Met ‘Doe Zo Voort’ maakte Lukas Lelie ‘Breaking Bad’ zonder drugs (en iets korter)

Met de Streamz-reeks Doe zo voort, over een leerkracht lager onderwijs en een roedel oudercontactgestoorde vaders en moeders, stapt stand-upper en DIW-gezicht Lukas Lelie uit zijn comfortzone. Zo’n vijf procent ongeveer. ‘Lagereschoolkinderen zijn als pijnboompitten: twee minuten wegkijken en het is allemaal om zeep.’

‘ Breaking Bad?’

‘Maar dan zonder de drugs. Toen chemieleerkracht Walter White nog gewoon oudercontacten moest doen. (stilte) Ik weet het, het is geen sexy pitch. Je krijgt het moeilijk uitgelegd.’

We zitten in Sint-Amandsberg, in de keuken van Lukas Lelie, stand-upcomedian, sterkhouder van De ideale wereld (DIW) en aspirerend diabeet annex koekjesrecensent in de YouTube-reeks Standaard Koekhandel. Er is koffie, er staat een verpakking bokkenpoten op tafel (‘De favoriete koek van Stijn Van de Voorde’) en langs een open raam waait de zelden gehoorde combinatie van schel doedelzakgekreun en enthousiast applaus binnen.

In de zelfgeschreven komische Streamz-reeks Doe zo voort probeert een nogal luie leerkracht lager onderwijs (Lelie) zich zo goed en zo kwaad mogelijk door een oudercontact te navigeren. In acht afleveringen van twaalf minuten passeert een staalkaart van Vlaamse tijgermoeders en -vaders (gespeeld door het kruim van het Vlaamse acteergild) aan zijn net iets te kleine schoolbank. Van de man die de leerkracht van zijn zoon stiekem als alibi voor zijn overspel gebruikt tot de overenthousiaste vader en amateurimker die zijn hobby aan het klasje wil dwangvoeren. Lelie blijft omzeggens dicht bij de realiteit. ‘Ik heb zelfs anekdotes van leerkrachten moeten schrappen, want die waren vaak veel te onrealistisch om te verfilmen. Ik heb me laten inspireren door de feel van Extras van Ricky Gervais. Die set-up van “gefrustreerde man wandelt achteloos door het leven en moet met gekken dealen” werkt heel goed. Waarmee ik mezelf niet met Gervais wil vergelijken uiteraard. Al ben ik wel zeer tevreden met het resultaat. (droog) Achteraf bekeken wel jammer dat ik de reeks niet in het Deens heb gemaakt.’

In het Deens?

Lukas Lelie: Ik betrap mezelf er vaak op dat ik strenger naar Vlaamse reeksen kijk. Maar gooi er een sneeuwlandschap tegenaan en laat Koen De Bouw uitsluitend in umlauten spreken, en je denkt meteen: ‘Fantastisch! Gelaagd! Cerebraal!’ Voor de internationale prijzen maak ik dus best nog een remake.

Waarom wilde je specifiek deze reeks maken?

Lelie: Ik wilde al even iets los van De ideale wereld doen. Ik acteer ook gewoon graag. En ik denk dat me dat ook wel lukt? Zolang ik tenminste niet meer dan vijf procent uit mijn comfortzone moet komen. Jerry Seinfeld zei ooit dat hij enkel ‘een beetje bozer’ of ‘een beetje triester’ kon spelen. Ik snap dat. En als je zelf ook het scenario schrijft, dan hoeft dat geen beperking te zijn.

Mijn moeder, nu op pensioen, gaf les in het lager onderwijs. Mijn zus staat daar nog steeds. Het is een fascinerende wereld, waar iedereen ook een mening over heeft. Je moet in een DIW-sketch over onderwijs bijvoorbeeld maar het woord ‘vakantie’ laten vallen, en je weet dat de YouTube-comments achteraf weer een slagveld worden tussen leerkrachten en ‘de rest’. En waar komen die twee soorten mensen samen? Op het oudercontact. (denkt na) Eigenlijk is een oudercontact een waanzinnig concept. Je dropt je kind de helft van de dag bij een wildvreemde, sluit een pact dat je samen een mens gaat proberen te boetseren uit dat zielloze hoopje klei maar hooguit tweemaal per jaar steek je de koppen eens bij elkaar.

‘Ik weet dat er een generatie klaarstaat om Vlaamse tv-comedy donkerder en cynischer te maken’, bedacht je je een aantal jaren geleden in Knack Focus. Past Doe zo voort volgens jou in die gedachte?

