Wie was de vader van Judith van Vlaanderen? Wie was kapitein van de Rode Duivels op het WK van 1986? Hoe spel je mayon(n)aise? In De slimste mens ter wereld bekoop je een fout antwoord in het slechtste geval met een mopje van de presentator. In The Best Immigrant verdwijn je in een valkuil en verneemt de kijker via een ranzige kwinkslag naar welk land je wordt gerepatrieerd.
The Best Immigrant is dystopische fictie. Vooralsnog. Want het valt niet te loochenen dat de werkelijkheid deze Vlaamse serie op korte tijd langs rechts heeft ingehaald. Toen de jonge scenaristen Raoul Groothuizen en Cristina Poppe hun idee in 2023 presenteerden, tijdens de talentenwedstrijd van Streamz, werd Ninove nog niet bestuurd door een burgemeester van het Vlaams Belang en was nog niet geweten dat president Donald Trump ICE zou toestaan om anoniem en ongezien agressief op mensen zonder papieren te jagen.
De Amerikaanse nieuwsbeelden zijn sluw verwerkt in de schokkende eerste aflevering. Vlaanderen heeft zich losgerukt van België en Brussel. De extreemrechtse leider maakt via de wet op territoriale zuiverheid meteen werk van de hardhandige deportatie van mensen zonder Vlaamse geboorteakte. Ongeacht hoe perfect je geïntegreerd bent, of je hier kinderen hebt of als dokter levens redt.
Tijdens een razzia op school worden zowel de leerkracht Nederlands, de hoofdrol die Jennifer Heylen al veel eerder verdiende, als de leerkracht lichamelijke opvoeding opgepakt. Omdat ze een leuk koppel zijn, mogen ze – volgens de wetten van tv-entertainment – deelnemen aan een realityprogramma dat even hard blinkt als stinkt.
Is het ondenkbaar dat een deel van extreemrechts Vlaanderen zal juichen bij elke afvaller die mag oprotten?
De show The Best Immigrant zet gearresteerde migranten ter vermaak van de kijker tegen elkaar op in een lange reeks spelletjes zoals quizzen, koersen en bechamelsaus maken. De beste bechamel-Vlaming mag blijven. Elke afvaller wordt gedeporteerd. De show is een hit.
Je maag keert om van de manier waarop de Vlaamse tv-makers hun kandidaten vernederen onder het mom van jolig entertainment en ‘kansen geven’. The Hunger Games, The Handmaid’s Tale, Black Mirror: we zijn dystopische films en series gewend, maar die spelen zich altijd ver van ons bed af. Stel dat de dystopie zich voltrekt, dan nog is de miserie voor een ander. Die zekerheid is er deze keer niet. Het is ook sluw gezien om de vijf afleveringen met dezelfde onheilspellende zinnen te openen. ‘Dit verhaal is niet gebaseerd op waargebeurde feiten. Wel op een werkelijkheid die te dichtbij komt.’
Een gitzwarte bijgedachte: de serie neemt het ongenuanceerd en overduidelijk op voor zij die de pech hadden elders geboren te zijn. Maar is het ondenkbaar dat een deel van extreemrechts Vlaanderen de intenties en de satire van de serie doelbewust straal zal negeren, en zal juichen bij elke afvaller die mag oprotten?
Het beste aan The Best Immigrant is de provocatie, de wil om wakker te schudden, het lef om Vlaanderen op een pijnpunt te wijzen. Het potentieel wordt weliswaar niet volledig benut. Dat ligt niet zozeer aan wat schoonheidsfoutjes en knulligheden die wat meer draaidagen of grotere talenten zouden hebben weggemasseerd. De focus ligt nogal eenzijdig op de invulling van de show. Na een schokkend eerste halfuur word je opgesloten in de tv-studio om er niet meer uit te raken. Vanaf dan telt alleen nog de wansmakelijke tv-show en de onmenselijke behandeling van de kandidaten. De nieuwsgierigheid naar hoe dat extreemrechts, onafhankelijk Vlaanderen functioneert, wordt niet bevredigd. Die keuze valt te beargumenteren. Maar lang niet elke beproeving voor de deelnemers is zo knap verfilmd als in pakweg Squid Game of Black Mirror.
Of ligt die lat nog te hoog voor een Vlaamse serie? Geen idee. Maar ik weet dan ook niet eens wie de vader van Judith van West-Francië was.