaar uitstel is het dan toch zo ver: komende week begint Better Call Saul aan het eerste deel van zijn zesde en laatste seizoen. (Deel twee verschijnt in de zomer, met de slotaflevering gepland voor midden augustus.) Drie afleveringen en vier maanden: zo lang heeft Better Call Saul nog om de boel af te ronden.

Het belooft een van de interessantere tv-finales van de recente tv-geschiedenis te worden, net omdat het geen geheim is hoe het Jimmy McGill/Saul Goodman – het hoofdpersonage – straks vergaat. We weten het namelijk al dertien jaar. Better Call Saul is een prequel van Breaking Bad, waar Saul Goodman in het tweede seizoen zijn opwachting maakte als de louche, maar kleurrijke advocaat van Walter White die in de shopping van Albuquerque kantoor hield. Het idee destijds, in 2009, was dat zijn personage drie afleveringen zou meegaan. Uiteindelijk groeide hij uit tot het favoriete personage van de fans en mocht Bob Odenkirk de rol meer dan een decennium lang volhouden.

De kans is dan ook fiftyfifty dat Better Call Saul straks eindigt met Walter White die het kantoor van Saul Goodman binnenstapt. Maar dat is dus niet de vraag waar Better Call Saul al zes seizoenen naar opbouwt. Better Call Saul ging zeven jaar geleden niet van start met Saul Goodman, maar met Jimmy McGill, een buitenbeentje in de advocatuur dat het goed voorhad, maar het niet kon laten om er soms de kantjes af te rijden. Een idee dat van Bob Odenkirk zelf kwam: hij wilde enkel meespelen op voorwaarde dat Saul Goodmans origin story begon met een personage waar je sympathie voor hebt. Het bleek een geniale ingeving. Better Call Saul werd geen Breaking Bad Bis, zoals oorspronkelijk de bedoeling was, maar een karakterstudie in zes seizoenen met één centrale vraag: wat maakt dat de joviale, maar goedbedoelende Jimmy McGill in de joviale, maar diep cynische Saul Goodman is veranderd?

Het heeft met een vete met zijn broer te maken, zo werd de voorbije seizoenen duidelijk, net zoals met een afkeer voor de elitaire advocatenwereld, een gebrek aan impulscontrole en de kick van het valsspelen. De transformatie richting Sauldom bleek een geleidelijk pad en niet het gevolg van één fatale fout of ongeluk. Maar afgaande op de vijfde reeks, waarin zijn kleerkast er steeds meer gifgroen, kanariegeel en zalmroze begon uit te zien, is er nog één onbekende factor. Het laatste ontbrekende stukje uit de Saul Goodman-puzzel lijkt een vrouw te zijn: Kim Wexler.

2. Haalt Kim Wexler de laatste aftiteling?

Een kleine opfrissing van het geheugen. In de laatste aflevering van het vijfde seizoen was het niet Slippin’ Jimmy, maar wel Slippin’ Kimmy die haar donkerste kant openbaarde. In bed met Jimmy beraamde ze een plan om Howard Hamlin, mens geworden zonnebank, te ruïneren en hem te verplichten om de Sandpiper Case te schikken, zodat de slachtoffers (en Jimmy) hun geld krijgen. Haar intenties waren nobel, maar de criminele manier waarop was een brug of twee te ver – zelfs voor Jimmy McGill. Het was de twist waar seizoen vijf de kijker mee achterliet: de immer competente, immer degelijke advocate Kim Wexler was niet noodzakelijk het slachtoffer van Jimmy McGills evolutie richting Saul Goodman. Ze zou ook wel eens de dader kunnen zijn.

Opnieuw: ook dat was op voorhand niet de bedoeling (en zegt veel over hoe de showrunners de reeks geschreven hebben). Oorspronkelijk was Kim Wexler een vage love interest van Jimmy McGill, met wie hij wel een sigaret maar niet het bed deelde. De intrigerende manier waarop actrice Rhea Seehorn haar personage invulde, maakte dat de makers hun plan omgooiden en haar een centrale rol gaven, met seizoen vijf als omslagpunt. ‘In de tweede helft voelde het bijna alsof we de Breaking Bad van Kim aan het maken waren’, zei showrunner Peter Gould aan Collider.

Alleen: in Breaking Bad is er geen Kim Wexler. Wat betekent dat ze, wanneer Saul Goodman Walter White straks ontmoet, uit beeld moet zijn verdwenen. Wat er met haar gebeurt, lijkt dan ook het centrale mysterie van dit laatste seizoen. ‘Op heel veel manieren is Kim de ziel die nog gered kan worden’, zei Gould aan Rolling Stone. ‘We weten wie Saul Goodman leek te zijn in Breaking Bad. Maar wat gebeurt er met Kim Wexler? Waar gaat ze naartoe? Er zijn een heleboel mogelijkheden en vooral: een heleboel mogelijkheden die niet zo goed aflopen.’

Onder fans is er dan ook heel veel speculatie. Wordt ze vermoord tijdens haar criminele spelletjes? Vlucht ze voor het kartel? Blijft ze buiten beeld aan boord als de stille partner van Saul Goodman? Of gaat ze, zoals de hardnekkigste theorie luidt, aan boord van Flight 515 – het vliegtuig dat neerstort in het eerste seizoen van Breaking Bad? Wat het ook wordt, het zal haar lot zijn dat Jimmy McGill het laatste zetje richting Saul Goodman geeft.

