‘South Park’ op zijn best: zes afleveringen die maatschappelijke problemen aankaarten

Al 24 jaar lang maakt animatiereeks South Park furore met tegen schenen schoppende humor. Dankzij een miljoenendeal met mediabedrijf Viacom mag je daar nog eens zes jaar bij rekenen. Zes afleveringen waarin de grofgebekte cartoonreeks maatschappelijke problemen aankaart.

Begin augustus tekenden South Park-bedenkers Trey Parker en Matt Stone een miljoenendeal bij Viacom, het mediaconglomeraat dat onder meer filmstudio Paramount Pictures en televisiezender Comedy Central bezit. Voor 900 miljoen dollar – een van de grootste bedragen in de televisiegeschiedenis – maakt het duo de komende zes jaar nieuwe afleveringen van South Park én veertien nieuwe films, die de opmars van streamingsdienst Paramount+ moeten bevorderen.

Wat in 1992 begon als een stop-motion kortfilm waarin een slechtgetekende Jezus met een bezeten sneeuwman vecht, is uitgegroeid tot een van de meest bekeken en meest gelauwerde cartoons aller tijden. In deze zes afleveringen kaart South Park op een intelligente manier maatschappelijke problemen aan, met absurde plots, schoffering van beroemdheden en de nodige pis- en kakhumor.

I’m a Little Bit Country (seizoen 7)

In 2003 brak de Irakoorlog uit, en zoals bij wel meer buitenlandse conflicten zorgde dat voor tweedracht in de Verenigde Staten. In I’m a Little Bit Country beelden Parker en Stone de Verenigde Staten af als een land van tegenstellingen: pro-oorlog en anti-oorlog, republikeinen en democraten, rednecks en hippies, countrymuziek en rock-‘n-roll. Die verdeeldheid is na het Trump-tijdperk relevanter dan ooit.

Parker en Stone kiezen zoals vaak geen kant – ze hekelen liefst beide groeperingen – en komen tot een wel heel ironisch besluit: ‘De kracht van dit land is het vermogen om het ene te zeggen en ondertussen het andere te doen.’ Door zowel ten oorlog te gaan als diezelfde oorlog actief te veroordelen, toont het Amerikaanse volk dat het zowel bestaat uit koppige kemphanen waarmee niet te sollen valt, als uit burgers die compassie tonen. Zo behoudt de VS in de ogen van South Park de perceptie van daadkrachtige wereldmacht, zonder ooit van oorlogshonger beticht te worden. Well played.

Goobacks (seizoen 8)

Migratie is van alle tijden, moeten Parker en Stone gedacht hebben bij het maken van Goobacks. In die aflevering reizen mensen uit het jaar 3045 terug in de tijd om in het stadje South Park naar werk te zoeken. De toekomst, waar alle etniciteiten tot één ras zijn gemixt en er nog maar één taal wordt gesproken, is overbevolkt waardoor er werkloosheid heerst. Omdat de tijdreizigers voor weinig geld kunnen werken – ze kunnen hun families in de toekomst immers onderhouden door duizend jaar te rentenieren – nemen ze al snel de jobs in van de inwoners van South Park. Met een van de populairste credo’s uit de serie als gevolg: ‘They took our jobs!’

Naast oneerlijke concurrentie passeren ook thema’s zoals integratie en discriminatie uitgebreid de revue. Uiteindelijk komen de inwoners van South Park tot het besef dat ze rechtstreeks invloed hebben op de toekomst en dus een betere wereld moeten creëren zodat mensen in de toekomst niet meer naar het heden migreren. Parker en Stone slagen er in om een heet hangijzer zoals immigratie in het belachelijke te trekken en tegelijkertijd toch relevante bedenkingen te maken.

Margaritaville (seizoen 13)

In de Emmy-winnende aflevering Margaritaville houdt de economische crisis van 2008 lelijk huis in South Park. De hele stad legt haar vertrouwen in het leiderschap van stadsgenoot Randy Marsh, die de economie als een almachtige, wraakzuchtige god beschouwt en iedereen verbiedt om nog onnodig geld uit te geven. De inwoners van South Park verfoeien alle luxe, vervangen hun kleren door Romeinse lakens en hun auto’s door lama’s. Uiteindelijk komt de jonge Jood Kyle Broflovski in opstand tegen de leiders en offert hij zichzelf op door ieders schulden af te betalen, zodat mensen terug geld kunnen uitgeven. Een verwijzing naar het offer van Jezus Christus in het Nieuwe Testament.

De makers klagen doorheen de aflevering de complexiteit van de economie aan, die onmogelijk te vatten is voor de gewone mens. Meer zelfs, ook Wall Street en andere financiële machtsinstituten weten niet hoe het nu eigenlijk allemaal in elkaar zit. Net zoals het Christendom oplossingen biedt voor andere onverklaarbare zaken, grijpen de inwoners van South Park dan maar terug naar religie om de economie te kunnen begrijpen. Parker en Stone weten zoals geen ander hoe je twee vliegen – economie en religie – in een klap slaat.

