Tv-tip: ‘Ayka’ voert je honderd minuten lang mee op de helletocht van haar hoofdpersonage

Vier ingebakerde baby’s worden op een roltafel door een Moskous ziekenhuis gereden. Wanneer een van de pasgeborenen het op een janken zet, wordt Ayka, de moeder van het kind, opgetrommeld om borstvoeding te geven. Maar Ayka kiest het hazenpad: nog half versuft van de bevalling klimt ze uit een badkamerraam, de Russische vrieskou in.

Even later zie je haar in een vieze loods in een verlaten stadsdeel waar ze tussen andere vrouwen pluimvee staat te plukken en ingewanden te verwijderen. Haar bevalling probeert ze, ondanks de fysieke naweeën en de pijn, geheim te houden.

Ayka, een Kirgizische immigrante met een verlopen werkvergunning, heeft er ooit van gedroomd om een naaiatelier op te zetten. Daartoe leende ze 200.000 roebel (enkele duizenden euro’s) van de maffia, waarvan ze nog twee derde moet terugbetalen. Maar na een verkrachting raakte ze zwanger en haar baan als schoonmaakster verloor ze. En of ze nu haar schamel bed opzoekt in ‘Hotel Zonneschijn’, een groezelig kraakpand vol illegale immigranten, of in een dierenkliniek het bloed opdweilt na de operatie van een rashond, voortdurend rinkelt haar mobieltje: haar schuldeisers die haar op de hielen zitten en er niet voor terugdeinzen haar zus in Kirgizië te bedreigen. Terwijl in Moskou een sneeuwstorm woedt, wordt Ayka steeds wanhopiger.

Toen deze film vier jaar geleden in Cannes vertoond werd, kon je hier en daar lezen dat Ayka wel een Kirgizisch zusje van Rosetta leek. Zo verbeten als de jonge Waalse in de gelijknamige film van de broers Dardenne een baan tracht te vinden, zo fanatiek is ook Ayka. En net als in dat rauwe portret van de Dardennes verliest de schoudercamera hier de protagoniste geen moment uit het oog, al maakt de Russisch-Kazachse regisseur Sergej Dvortsevoj (Tulpan) het nog een stuk jachtiger. De grimmige sfeer dikt hij aan met een agressieve soundtrack.

Honderd minuten lang voert Dvortsevojs film je mee op Ayka’s helletocht. Dat je dat moeiteloos doet, is ook te danken aan de vertolking van Samal Jesljamova, die in Cannes bekroond werd als beste actrice. En ja, net als bij de Dardennes heeft Dvortsevoj helaas niet verder dan de wrange realiteit moeten kijken voor inspiratie: hij had gelezen dat in 2010 in de kraamafdelingen van Moskou 248 pasgeboren baby’s waren achtergelaten.