Lelie: Het is geen cynische reeks geworden. Misschien zelfs eerder feelgood. Al sluit ik niet uit dat Doe zo voort enkele leerkrachten flashbacks en posttraumatische stressstoornissen kan bezorgen. Ik werp mezelf met deze reeks zelfs op als voorvechter van het onderwijs, denk ik.

Er vallen argumenten in beide richtingen te verzinnen.

Lelie: Akkoord, ik speel geen geëngageerde leraar en de ouders sporen niet helemaal, maar een komische reeks over een topleraar met verantwoordelijke vaders en moeders is nu eenmaal saai. Je haalt het misschien niet uit de serie, maar ik heb enkel bewondering voor leerkrachten. Mocht het allemaal zo makkelijk en geweldig zijn, hadden we vandaag ook geen problematisch lerarentekort. (denkt na) Zonder comedy was ik allicht ook in het onderwijs beland. Middelbaar weliswaar. Want lagereschoolkinderen zijn als pijnboompitten: twee minuten wegkijken en het is allemaal om zeep.

Heb je zelf ook geregisseerd?

Lelie: Jelle Gordyn (De anderhalvemetershow , De containercup en binnenkort Nonkels , nvdr.) en Jan Eelen hebben geregisseerd. En ik ben ze heel dankbaar dat ze mij hebben bijgestaan voor dit project.

Iets bijgeleerd van hen?

Lelie:Doe zo voort heeft me er vooral aan herinnerd hoe moeilijk regisseren is. Zo moet je bijvoorbeeld respectvol blijven tegenover de acteurs. (grinnikt) Terwijl je zelf een beeld in je hoofd hebt en de snelste weg daarheen blijven harde en strikte instructies. ‘Zeg dat exact zo! Nee, zo. Opnieuw!’ Maar dat appreciëren de meeste acteurs niet, laat ik me vertellen.

De bokkenpoten blijven onaangeroerd op tafel staan. Lelie, die van zijn eeuwige worsteling met de kilo’s een stand-upthema heeft gemaakt, probeert momenteel de neerwaartse beweging van de jojo aan te houden. ‘In januari 2020 woog ik opnieuw 123 kilo’, haalt hij er de grafiekjes op zijn smartphone bij. ‘Tegen maart 2020 was ik 20 kilo afgevallen en keek ik al uit naar een Gentse Feesten waarop ik gewoon T-shirts zou kunnen dragen. Maar toen kwam corona en ging alles gestaag weer omhoog. Ik heb er ondertussen vrede mee dat ik een jojo ben, want het enige alternatief is dat ik de strijd volledig opgeef. Daarom kijk ik ook zo graag naar My 600-lb Life op TLC, waarin ze mensen van 400 kilo volgen. Als herinnering aan wat er kan gebeuren als je gewoon stopt met aan de noodrem te trekken. Voor de continuïteit is dat gejojo wel dramatisch. We namen de reeks op in augustus en november 2021. Aangezien ik in augustus weer vrij zwaar stond, moest ik zorgen dat ik tot november vooral niet te veel vermagerde. (droog) Heerlijk. Alleen ben ik toen naar de andere kant doorgeschoten. De afleveringen zijn door elkaar gemonteerd, maar wie zich verveelt, moet vooral eens proberen uit te zoeken wat wanneer opgenomen is.’

In oktober gaat Kwestie van smaak, jouw tweede zaalshow, in première. Dat klinkt alsof je op het podium weer hoofdzakelijk over eten zult praten?

Lelie:(knikt) Net zoals in mijn dagelijks leven. Ik zie ook niet in waarom dat een probleem moet zijn. Als Clouseau opnieuw een nummer over een relatie maakt, klagen we toch ook niet ‘dat het weer over de liefde gaat’? En waar ben je dagelijks het vaakst mee bezig? Met liefde of met voedsel? Precies.

Is dat eerder toeval of een bewuste keuze? In tijden waar we over elkaars lange tenen struikelen, is comedy over eten een relatief veilig stand-uphoekje.

Lelie: Als het over koeken gaat, wil onze innerlijke nazi toch al eens boven komen, heb ik met mijn YouTube-reeks gemerkt. Maar inderdaad, ik ben van nature vrij braaf. En als ik dan toch eens een ‘vuil’ woord op het podium moet gebruiken, krimp ik in elkaar. Zelfs het woord ‘kattenkak’ was in de eerste try-outs nog ‘kattenuitwerpselen’. Ik heb me daar oprecht over moeten zetten. Tegelijkertijd ben ik blij dat ik geen nood voel om controversiële grappen te maken of scheldwoorden te gebruiken. Dan hoef ik me ook niet met gevoeligheden bezig te houden.

