First time voters op 9 juni welingelicht in het stemhokje krijgen: met die missie trokken Tom Waes en politiek journalist Pieterjan De Smet naar vijf Vlaamse scholen. Eerste keus biedt een stoomcursus politiek én een hartig debat. Politici als Bart De Wever (N-VA), Tom Van Grieken (Vlaams Belang) en Jos D’Haese (PVDA) werden door de scholieren ingesloten en met vragen bestookt.
Wat weten de jongeren van nu over politiek?
Pieterjan De Smedt: Ze zijn enorm betrokken. Van dossiers als het hoofddoekendebat of de oorlog in Oekraïne zijn ze goed op de hoogte, maar de politieke kennis en het begrip van het Wetstraatjargon vond ik eerder beperkt.
Tom Waes: Het omgekeerde zou erger zijn: wel de instellingen en politici kunnen benoemen, maar geen betrokkenheid tonen.
Hoe zit het met hun bezorgdheid voor het klimaat? Is die nog even groot als vijf jaar geleden?
Waes: Ik denk dat de grootste bekommernis financieel is – koopkracht, pensioenen, lonen. ‘Tot welke leeftijd zal ik moeten werken?’ Die vraag speelt nu al.
De Smet: De staatsschuld, en dat die niet kan blijven oplopen, is iets wat hen heel erg bezighoudt. Dat vond ik een gezonde reflex, die trouwens terugkwam in alle scholen en alle richtingen die we hebben bezocht.
Toch opvallend: Tom Van Grieken wordt in Eerste Keus opgevoerd naast meer gematigde politici. Hoe keken de jongeren aan tegen hem en zijn partij?
Waes: Er leven dingen in de maatschappij en wij laten die zien, zonder te oordelen. De jongeren stellen vaak directe vragen. Aan de politici om daarop te antwoorden, ook Tom Van Grieken.
De Smedt: In de aflevering met Barbara Pas (ook Vlaams Belang, nvdr.) werd een uitspraak van haar partijcollega Filip Dewinter voorgelegd: ‘Eén pak condooms in Afrika, dat zijn over een paar jaar twintig illegalen en criminelen minder in ons land.’ Toen Tom (Waes, nvdr) aan de zaal vroeg wie die uitspraak echt niet oké vond, ging haar hand mee de lucht in.
Hoe geïnformeerd waren jullie toen jullie voor het eerst gingen stemmen?
De Smedt: Niet meer dan de jongeren nu. Kinderen krijgen nu al informatie mee via Karrewiet, het Instagram-kanaal nws.nws.nws., TikTok,… Dat had je toen allemaal niet. We deden erg ons best om jongeren te betrekken, en zij gaven veel terug.
Vanaf zondag 26.05, VRT 1, 20u50
