Marjan De Schutter, onze Mens van het jaar: ‘Is het al tijd om met pensioen te gaan?’

Met vier prachtrollen op tv én drie stukken op de planken – waarvan één solo – is het voor Knack Focus duidelijk: Marjan De Schutter is onze Mens van het jaar 2025. Zelf blijft ze er nuchter onder. ‘Ik hoef niet zo nodig beroemd te worden.’

Of ze blij is met haar titel van Mens van het jaar? Als we er in de backstage van De Studio in Antwerpen naar polsen bij actrice Marjan De Schutter (37), valt er nog net geen gêne van haar gezicht af te lezen. ‘Jaja, tuurlijk, nee, zeker wel’, hakkelt ze. ‘Ik wil absoluut niet ondankbaar overkomen. Het is heel erg leuk en ik ben ook heel verrast. Maar ik heb eigenlijk niks spectaculairs gedaan. Ik heb gewoon geluk dat ik veel heb mogen meespelen in mooie projecten. Dus bij dezen wil ik dank u zeggen aan iedereen die met mij heeft willen werken de afgelopen periode.’

De bescheidenheid van Marjan De Schutter is even grenzeloos als haar acteertalent. Want het is natuurlijk geen toeval dat ze zo vaak gecast wordt. De actrice kan zowel humor aan als tragiek, ze switcht zonder moeite van subtiel naar grotesk én ze beschikt over een feilloos gevoel voor timing.

De Schutter heeft al meer dan vijftien jaar een goedgevulde agenda in het theater en sinds haar rollen in series als Albatros en De twaalf duikt ze ook steeds vaker op in televisiereeksen. Het afgelopen jaar charmeerde ze de kijker door in Dood spoor in de huid te kruipen van Leslie, de levenslustige bestie van hoofdpersonage Ed Bex. In How To Kill Your Sister had ze een even hartverwarmende als grappige hoofdrol te pakken als grote zus Kat en in Roomies viel ze op als de innemende, pas gescheiden voetballer Naomi. Vanaf deze week is ze dan weer te zien als grimmige bewaker in The Best Immigrant en dit voorjaar bestempelde onze theaterrecensente haar ook nog eens als ‘virtuoos’ en ‘majestueus’ in de Toneelhuis-solo Mantike van regisseur Benjamin Abel Meirhaeghe.

Maar een groot ego levert het haar dus niet op. Wel blijkt ze gezegend met een droog gevoel voor humor. ‘Zeg euh, is het de bedoeling dat ik me twaalf maanden lang goed gedraag nu ik bekroond ben tot Mens van het jaar?’ grapt ze terwijl ze ons meetroont naar een ietwat studentikoos zaaltje in het gebouw van De Studio. ‘En kunnen jullie me de titel alsnog afpakken als blijkt dat dit een heel saai gesprek wordt?’

Dat lijkt weinig aannemelijk als we terugblikken op 2025. Jouw alomtegenwoordigheid doet vermoeden dat je allesbehalve een saai jaar achter de rug hebt.

Marjan De Schutter: Goh, al dat televisiewerk is natuurlijk al in 2024 opgenomen. Mijn agenda zit momenteel inderdaad best vol, maar eigenlijk alleen met theaterwerk. Ik ben nu op tournee met een jeugdvoorstelling van Theater Artemis voor zesplussers en binnenkort begin ik aan de repetities van een productie van Lobke Leirens en Maxim Storms. En het klopt dat ik in veel series zit, maar zo werkt het een beetje in die wereld: als je ergens in meespeelt, geeft dat zichtbaarheid en kom je op de radar van andere televisiemakers terecht waardoor je in roulatie blijft. In mijn vak genereert werk vaak meer werk.

Het valt op dat je naam verbonden is aan de beste series van het voorbije seizoen. Klopt de indruk dat je je projecten met zorg uitkiest?

De Schutter: Dat is relatief. Sowieso zijn er altijd periodes met minder werk en dan heb je de luxe niet om iets te weigeren. En daarnaast heb ik gewoon auditie gedaan voor die rollen. Zenuwslopend vind ik dat. Bij Dood spoor had ik het geluk dat ik al min of meer wist dat ze graag met me wilden werken waardoor ik direct tegen hoofdrolspeler Peter Van den Begin mocht spelen in plaats van dat ik eerst door een aantal voorrondes moest. Dat was heel leuk, we konden meteen beginnen te improviseren en verzinnen hoe de personages eruit zouden zien. Daar krijg je energie van. Maar vaker vragen dat soort van processen vooral energie. Als je het verlossende bericht krijgt dat je mag meedoen, geeft dat natuurlijk wel een soort high en het is heerlijk om mee te spelen in reeksen waarvan je voelt dat er met hart en ziel aan gewerkt werd. Bedenker en regisseur Malin-Sarah Gozin van Dood spoor is bijvoorbeeld supergetalenteerd en aan How to Kill Your Sister hebben scenaristen Pedro Elias en Evelien Broekaert heel lang geschaafd, maar ook regisseur Jonas Geirnaert en de rest van de ploeg waren echt ge-wel-dig. Dat is heel dankbaar.