Vincent Voeten werd zopas de nieuwste laureaat van Humo’s Comedy Cup, het concours dat jij in 2014 won. Het viel de jury op hoe hard de voorrondes deze keer bevolkt werden door jouw buitenechtelijke kinderen.

Lelie: Echt? Op welke manier?

Wat stuntelig en vanuit de underdogpositie vertrekkend.

Lelie: Jezelf onderuithalen is nu eenmaal de veiligste manier om voor het eerst op dat podium te stappen. Niet dat ik destijds een typetje speelde: ik was gewoon zo onzeker en ongemakkelijk. Ondertussen is dat er gelukkig uit.

Enig advies voor die nieuwe generatie?

Lelie: Check voor je vertrekt wat de parkeersituatie is.

Kwestie van smaak moest normaal twee jaar en twee werktitels geleden in première zijn gegaan. Is die voorstelling in de tussentijd geëvolueerd?

Lelie: Niet echt. Ze is gewoon even op het schap blijven liggen. Aanvankelijk, in het voorjaar van 2020, vond ik het ook niet zo erg om niet op te treden. Het duurde plots allemaal wat langer dan verwacht, maar ik had stilaan wel een beetje een degout van stand-up ontwikkeld. Door die gedwongen rustpauze is de goesting als vanzelf volledig teruggekeerd. Ik had natuurlijk de luxe dat De ideale wereld gewoon bleef draaien. Zelfs in coronatijden kon ik naar Vilvoorde rijden met de zekerheid: straks ga ik lachen, straks gaan we riffen over de actualiteit en dat gaat sowieso leuk zijn. Dat is de droom, toch?

Sarah Vandeursen nam begin 2022 afscheid van de redactie. Deels omdat ze voelde dat ze te cynisch werd en enkel nog de grap zocht in élk nieuwsfeit. Hoeveel last heb jij daarvan?

Lelie: Als Sarah dat zo heeft ervaren, dan is dat uiteraard zo. Maar ik merk dat het voor mij net omgekeerd werkt. Ik zou waarschijnlijk cynischer worden bij Het journaal dan bij DIW. Je maakt een humorprogramma en zoekt overal naar de grap, ook in het tragische, maar dat sluit niet uit dat het nieuwsfeit je raakt. Mij helpt het oprecht om tijdens de werkuren verplicht op een luchtige manier naar wereldproblemen te mogen kijken. En zelfs een vreselijk flauwe mop bij een vreselijke gebeurtenis kan troost bieden. Althans voor mij. We lachen ook niet met alles, hè. Als de actualiteit evolueert, schrappen we desnoods nog een sketch.

Kun je daar een voorbeeld van geven?

Lelie: Als besparingstip in tijden van hoge energieprijzen wilden we kinderen wijzen op één belangrijke sluipverbruiker: het nachtlampje. Bovendien zorgt zo’n lampje hoogstens voor een vals gevoel van veiligheid, want je laat kinderlokkers op straat net zien waar de bange kinderen slapen. We zouden ‘een gerehabiliteerde kidnapper, pas uit de gevangenis’ hen dat duidelijk laten maken. Alleen kwam toen net dat verhaal van de kleine Dean. Een ander onderwerp, maar te dichtbij. Dus hebben we dat zonder problemen laten vallen. We willen met alles lachen, maar we willen ook geen eikels zijn.

Ik herinner me anderzijds ook dat we ons begin maart afgevraagd hebben of we een Moedige mannen-sketch van enkele collega’s over de oorlog in Oekraïne moesten weggooien. Die was al vóór de eigenlijke inval opgenomen, maar plots voelde het wat wrang om drie Roeselaarse vetzakken te laten verklaren dat ze wel voor een paar single Oekraïense vrouwen onderdak konden voorzien. Om dan twee weken later in de krant te moeten lezen hoe een Zelzaatse hulpactie overspoeld werd met mannen die ‘mooie, intelligente en verzorgde Oekraïense vrouwen’ te slapen wilden leggen. Alsof ze woord voor woord onze sketch hadden overgeschreven. Als tv-maker ben je op zo’n moment trots en depressief tegelijkertijd.