3. Wat met Nacho en Lalo?

De ándere cliffhanger waar seizoen vijf mee eindigde. In de laatste aflevering laat Gus Fring een aanslag uitvoeren op Lalo Salamanca, zijn even charismatische als psychopathische concurrent. Niet alleen overleeft Lalo de moordpoging, hij beseft ook dat Nacho, alias Ignacio Varga, die al zo lang geprangd zit tussen de twee drugkartels, hem verraden heeft. De kans lijkt dan ook heel, heel klein dat er geen doden vallen in het komende seizoen.

Fijn detail: Nacho en Lalo zijn nooit te zien in Breaking Bad, maar ze worden wel vermeld. Wellicht herinnert u het zich niet, maar in seizoen twee van Breaking Bad ontvoeren Walter White en Jesse Pinkman, gemaskerd met skimutsen, Saul Goodman. Niet beseffende wie hem ontvoerd heeft, smeekt Goodman voor zijn leven: ‘Ik was het niet. Het was Ignacio. Heeft Lalo jullie gestuurd?’ Een paar random zinnetjes, die op dat moment nog geen betekenis hadden, maar waar Peter Gould en Vince Gilligan uiteindelijk twee memorabele personages en een verhaallijn van drie seizoenen rond bouwden.

Niet dat daarmee gezegd is dat Nacho en Lalo blijven leven. Fans hebben ook al uitgedokterd dat er een cruciale scène in seizoen vier van Breaking Bad zit. In de aflevering Crawl Space trekt Gus Fring naar het rusthuis om Hector Salamanca, de man met het belletje, een laatste keer te jennen. ‘Heel je familie is uitgemoord’, zegt Fring. ‘De naam Salamanca sterft uit met jou.’ Opnieuw: een zinnetje dat op dat moment geen betekenis had, maar dat twee detailfreaks als Gould en Gilligan niet ontgaan zal zijn. En dus heel slecht nieuws voor Lalo Salamanca lijkt.

Mocht het nog niet duidelijk zijn: Better Call Saul wordt in zijn laatste seizoen door Breaking Bad ingehaald, waarbij de twee verschillende universa aan elkaar genaaid moeten worden. Dat is een spanningsboog die we nog niet eerder in een slotseizoen hebben gezien.

4. Is Better Call Saul beter dan Breaking Bad?

En dan de vraag waar fans en recensenten nu al zeven jaar over debatteren. Welke van beide is de betere reeks: Breaking Bad of Better Call Saul? Dat daar überhaupt discussie over is, zegt veel over het parcours dat die tweede gereden heeft. In 2015 leek het namelijk een uitgemaakte zaak. Breaking Bad was een uitloper van het tijdperk van de mannelijke antiheld, het tijdperk dat ons ook Tony Soprano, Vic Mackey van The Shield en Don Draper van Mad Men schonk, en groeide met zijn visuele vernuft, meticuleuze plots en talent voor onvergetelijke personages uit tot een hoogtepunt van het genre. Better Call Saul leek dan weer pure fan service, gebouwd rond het populairste en meest eendimensionale nevenpersonage. Joey, maar dan met pastelkleurige pakken.

Maar dat werd Better Call Saul dus niet. Gould en Gilligan maakten er net het punt van dat het einde van hun reeks al vaststond en vonden zo de prequel, een gedoemd genre in de tv-wereld, simpelweg heruit. In de eerste seizoenen focuste de reeks op de relatie tussen Jimmy McGill en zijn broer Chuck in een ongezien lang uitgesponnen karakterstudie, gebouwd rond thema’s als moraliteit en goede bedoelingen. (Wie is de betere persoon? De man die moreel de juiste, rationele keuzes maakt, maar geen oog heeft voor de menselijke implicaties ervan? Of de man die menselijkheid vooropstelt, maar daarbij soms een loopje neemt met de moraal?) Vanaf het derde seizoen werd Better Call Saul een mastercursus ‘Scenarioschrijven voor prequels’, waarbij Breaking Bad-personages als Gus Fring en Hector Salamanca op briljante wijze een nieuw leven kregen en losse draadjes die niemand destijds opgemerkt had geheel eigen verhaallijnen werden. En in het vijfde seizoen veranderde de reeks net op tijd van gedaante en leek Better Call Saul de erfenis van Breaking Bad – het machismo, de verheerlijking van misdaad, het gebrek aan vrouwenrollen – net in vraag te stellen. Vergelijk Kim Wexler met Skyler White en u snapt wat we bedoelen.

‘Ik denk dat je Breaking Bad in een ander licht zult zien als Better Call Saul is afgelopen’, zei Gould. ‘We gaan dingen leren over de personages van Breaking Bad die we niet wisten. We zijn hieraan begonnen in 2007, dus dat is dertien jaar werk dat in elkaar moet passen. Hopelijk blijkt het een perfecte puzzel.’ Breaking Bad was een entertainende opera van misdaad en antihelden. Better Call Saul was de deconstructie daarvan, die het meer van subtiele beschouwing dan van half ontplofte gezichten moest hebben. Welk van de twee de betere reeks is, laten we in het midden, maar Better Call Saul is wel de pienterste.

Terloops zette Better Call Saul een nieuwe standaard voor de prequel. Zowat elke origin story die erna is gekomen, lijkt schatplichtig aan de ideeën van Gould en Gilligan. Ratched (over Nurse Ratched uit One Flew over the Cuckoo’s Nest), Cruella (over Cruella DeVille uit 101 Dalmatiërs) of Joker (over The Joker uit Batman): allemaal waren het karakterstudies, vermomd als prequels, die gingen over hoe en waarom een personage de brug richting immoraliteit overstak. De Better Call Saul-formule heeft school gemaakt.

Hoe het Saul Goodman, Kim Wexler en Lalo Salamanca in het laatste seizoen ook vergaat, niemand die dit in 2015 had zien aankomen.