Weet je wat ik ook merk? Nu ik al wat jaren op de teller heb, durf ik stilaan al eens nee te zeggen als ik voel dat een project me niet ligt. (even stil) Oh my god, nu ik erover nadenk: ik ben al zo lang afgestudeerd. Ik ben al bijna van middelbare leeftijd.

Je mocht zowel voor How to Kill Your Sister als Dood spoor naar Cannesseries: een droom voor zowat iedereen die ooit een serie maakte. Hoe heb je die glitter en glamour ervaren?

De Schutter: Als een scheet in een fles. (schatert) Begrijp me niet verkeerd: ik weet hoe uitzonderlijk het is. Er mag maar een beperkt aantal series staan dus is het sowieso een hele eer. Ik ben er speciaal voor heen en weer gevlogen tijdens de repetities van Mantike omdat ik wist dat het once in a lifetime was. Bovendien was het bij How to Kill Your Sister heel bijzonder dat we als cast zelf nog niks van de reeks gezien hadden. Het was heel mooi om aan de zaal te merken dat die afleveringen denderen als een trein. Het is heerlijk als je het publiek ziet lachen en applaudisseren. Maar de rest was dus wel nogal opgeklopt. Ik vind het zalig om me te laten opmaken en mooie kleren aan te doen, hoor. Maar daar kruipt heel veel tijd in en vervolgens rijd je dan helemaal opgedirkt naar die rode loper, moet je aanschuiven, poseer je voor de foto en daarna rijd je weer weg. En intussen zie je die internationale pers denken van ‘wie zíjn die mensen?’ (bulderlach) Dan weet je weer dat er niemand op je zit te wachten. Het is een hoop gebakken lucht. Maar bon, ik vergeet ook niet hoe cool het is en ben er heus wel trots op.

***

De Schutter springt opeens recht. ‘Oh nee, nu vergeet ik helemaal om jullie iets aan te bieden om te drinken. Hebben jullie dorst? Water? Cola? Koffie? Er ligt hier ook snoep. Kies maar iets uit, hè’. De fotograaf en ik weigeren beleefd. Liever wil ik weten hoe ze terugblikt op zowel het voorbije nieuwsjaar als op haar eigen culturele hoogtepunten.

‘Als je aan mensen vraagt wat hen op vlak van actualiteit is opgevallen het voorbije jaar, denkt iedereen haast automatisch aan Donald Trump,’ zegt ze, ‘terwijl we in België wonen. Die grote, internationale nieuwsfeiten zijn zo aanwezig door de manier waarop onze media vandaag werken. Ik vind het ook angstwekkend dat we tegenwoordig niet weer weten wat we moeten geloven. Trump heeft zelf de term fake news gelanceerd, maar intussen beweert hij dat er anderhalf miljoen toeschouwers bij zijn inhuldiging waren terwijl er tegelijkertijd foto’s circuleren met maar een handvol mensen op. En AI maakt het niet beter. Sowieso overtreft de fictie de realiteit als hij voorstelt om van Gaza een soort van Rivièra te maken.’

Ben jij iemand die op de barricaden staat en bijvoorbeeld op straat komt tegen onrecht?

De Schutter: Ik ga zeker betogen. Voor Gaza, voor het klimaat, voor de sans-papiers of tegen besparingen in de cultuur. Maar ik ben tegelijkertijd niet de diehard die er elke maandagavond in Antwerpen staat voor Gaza.

Op zich vind ik mijn beroep tout court geëngageerd, ook als het niet per se gaat om een productie met een duidelijke politieke boodschap zoals pakweg The Best Immigrant. Ik speel in december mee in de voorstelling Barzakh van Thomas Bellinck waar gevangenen aan hebben meegewerkt: heel cool en duidelijk maatschappelijk betrokken. Maar de openheid die je aan de dag moet leggen als speler vergt sowieso engagement. En heel vaak werk je samen met een ploeg waarin iedereen alles geeft wat-ie in zich heeft. In de beste gevallen zorg je er bovendien voor dat mensen hun blik verbreden door wat je toont. Je kan via kunst en cultuur nieuwe perspectieven bieden. Daarnaast is verstrooiing ook waardevol: even je zorgen opzij zetten en eens goed lachen of meeleven met een mooi verhaal. Zelf put ik veel uit de voorstellingen die ik zie. Ik geloof dat we juist vandaag nood hebben aan producties die dicht op onze huid zitten en ruimte maken voor menselijkheid en herkenbaarheid.