World War Zimmerman (seizoen 17)

In 2012 schoot buurtwacht George Zimmerman de 17-jarige Afro-Amerikaan Trayvon Martin dood in Florida. Een jaar later werd Zimmerman vrijgesproken, wat tot protesten van de Afro-Amerikaanse gemeenschap leidde en de directe aanleiding was tot de oprichting van de Black Lives Matter-beweging. Het incident rond Zimmerman inspireerde Parker en Stone tot het maken van de aflevering World War Zimmerman.

De aflevering begint met 10-jarige bullebak Eric Cartman die nachtmerries heeft na de vrijspraak van Zimmerman. Hij vreest voor een zombie-apocalyps in de vorm van een kwade Afro-Amerikaanse massa. Parker en Stone vergelijken de Afro-Amerikaanse protesten hier misschien wel met een kudde zombies, maar je moet onthouden dat dat zich alleen maar in het hoofd van Cartman – een van de meest verwerpelijke personages in de televisiegeschiedenis – afspeelt.

In een geweldige parodie op zombiefilm World War Z sleept Cartman, verkleed als Brad Pitt, heel Amerika mee in zijn waanidee. Dat avontuur brengt hem uiteindelijk tot in Florida, waar hij – vermomd in een zwarte man – wordt neergeschoten door Zimmerman. Wanneer echter blijkt dat Cartman niet zwart is, wordt Zimmerman prompt van een heldenstatuut naar de elektrische stoel gedegradeerd. Parker en Stone maakten zo reeds in 2013 een sterk statement.

The Hobbit (seizoen 17)

In de laatste aflevering van seizoen 17 noemt South Park-leerlinge Wendy Testaburger model Kim Kardashian ‘een fake product van photoshop die in het echt meer weg heeft van een hobbit’. Om haar woorden kracht bij te zetten, transformeert Wendy haar mollige klasgenote Lisa Berger tot een waar model op haar computer. De jongens, die het punt volledig missen, worden op basis van die foto op slag verliefd op Lisa. De andere meisjes zijn jaloers en gaan naar de gym… om zich met photoshop ook een onnatuurlijk uiterlijk aan te schaffen.

Parker en Stone demonstreren hier hoe sociale media, photoshop en modellen als Kim Kardashian het zelfvertrouwen van jonge meisjes aantasten en onnatuurlijke verwachtingen creëren. Zelfs de geplaagde Kanye West, die een wederoptreden maakt in deze aflevering, beseft op het einde pas dat zijn ideaalbeeld fake is en dat zijn verloofde Kim Kardashian inderdaad een hobbit is. De aflevering eindigt met een hartverscheurende scène waarin Wendy haar principes opzij zet en al wenend haar eigen foto bewerkt. Of hoe onnatuurlijke schoonheidsidealen sociale druk creëren die ervoor zorgt dat jongeren niet zichzelf kunnen zijn.

Manbearpig (seizoenen 10 en 22)

In de twee afleveringen Time to Get Cereal en Nobody got Cereal? van het 22^ste seizoen wordt South Park geteisterd door een verschrikkelijk monster genaamd Manbearpig – ‘half mens, half beer, half varken’. Ondanks de ravage en verschillende getuigenissen geloven de meeste inwoners van South Park niet dat Manbearpig echt bestaat. Parker en Stone gebruiken Manbearpig als metafoor voor de opwarming van het klimaat, een probleem dat zich recht voor onze ogen afspeelt maar toch nog veel ontkend wordt.

Uiteindelijk blijkt dat de bejaarden van South Park lang geleden een deal hebben gemaakt met Manbearpig: het beest zou later de stad mogen verwoesten in ruil voor luxeproducten zoals auto’s. Om het monster te stoppen, besluit de stad nu opnieuw een deal te maken. Wanneer de inwoners echter te horen krijgen dat ze bepaalde luxeproducten moeten opgeven, gaan ze niet akkoord en stellen ze dat Manbearpig over vijf jaar de stad opnieuw mag komen geselen. Parker en Stone hekelen op die manier dat de mensheid niet bereid lijkt om opofferingen te maken en elke generatie het klimaatprobleem doorschuift naar de volgende.

Echte fans herkennen de term ‘Manbearpig’ natuurlijk van het tiende seizoen, toen ex-vicepresident en ex-presidentskandidaat Al Gore South Park al kwam waarschuwen voor het monster – een verwijzing naar de belangrijke voortrekkersrol die Al Gore toen speelde in het klimaatdebat. Toch werd hij in South Park vooral uitgelachen. Ook in andere afleveringen werd de opwarming van de aarde nooit echt serieus genomen. In het 22^ste seizoen excuseren Parker en Stone zich voor hun fouten – door de personages in de serie zich meermaals tegenover Al Gore te laten verontschuldigen – en erkennen ze de ernst van het klimaatprobleem. Zo blijkt dat zelfs de geniale makers van South Park af en toe nog iets kunnen bijleren.