Aan welke voorstellingen denk je dan?

De Schutter: Ik heb genoten van Alledaags verlies van De Hoe door Lineke Rijxman en Willem de Wolf, net als van Family van Louis Janssens en OnlyFans For Therapy van Verona Verbakel. Ik houd ervan als stukken naar de essentie gaan en je puur via het acteren magie kunt opwekken met je tegenspeler en je publiek. Ik kan daar als toeschouwer helemaal in opgaan, echt om vingers en duimen bij af te likken. Ik vind die producties ook heel gedurfd: de spelers staan er heel kwetsbaar en kaal. Op de een of andere manier speel ik zelf vaak mee in voorstellingen met veel toeters en bellen. Dat is leuk, maar ik hoop ooit zelf ook zo’n uitgepuurde rol te kunnen spelen.

Je bent ook een boekenwurm. Heb je boekentips voor de lezers van Knack Focus?

De Schutter: Ik heb Het warmtefort van Lucas Rijneveld met wat vertraging gelezen. Prachtig hoe die de dingen beschrijft. Rijneveld maakt werk dat heel dichtbij komt. Romeo & Juliet lezen van Seppe Decubber vond ik ook heel ontroerend. Dat gaat over iemand die een anderstalig kind bijles geeft en een ingang probeert te vinden via Romeo en Julia: een eerlijke zoektocht die aantoont dat je niet per se de platgetreden paden moet betreden om met elkaar te connecteren. En Camping van Maartje Wortel is enorm goed geschreven. Zo’n fijn idee om met dat filmische gegeven van een camping aan de slag te gaan waar voortdurend gezinnen komen en gaan.

***

We brengen het gesprek terug naar De Schutters carrière en haar frappante bescheidenheid. Je ziet haar niet opduiken in televisiequizzen of andere BV-formats, ze maakt weinig gebruik van sociale media en interviews geeft ze alleen als het echt niet anders kan. ‘Tja, ik vind mezelf gewoon niet zo interessant. Tijdens een interview vraag ik me alleen maar af of het gesprek niet veel te saai is. Misschien houd ik er ook wel van om wat mysterie rond mezelf te bewaren, ook als actrice. Ik hoef niet zo nodig beroemd te worden. Pas op, ik veroordeel het totaal niet bij anderen als ze wel meedoen met BV-programma’s op tv. Als je ziet wat Daphne Agten heeft betekend voor zo’n mooi filmproject als Holy Rosita: fantastisch dat die prent veel meer aandacht heeft gekregen doordat ze optrad in De slimste mens ter wereld. Het helpt om online een grote fanbase te verzamelen.’

De meeste acteurs gebruiken Instagram als visitekaartje, jouw account staat privé en je laatste post dateert van in februari.

De Schutter: Tja, ik zet er foto’s op van mijn grootouders en het voelt raar om dat met Jan en alleman te delen. (lacht) Ik heb ook het geluk dat ik nog nooit te horen heb gekregen dat ik een rol niet krijg omdat ik te weinig volgers heb.

Kijk, ik wil gerust aandacht genereren voor de projecten waaraan ik werk, maar ik vind het ongemakkelijk dat je door dat soort van platformen de spotlights op jezelf moet zetten en opeens ook thuis interessant moet zijn. Wie is er thuis nu boeiend? Het is vermoeiend dat je daar ook weer iets moet zijn: ‘Hier ben ik weer, beste volgers, en ik doe weer iets superleuks bij mij thuis.’ Terwijl ik gewoon een boek wil lezen in mijn pyjama en lekker saai wil kunnen zijn op mezelf zonder dat ik dat moet verbloemen.

Je benadrukt vaak dat je jezelf saai vindt, maar je werkt in een wereld die best wel rock-’n-roll kan zijn. Ga jij dan nooit mee uit tot in de kleine uurtjes?

De Schutter: Zeker wel, maar dat zet ik niet op mijn Instagram. (bulderlach) Ik weet hoe het voelt om al die perfecte foto’s te zien van het leven van anderen. Dan zie je iemand die pannenkoeken bakt op zondagochtend in een prachtige keuken met mooie kleren aan en dan voel je jezelf alleen maar klein en mislukt. Iedereen lijkt het voor elkaar te hebben behalve jijzelf. Terwijl al die mensen vast net als jij al drie crisissen achter de rug hebben voordat ze dat pannenkoekenbeslag zijn beginnen te maken. (lacht) Dus ja, ik heb niet zoveel zin om daarin mee te draaien. Mijn foto’s uit Cannes deel ik met vrienden en familie, waarvan ik weet dat ze het gewoon leuk vinden voor mij, zonder dat ik anderen jaloers moet maken of hen het idee geef dat mijn leven één groot feest is.

Het valt op dat jij steevast gaat voor een uitvoerende rol onder een regisseur, terwijl artiesten van jouw generatie er vaak voor kiezen om zelf werk te maken of deel uit te maken van een collectief. Is dat ook weer die bescheidenheid?

De Schutter: Dat heeft altijd al in mij gezeten. Aan het Ritcs kon je kiezen tussen spelen en maken en ik heb meteen spelen gekozen. Theatermaken was nooit mijn sterkste kant. Ik ben van nature een twijfelaar en ik vind het moeilijk om eindbeslissingen te nemen. Als ik bedenkers en regisseurs Kato De Boeck en Flo Van Deuren bezig zie op de set van Roomies kan ik daar echt met open mond naar kijken. Die twee zijn nog piepjong en toch hebben ze enorm veel visie. Dan vragen ze om iets wat meer zus of zo te doen en achteraf blijkt dat dan ook nog eens te kloppen. Hoe kun je nu weten wat er nodig is om in dat grotere verhaal te passen? Zelf vind ik het een luxe om naar een repetitie te mogen komen en dingen aan te bieden. Dat is mijn job. Je leert je tekst en probeert daar dingen mee uit en als het niet goed is, is dat hooguit wat gênant, maar dan stuurt iemand je wel bij. Dat vind ik heerlijk, dat er iemand is die stuurt en dat ik dat los mag laten.

Denk je dan nooit: ‘Dat kan ik beter’? Je zal vast ook al aan theater- of televisieproducties hebben meegewerkt die minder geslaagd zijn, maar jij bent wel degene die de kijker bezig ziet.

De Schutter: Er zijn zeker leukere dingen dan elke avond te moeten trekken en sleuren aan een zaal omdat de mayonaise niet goed pakt. Maar ik blijf me op een bepaalde manier toch onzichtbaar voelen achter mijn personage. Ik zoek graag spelenderwijs mee met de regisseur hoe je een scène kan laten werken, maar ik vind het ook fijn dat ik me niet hoef uit te spreken over het eindproduct. En uiteraard heb ik al meegedraaid in minder goede producties. Maar ik heb het liever zo dan dat ik zelf iets maak wat niet goed lukt en waaraan anderen moeten trekken en sleuren. Ik voel wel dat ik met het ouder worden beter weet wat ik wil vertellen en hoe je mensen daarin mee kan trekken. Dus wie weet, is het op een dag toch tijd om eens een stuk te maken.

Je job brengt met zich mee dat je voortdurend projectmatig werkt terwijl je zelf eigenlijk graag duurzame banden smeedt met mensen, vind je…

De Schutter: (onderbreekt) … dat het tijd is om met pensioen te gaan?

Nee! Mijn vraag is of je nooit verlangt naar een meer vaste samenwerking.

De Schutter: Ah! Ja, daar worstel ik inderdaad soms mee. Ik werk nu voor de tweede keer samen met Artemis (jeugdtheatergezelschap uit ’s-Hertogenbosch, nvdr.) en als ik daar kom en zie hoe iedereen in zo’n gezelschap op elkaar is afgestemd, dan kan ik daar wel jaloers op zijn. Dat is echt een soort van familie. Zeker bij een fijn project is de breuk soms hard tussen heel intensief samenwerken en elkaar plots niet meer zien. Je kan dat een beetje vergelijken met een gebroken hart. Na How to Kill Your Sister had ik daar bijvoorbeeld last van. Wat ik soms ook moeilijk vind, is dat je telkens weer opnieuw moet beginnen. Ik heb heel veel eerste schooldagen waarop ik iedereen moet leren kennen en ik ben daar eigenlijk niet zo goed in.

Je noemt jezelf een familiemens.

De Schutter: Ik besef meer en meer hoeveel geluk ik heb met het feit dat ik uit een warm nest kom. Ook grote familiebijeenkomsten vind ik zalig. Bijna mijn hele familie woont ofwel in ons dorp in Zandhoven ofwel in Antwerpen. Vroeger aten we elke zondag samen met de familie van mijn moeder en daar kon ik enorm van genieten. Het is zo fijn om je plek te hebben in de groep en te weten dat iedereen je al heel je leven kent. Dat is zo’n warm bad, ik wens het iedereen toe.